Buôn lậu trên biển: Gian nan cuộc chiến chống thủ đoạn tinh vi

Tàu Cảnh sát biển 8004 trong một chuyến làm việc trên biển.

Thủ đoạn tinh vi

Các chiến sĩ Cảnh sát biển thực thi nhiệm vụ trên biển.

Sau đợt cao điểm đấu tranh phòng, chống tội phạm dịp Tết Nguyên đán Canh Tý năm 2020, lực lượng Cảnh sát biển tiếp tục tiến hành các biện pháp nghiệp vụ, trinh sát nắm bắt tình hình các vùng biển từ sớm và từ xa để phát hiện các dấu hiệu của tội phạm. Thượng tá Lê Trần Trung - Trưởng phòng Phòng chống tội phạm vi phạm (Cục Nghiệp vụ và Pháp luật - Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển) cho biết, diễn biến thời tiết trên biển thời gian gần đây hết sức phức tạp. Cùng với đó, hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại thường diễn ra ở vùng biển xa gây nhiều khó khăn cho công tác phát hiện, bắt giữ và dẫn giải về để điều tra, xử lý.

Thượng tá Lê Trần Trung cho biết thêm, đáng chú ý là thời điểm tháng 5 và 6 vừa qua, ở vùng biển ngoài khơi, hoạt động buôn lậu xăng dầu, sang mạn xăng dầu trái phép giữa các tàu có quốc tịch nước ngoài với tàu cá Việt Nam diễn ra phức tạp trong bối cảnh dịch Covid-19 trên thế giới đang khó lường. Điều này không chỉ vi phạm về pháp luật trong lĩnh vực thương mại mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ lây nhiễm dịch Covid-19 vào đất liền.

Khoảng 19 giờ ngày 18/6, tại khu vực cách Nam Côn Đảo (tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu) khoảng 130 hải lý, tổ công tác của Đoàn trinh sát số 2 (Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển) đã phát hiện tàu chở dầu OKI MARU và tàu cá mang số hiệu TG 93799 TS, có nhiều biểu hiện nghi vấn. Qua kiểm tra, tổ công tác xác định tàu OKI MARU (quốc tịch Mông Cổ), có 10 thuyền viên, trong đó 8 thuyền viên mang quốc tịch Thái Lan, 2 thuyền viên mang quốc tịch Campuchia, đang sang mạn hơn 1.000m3 dầu DO cho tàu TG 93799 TS trên vùng biển Việt Nam.

Thuyền trưởng của cả hai tàu đều không xuất trình được hóa đơn chứng minh nguồn gốc hợp pháp số dầu trên. Tổ công tác đã lập biên bản và phối hợp với Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 4 dẫn giải tàu về vị trí neo đậu an toàn, tiếp tục xử lý theo quy định của pháp luật. Đây là một trong 42 vụ vi phạm pháp luật trên biển mà lực lượng Cảnh sát biển đấu tranh, bắt giữ trong 6 tháng qua.

Với các tàu buôn lậu, sang mạn dầu trái phép, để qua mặt lực lượng làm nhiệm vụ trên biển, chúng thường sang vùng biển giáp ranh giữa Việt Nam và các nước để dễ dàng chạy về vùng biển nước ngoài khi bị truy đuổi. Tuy nhiên, bằng nhiều giải pháp và kinh nghiệm trong đấu tranh chống buôn lậu gian lận thương mại trên biển, lực lượng Cảnh sát biển Việt Nam đã bắt giữ được nhiều vụ án lớn.

Lực lượng Cảnh sát biển tặng cờ Tổ quốc và áo phao cho các ngư dân đảo Cồn Cỏ (Quảng Trị).

Thượng tá Lê Trần Trung cho rằng, do đặc thù của hoạt động đấu tranh chống buôn lậu trên biển, để đấu tranh được đối với các đối tượng, yêu cầu phải bắt được quả tang hành vi vi phạm. Song, hoạt động trên biển phụ thuộc rất nhiều vào yếu tố thời tiết, hơn nữa trên biển địa hình trống trải, việc tiếp cận khó giữ được bí mật, do đó rất khó khăn cho lực lượng Cảnh sát biển trong đấu tranh với hoạt động tội phạm này.

