'Bức họa thổ cẩm' Lao Chải

Lao Chải là một bản của xã Y Tý (Bát Xát - Lào Cai), ở độ cao hơn 2.000m so với mực nước biển. Đến đây mới thấy, vùng đất ấy như một thế giới khác giữa mây trời Tây Bắc. Nếu đến khám phá Y Tý đại ngàn mà không tìm đến Lao Chải thì quả là chưa khám phá hết vẻ đẹp nơi đây. Ở đó, người Hà Nhì sinh sống từ bao đời nay, nơi có cảm giác những mái nhà chạm tới mây trời.

Mới nghe qua tên địa danh Lao Chải, đã thấy gợi lên vẻ hoang vu của một vùng đất xa xôi mà có lẽ nhiều người chưa từng biết đến, chưa đặt chân đến. Hành trình qua một chặng đường xa xôi theo hướng ngược đường lên Tây Bắc, dừng chân ở Y Tý của huyện vùng cao Bát Xát, con đường mòn gập ghềnh chạy ngược dốc núi sẽ đưa bạn đến với Lao Chải, miền đất của bao điều kỳ thú đang chờ đón những ai ưa khám phá những vùng đất lạ của Tây Bắc.

Bản Lao Chải tựa như một tổ chim nằm vắt vẻo giữa một vùng rừng núi cao vút, hiểm trở và xanh thẳm. Nơi đây có những ngôi nhà trình tường nằm dưới những bóng cổ thụ gợi lên một sắc màu vừa hoang sơ, vừa thơ mộng và hữu tình.

Đến Lao Chải là để khám phá vẻ đẹp của nhà trình tường, một tập quán sinh tồn của người Hà Nhì. Nằm cheo leo nhưng khá vững chắc bên sườn núi, hàng trăm ngôi nhà trình tường được cư dân bản địa dựng lên bằng chính đôi tay khéo léo và trí tưởng tượng, sáng tạo của mình để làm không gian sinh sống, tránh mưa nắng, gió bão.

Vẻ đẹp của những ngôi nhà trình tường gợi lên không chỉ ở dáng vẻ mà còn ở dấu ấn thời gian qua những đám rêu xanh phủ trên mái nhà. Vì thế, nhà trình tường của người Hà Nhì nơi đây không chỉ là biểu tượng cho văn hóa, tập quán của con người mà còn là sự chống chọi bền chắc với thời gian và sự khắc nghiệt của thời tiết.

Nét cổ kính toát lên từ những ngôi nhà lâu năm với màu nâu của tường đất, màu xám của mái lợp và màu xanh của những lớp rêu bám trên mái nhà. Trong mỗi ngôi nhà trình tường, không bao giờ thiếu ngọn lửa ấm áp, đó là sức sống nơi đại ngàn của người Hà Nhì từ bao đời nay.

Lao Chải có tiết trời quanh năm mát mẻ. Dù mùa hè có nắng nóng ở nhiều vùng thì nơi đây mây lúc nào cũng chờn vờn quanh những ngôi nhà trình, lãng đãng trên những con đường dẫn vào bản và vương vấn trên những mỏm núi cao gợi lên vẻ đẹp huyền ảo, bồng bềnh đến thơ mộng.

Vào mùa thu, chớm đông, trong ngày, có những lúc, cả bản Lao Chải chìm trong biển mây trắng tựa chốn tiên cảnh. Ngắm Lao Chải lúc này mới thấy vẻ đẹp kỳ ảo như thiên đường trên đại ngàn, khiến cho con người trở nên mê mẩn.

Vào mùa xuân, Lao Chải bừng lên sức sống và vẻ đẹp hoang sơ đầy quyến rũ bởi sự trỗi dậy của cỏ cây, hoa lá và không khí dập dìu của mùa xuân. Trên triền núi, sau ngôi nhà trình, dọc đường đi, hoa đào, hoa mận bung nở trắng hồng như khoác lên vùng đất này chiếc áo tuyệt đẹp của mùa xuân.

Mùa này, người Hà Nhì tấp nập đón xuân với những nét phong tục, tập quán đậm đà bản sắc như đi chợ phiên, gói bánh, mổ lợn, các trò chơi dân gian ngay tại bản làng.

Nét hấp dẫn của vùng đất Lao Chải còn vẫy gọi con người ở mùa vàng giữa mùa thu. Trong tiết trời dịu mát, se se lạnh, những thửa ruộng bậc thang của Lao Chải rực vàng mùa lúa chín. Đứng trên những mỏm núi cao, phóng tầm mắt ra xa mà ngắm nhìn những đường viền ruộng bậc thang uốn lượn quanh triền núi mà cảm thấy khung cảnh bình yên, tươi đẹp đến nao lòng.

Mùa này, Lao Chải như khoác chiếc áo vàng của lúa, khắp triền non sắc vàng như đang lan tỏa, nắng thu vàng rượi như rưới ánh vàng xuống những thung lũng ruộng bậc thang đang cuồn cuộn sóng lúa.

Người Hà Nhì ở Lao Chải sinh sống ở vùng đất này từ bao đời nay, họ chất phác, hiền lành và rất đỗi kiên cường để chinh phục tự nhiên, tạo dựng cuộc sống giữa một vùng đại ngàn cao và xa. Dừng chân ở Lao Chải, bạn sẽ có cơ hội chiêm ngưỡng nét đẹp thổ cẩm trên trang phục, đầu tóc, khăn áo, vật dụng của người Hà Nhì.

Những họa tiết trên trang phục của cư bản địa vô cùng sinh động và thể hiện những quan niệm nhân sinh của con người nơi đây. Gam màu đỏ, chàm, tím, xanh là những sắc màu chủ đạo trong trang phục của người Hà Nhì Lao Chải. Vào những ngày nắng đẹp, những bộ váy áo thổ cẩm được đồng bào mang ra những mỏm đá, bờ rào phơi bên những ngôi nhà trình tường khiến cho không gian nơi đây đậm sắc màu thổ cẩm.

Đến với Lao Chải, bạn sẽ có cơ hội hòa mình vào nét hoang sơ của đại ngàn, sự ấm áp khi được nghỉ trong những ngôi nhà trình tường và được đồng bào Hà Nhì thết đãi những món ăn đậm đà dư vị như măng rừng, rau dớn, gà đen, lợn cắp nách, xôi nếp nương, thịt lợn gác bếp...

Lao Chải, vùng đất xa xôi, hoang sơ mà rất đỗi trữ tình, thơ mộng. Vùng đất này như một bức họa thổ cẩm vô cùng tươi đẹp giữa đại ngàn Tây Bắc.