Bức tranh toàn cầu về những tác động lớn của khủng hoảng lương thực
Các chuyên gia cho rằng, cuộc khủng hoảng lương thực sẽ ảnh hưởng đến người dân trên thế giới nhiều hơn cả các tác động của đại dịch Covid-19.
Theo CNBC, trong hội nghị Bộ trưởng Tài chính G20 diễn ra ở Bali vào tuần trước, Bộ trưởng Kinh tế Senegal, ông Amadou Hott cho biết cuộc khủng hoảng liên quan đến tình trạng khan hiếm lương thực và giá cả cao đã và đang ảnh hưởng đến người dân trên thế giới nhiều hơn cả các tác động của đại dịch Covid-19.
Ảnh minh họa. Nguồn: Reuters
Ông Hott kêu gọi ngành công nghiệp lương thực toàn cầu không nên tạo thêm căng thẳng, gây gián đoạn chuỗi cung ứng lương thực vốn đã bị ảnh hưởng từ căng thẳng Nga và Ukraine.
"Vấn đề leo thang ở Ukraine đã khiến Mỹ và các quốc gia trong liên minh châu Âu (EU) tăng cường các trừng phạt đối với Nga. Tuy nhiên, cho dù các mặt hàng chủ lực như lương thực - thực phẩm và phân bón được miễn trừ khỏi lệnh trừng phạt của Mỹ và EU, những người trong ngành lương thực và thực phẩm vẫn né tránh các giao dịch này nhằm bảo vệ quyền lợi cho họ", ông Hott nói thêm.
"Có thể nói rằng, chỉ khi không áp dụng lệnh trừng phạt vào thời điểm hiện tại và cả tương lai thì các nước mới có thể thoải mái giao dịch phân bón, thực phẩm từ Nga hay Ukraine cũng như ở bất kỳ nơi nào trên thế giới. Vì thế, chúng ta mới xem là bình ổn thị trường", ông Hott nhấn mạnh.
Theo CNBC, an ninh lương thực và giá lương thực tăng cao là vấn đề mấu chốt trong các cuộc thảo luận tại cuộc họp nhóm các nước G20 vào tuần trước. Hàng loạt sự gián đoạn của chuỗi cung ứng lương thực trên toàn cầu xuất phát từ đại dịch Covid-19 và khủng hoảng Ukraine đều được nêu ra chi tiết.
Lạm phát và khan hiếm lương thực liên tục gia tăng ngay cả khi trước căng thẳng giữa Nga và Ukraine. Tuy nhiên, Moscow và Ukraine được xem như hai trong số những nhà xuất khẩu lương thực chính, đặc biệt là lúa mì, vì vậy, căng thẳng leo thang đã làm trầm trọng hơn, đặc biệt là ảnh hưởng lớn đối với các quốc gia ở châu Phi và Trung Đông.
Ông Amadou Hott cũng cho rằng nhiều vấn đề nghiêm trọng đang xảy ra với các quốc gia châu Phi, châu lục chiếm 1/3 số người bị suy dinh dưỡng tính trên toàn cầu. Chẳng hạn, châu Phi đã thiếu hụt khoảng 2 triệu tấn phân bón trong năm nay, gây ra thiệt hai 11 tỷ USD trong sản xuất lương thực.
Nếu châu Phi và những nơi khác đang chủ yếu dựa vào nhập khẩu lương thực thì họ cần phải đầu tư để tăng tốc sản xuất lương thực địa phương.
"Giống như đại dịch Covid-19, thế giới đã cùng hợp tác và đưa ra các quyết định phi thường trong khoảng thời gian ngắn nhất", ông nói. "Tất cả những đối tác đã thay đổi thủ tục và chính sách để đối phó với những thách thức. Giống như Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), ngân hàng thế giới (WB) hay ngân hàng ADB đều đang thay đổi các chính sách để hỗ trợ các quốc gia vượt qua những khó khăn hiện tại.