Do có sự tiếp giáp, giao thương với nước bạn nên tình hình buôn lậu trên biển cũng sôi động không kém gì so với trong đất liền. Hàng hóa đa dạng về chủng loại như than, khoáng sản, xăng dầu, đồ điện tử đã qua sử dụng, vật liệu xây dựng, vải may mặc... Nguyên nhân là giá cả của mặt các hàng này giữa ta và Trung Quốc chênh lệch khá lớn nên hầu như tháng nào Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 1 cũng phải xử lý vài vụ buôn lậu, nóng bỏng nhất là tình trạng buôn lậu thuốc lá, pháo nổ.

Vùng biển vịnh Bắc Bộ, nơi có hàng nghìn đảo ven bờ, có nhiều cảng biển lớn, nhỏ là cửa ngõ kinh tế biển của các trung tâm kinh tế phía Bắc giao thương với Trung Quốc và các nước trên thế giới được đánh giá là phức tạp. Đây luôn là điểm nóng về tình hình buôn lậu, gian lận thương mại, trốn thuế, mua, bán, vận chuyển trái phép các loại hàng hóa với các thủ đoạn khác nhau, diễn biến phức tạp và tinh vi. Để đấu tranh, trấn áp tội phạm vi phạm trên biển trong điều kiện thời tiết sóng to, gió lớn, đêm tối, sương mù, đòi hỏi các trinh sát phải mưu trí, gan dạ, thậm chí chấp nhận cả thương vong, hy sinh.

Theo phản ánh của các chiến sĩ Cảnh sát biển, những vi phạm, buôn lậu gian lận thương mại trên vùng biển vịnh Bắc Bộ những năm qua rất phức tạp. Do có đường biên giới gần nước bạn nên thời gian hành trình của bọn buôn lậu từ vùng biển Trung Quốc về các tỉnh Quảng Ninh, Hải Phòng chỉ vài tiếng đồng hồ. Từ lợi thế địa lý này, hoạt động buôn lậu diễn ra rất nhanh, khó phát hiện và bắt giữ.

Thủ đoạn của các đối tượng buôn lậu là thường xuyên thay đổi địa điểm giao nhận hàng trên biển, sử dụng phương tiện xuồng cao tốc lắp 5 - 6 máy (loại 200 mã lực/máy), có công suất từ 1.000 mã lực trở lên, thậm chí có xuồng công suất lên tới 2.000 mã lực chạy với tốc độ 50 hải lý/giờ khiến cho lực lượng chức năng khó truy đuổi. Nếu truy đuổi sẽ rất nguy hiểm, dễ xảy ra tai nạn. Chưa kể chúng sẽ chống trả quyết liệt, thậm chí còn sử dụng vũ khí nóng gây thương vong cho lực lượng chức năng.

Quyết liệt đấu tranh

Cảnh sát biển phát tờ rơi hướng dẫn cho ngư dân cách nhận biết vùng đánh cá chung trên vịnh Bắc Bộ.

Với phương châm đề cao tinh thần cảnh giác, lực lượng Cảnh sát biển Việt Nam luôn xác định tuần tra kiểm soát, thực thi pháp luật trên biển là một nhiệm vụ quan trọng nhằm giữ vững an ninh, trật tự trên khu vực đơn vị quản lý, góp phần vào việc hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ của Cảnh sát biển Việt Nam. Đây cũng là khẳng định ý chí quyết tâm, trình độ năng lực, tính hiệu quả, chuyên nghiệp trong thực hiện nhiệm vụ của Bộ Tư lệnh vùng.

Theo Thiếu tướng Trần Văn Nam, Phó Tư lệnh Pháp luật, Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển, những năm qua, Đảng ủy, Thủ trưởng Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển luôn quán triệt, giáo dục cho cán bộ, chiến sĩ phải xây dựng bản lĩnh chính trị vững vàng, ý chí quyết tâm cao và phẩm chất đạo đức tốt, tuyệt đối không để lực lượng trực tiếp làm nhiệm vụ bị các phần tử xấu dụ dỗ mua chuộc, không tiếp tay cho các hành vi buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả. Quán triệt cho cán bộ, chiến sĩ chấp hành nghiêm các chỉ thị, hướng dẫn của lãnh đạo, chỉ huy các cấp mà trực tiếp là của Đảng ủy, Thủ trưởng Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển trong công tác đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, đặc biệt trong các đợt cao điểm dịp trước, trong và sau Tết Nguyên đán hàng năm.

