Bước đầu xác định thiệt hại 850 tỷ đồng từ những sai phạm tại dự án gang thép nghìn tỷ 'đắp chiếu'

Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 - Công ty Gang thép Thái Nguyên đang có nợ phải trả lên đến hơn 7.100 tỷ đồng

Chính phủ vừa có báo cáo gửi các Đại biểu Quốc hội về tình hình và kết quả xử lý tồn tại, yếu kém của 12 dự án, doanh nghiệp yếu kém ngành Công Thương.

Liên quan đến dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 - Công ty Gang thép Thái Nguyên (TISCO), báo cáo cho biết, phương án tái cơ cấu trong đó xem xét mời Công ty Mua bán nợ Việt Nam cùng tham gia đang được dự thảo, hoàn thiện để báo cáo Thủ tướng Chính phủ. Dự kiến trong tháng 6/2020, Ban Chỉ đạo họp phiên thứ 10 tập trung vào việc xem xét đối với dự án này.

Dự án được khởi công từ tháng 9/2007, đầu tư, xây dựng dở dang, dừng thi công từ quý I/2013 có tổng mức đầu tư tăng cao (từ 3.843 tỷ đồng lên 8.104,9 tỷ đồng); gặp khó khăn trong thu xếp vốn để tiếp tục triển khai đầu tư, xây dựng; Hợp đồng EPC giữa TISCO và Tổng thầu MCC của Trung Quốc có nhiều vướng mắc chưa giải quyết được; Tổng công ty Thép Việt Nam phải bảo lãnh đối với khoản vay của TISCO cho Dự án, Ngân hàng Vietinbank từ chối việc giải phóng nghĩa vụ bảo lãnh của Tổng công ty Thép Việt Nam đối với khoản vay này.

Đến hết năm 2019, theo báo cáo tài chính trước kiểm toán vốn chủ sở hữu là 1.890 tỷ đồng, tổng tài sản là 9.097 tỷ đồng, tổng nợ phải trả là 7.133 tỷ đồng, lãi 52 tỷ đồng.

Báo cáo cho biết, mặc dù Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 vẫn còn xây dựng dở dang nhưng về tổng thể, TISCO vẫn có lợi nhuận, nộp ngân sách, giải quyết được công ăn việc làm cho người lao động.

Tuy nhiên, do bị ảnh hưởng từ Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 nên kết quả sản xuất, kinh doanh của TISCO ngày một giảm dần. Hiện nay, cơ quan Cảnh sát Điều tra, Bộ Công an đã ra Quyết định khởi tố vụ án Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí xảy ra tại dự án; khởi tố, bắt tạm giam đối với 05 bị can. Quá trình điều tra, bước đầu Cơ quan CSĐT xác định số thiệt hại khoảng trên 850 tỷ đồng.

Theo đề án 1468 có 3 Phương án xử lý được đề ra là: (1) Bán dự án, (2) Kêu gọi doanh nghiệp, nhà đầu tư góp vốn đầu tư Dự án, (3) Thoái vốn nhà nước và tái cơ cấu TISCO, ưu tiên lựa chọn Phương án 3 (thoái vốn nhà nước, tái cơ cấu TISCO).

Hiện nay đang thực hiện theo Phương án 3. Tại Thông báo số 132/TB-VPCP ngày 08/4/2019 của Văn phòng Chính phủ, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ chỉ đạo: Tổng công ty Thép Việt Nam chỉ đạo hoàn thiện phương án thoái vốn nhà nước tại TISCO theo hai trường hợp: trường hợp giải quyết xong tranh chấp hợp đồng EPC và giải chấp được bảo lãnh của Tổng công ty Thép Việt Nam cho TISCO tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam và trường hợp không giải quyết được hai vướng mắc này.

Tuy nhiên, theo báo cáo của Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC), Tổng công ty Thép Việt Nam và TISCO, đến nay việc giải quyết tranh chấp hợp đồng EPC với Tổng thầu MCC của Trung Quốc không thực hiện được; Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam đã từ chối giải chấp nghĩa vụ bảo lãnh của Tổng công ty Thép Việt Nam cho TISCO tại Ngân hàng này.

Để thực hiện Phương án thoái vốn của Vnsteel tại TISCO theo trường hợp thứ 2 ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ (thoái vốn trong trường hợp không giải quyết được vướng mắc về EPC và giải chấp của ngân hàng, cần làm rõ: (i) Văn bản pháp lý áp dụng cho việc thoái vốn (Nghị định số 91/2015/NĐ-CP, Nghị định số 32/2018/NĐ-CP, Điều 31 Luật số 69/2014/QH13) (ii) Thẩm quyền quyết định việc thoái vốn, (iii) Việc xử lý đối với các mỏ sắt mà Tisco đang quản lý.

CẨM THẠCH