"Lần này cũng vậy. Nếu chúng ta không nhanh chóng giải quyết vấn đề thì sẽ khiến nhiều người thương vong, thậm chí nhiều hơn so với số người đã mất vì đại dịch Covid-19. Tồi tệ hơn nữa, theo ông Hott, chính phủ các nước sẽ phải tốn nhiều tiền hơn để mua lương thực và thực phẩm cũng như viện trợ người dân vào thời điểm khi lãi suất tiếp tục tăng.
Bức tranh "khốc liệt" ở những quốc gia nghèo
Trong cuộc họp nhóm G20, Tổng Giám đốc Tổ chức Thương mại Thế giới Ngozi Okonjo-Iweala cũng khẳng định cuộc chiến giành nguồn cung lương thực và thực phẩm đang tước đoạt cơ hội của những nước nghèo.
"Trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt về lương thực và các nguồn cung đầu vào quan trọng như phân bón, các dòng chảy nguồn cung có thể chuyển hướng từ những nước nghèo sang các nước giàu có hơn. Tín hiệu này đang lặp lại giống với giai đoạn khan hiếm vaccine trước đây", bà Ngozi Okonjo-Iweala nhấn mạnh đồng thời kêu gọi các nước hợp tác với nhau để giải quyết khủng hoảng lương thực.
Các nước trong Nhóm G20 phải đi đầu bằng cách nêu gương và kêu gọi các quốc gia khác tránh nhiều hành động gia tăng căng thẳng, chẳng hạn như động thái dự trữ lương thực và nguồn cung cấp chính đồng thời áp đặt các hạn chế xuất khẩu có thể bóp méo thị trường và tăng giá hơn nữa", Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen cho biết trong cuộc thảo luận.
Tổ chức Nông Lương thế giới (FAO) cho biết, các số liệu thống kê đã vẽ lên một bức tranh nghiêm trọng về khan hiếm lương thực và thực phẩm trên toàn cầu thời gian tới.
Tổng Giám đốc FAO, ông Qu Dongyu cũng cho rằng chỉ số giá lương thực của FAO đã đạt mức cao nhất mọi thời đại và đề xuất kế hoạch 4 điểm bao gồm đầu tư nhiều hơn vào các quốc gia bị ảnh hưởng nghiêm trọng nhất.
Bà Kristalina Georgieva, Giám đốc Quỹ tiền tệ Quốc tế cho rằng các nước G-20 cần phải đào sâu và đưa ra các giải pháp tốt hơn.
"Chúng ta cần phải sử dụng tất cả các khả năng để chống lại các hạn chế thương mại, nâng cao tiếng nói chung cùng giải quyết vấn đề này", bà nói trong cùng một phiên họp. "Chúng tôi muốn nhìn thấy nguồn cung lương thực quốc tế tăng lên, bao gồm cả các cuộc đàm phán để vân chuyến ngũ cốc từ Ukraine đến nơi cần thiết và chúng tôi cần hỗ trợ sản xuất, lưu trữ và phân phối lương thực", bà nói.
Trong suốt cuộc họp nhóm các nước G20, một tuyên bố chung đã đưa ra, kêu gọi hành động khẩn cấp của toàn cầu trước bối cảnh khủng hoảng lương thực.
"Vào tháng 6/2022, tình trạng mất an ninh lương thực nghiêm trọng trong thời gian ngắn đã gây ra rủi ro đến cuộc sống và kế sinh nhai của nhiều người", tuyên bố nêu rõ.
Tuy nhiên, bà Kristalina Georgieva cũng cho rằng, không chỉ riêng khủng hoảng Ukraine hay đại dịch Covid-19 đang gây ra khủng hoảng lương thực mà biến đổi khí hậu cũng góp phần tạo ra vấn đề này theo thời gian.
"Cuộc khủng hoảng hiện tại đã có từ trước khi căng thẳng Ukraine. Tại sao? Vì những cú sốc về khí hậu đã làm giảm đáng kể sản lượng lượng thực ở nhiều nơi trên thế giới", bà Kristalina Georgieva nhận định./.