Chính từ sự lãnh đạo, chỉ đạo sát sao ấy, cùng với sự mưu trí, dũng cảm của lực lượng trinh sát, chiến sĩ làm việc tại hiện trường mà sáu tháng đầu năm 2020, lực lượng Cảnh sát biển đã đấu tranh, bắt giữ 42 vụ, xử lý 47 phương tiện với 263 đối tượng. Tang vật thu giữ được gồm trên 22.675 tấn than, 4.155 tấn quặng, 1.861.117 lít xăng RON 92, gần 2.598 lít dầu DO… Số tiền xử phạt vi phạm hành chính gần 2,4 tỷ đồng.

Thiếu tướng Trần Văn Nam kể, có những vụ việc, lực lượng Cảnh sát biển quyết tâm đuổi bắt bằng được dựa trên lợi thế về phương tiện được Đảng, Nhà nước quan tâm trang bị. Hiện, Cảnh sát biển được trang bị tàu có tốc độ cao, sức chịu sóng gió tốt… nên hoàn toàn có thể trấn áp được các đối tượng buôn lậu, gian lận thương mại mặc dù tội phạm cố tình chạy trốn, cố tình không chấp hành.

Trong công tác điều tra, xác minh, xử lý các vụ việc buôn lậu, gian lận thương mại (nhất là vụ việc có yếu tố nước ngoài) thường phức tạp, liên quan đến nhiều nước và lĩnh vực thương mại quốc tế, giá trị tang vật lớn cũng là những khó khăn nhất định đối với lực lượng thực hiện nhiệm vụ nên quá trình điều tra kéo dài, mất nhiều thời gian. Thượng tá Lê Trần Trung đánh giá, hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại và hoạt động vi phạm của tàu, thuyền nước ngoài ngày càng phức tạp.

Các đối tượng có nhiều thủ đoạn, phương thức hoạt động mới và ngày càng tinh vi. Nhiều vụ việc diễn ra trên vùng đặc quyền kinh tế, khu vực giáp ranh giữa Việt Nam và các nước. Tàu vi phạm pháp luật có những hoạt động manh động như dùng súng quân dụng chống trả lại lực lượng thực thi pháp luật, sẵn sàng chặt đứt dây neo bỏ chạy sang vùng biển nước ngoài…

Thượng tá Lê Trần Trung khẳng định, dẫu cuộc chiến chống buôn lậu trên biển có ngày càng cam go, khốc liệt và dù cho thủ đoạn của tội phạm có tinh vi, sự chống trả của chúng có liều lĩnh, manh động đến đâu lực lượng Cảnh sát biển tiếp vẫn quyết tâm hoàn thành tốt nhiệm vụ. Ở đây, “nơi đầu sóng, ngọn gió”, nơi cương thổ của ông cha gìn giữ bao đời các chiến sĩ cảnh sát biển luôn đề cao cảnh giác, dũng cảm, gan dạ để giữ vững an ninh, trật tự và chủ quyền lãnh hải thiêng liêng của Tổ quốc.

Lãnh đạo Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 1 cho biết, khu vực vùng biển vịnh Bắc Bộ là nơi có nhiều đảo lớn nhỏ, luồng tuyến đi lại đa dạng, đây là điều kiện thuận lợi trong phát triển kinh tế nhưng cũng là điều kiện tốt để các đối tượng buôn lậu, gian lận thương mại lợi dụng. Trong khi đó những chính sách của Nhà nước trong vấn đề hội nhập vẫn còn những sơ hở, các đối tượng buôn lậu thường lợi dụng để hoạt động, có những hành vi vi phạm pháp luật. Các phương tiện của nước ngoài chở hàng hóa khi đi vào vùng lãnh hải của ta đã “bắt tín hiệu” với các đối tượng buôn lậu trong đất liền, cấu kết với nhau tổ chức sang mạn hàng hóa trên biển.