Brexit trì hoãn lần thứ ba đến tháng 1/2020 hay một cuộc bầu cử?

Theo đó, Chính phủ đã chuẩn bị với 328/301 phiếu trong một động thái được đưa ra bởi các đảng đối lập và các nhà lập pháp Anh. Như vậy, hơn ba năm sau khi Vương quốc Anh bỏ phiếu trong một cuộc trưng cầu dân ý rời khỏi Liên minh châu Âu, thất bại khiến cho quá trình Brexit không được giải quyết, với những kết quả có thể xảy ra, từ một sự ra đi hỗn loạn mà không có thỏa thuận đến khả năng phải từ bỏ hoàn toàn nỗ lực. Chiến thắng ngày 3/9 của quốc hội chỉ là bước rào cản đầu tiên cho các nhà lập pháp, cho phép họ nắm quyền kiểm soát quốc hội.

Ngày 4/9, Quốc hội Anh tìm cách thông qua một đạo luật buộc Thủ tướng Anh yêu cầu EU trì hoãn Brexit - lần thứ ba - cho đến ngày 31/1/2020, trừ khi ông Boris Johnson có một thỏa thuận Brexit được quốc hội phê chuẩn trước về các điều khoản và cách thức Anh rời khỏi liên minh. Điều này đặt ông Johnson vào một ràng buộc tương tự như người tiền nhiệm Theresa May đã đối mặt, đã thất bại ba lần để nhận được sự ủng hộ của các nhà lập pháp cho Thỏa thuận Brexit đã đàm phán với EU. Ông Johnson tiếp quản cương vị Thủ tướng Anh mới được 6 tuần với một lời hứa rằng cách tiếp cận mạnh mẽ hơn của ông sẽ buộc một thỏa thuận tốt hơn ra khỏi EU sẽ làm hài lòng quốc hội.

Phát biểu trước Quốc hội sau cuộc bỏ phiếu ngày 3/9, Thủ tướng Anh cho biết không muốn bầu cử, nhưng nếu các nghị sĩ bỏ phiếu để ngừng đàm phán và buộc một sự chậm trễ vô nghĩa khác đối với Brexit, có khả năng trong nhiều năm, thì đó sẽ là cách duy nhất để giải quyết vấn đề này. Chính phủ Anh sẽ ngay lập tức thảo luận về Đạo luật Nghị viện có thời hạn cố định.

Trong một cuộc đối đầu lịch sử giữa Thủ tướng và Quốc hội Anh, các đối thủ của ông Johnson lập luận rằng, không có gì có thể biện minh cho nguy cơ một Brexit không có thỏa thuận sẽ cắt đứt quan hệ kinh tế chỉ sau một đêm với thị trường xuất khẩu lớn nhất của Anh và chắc chắn sẽ gây ra sự biến động kinh tế lớn. Chính phủ của ông Johnson đưa ra thách thức như một nỗ lực để buộc Anh bảo đảm các nhượng bộ về các điều khoản Brexit. Trước cuộc bỏ phiếu, ông Johnson cho biết sẽ không bao giờ chấp nhận một sự chậm trễ khác đối với Brexit sau ngày 31/10.

Chính phủ Anh giờ đây sẽ tìm cách tổ chức một cuộc bỏ phiếu để phê chuẩn một cuộc bầu cử sớm, rất có thể là vào ngày 14/10. Điều này sẽ khiến những người ủng hộ Brexit được thừa nhận chống lại nhà lãnh đạo Lao động đối lập. Tuy nhiên, trong ma trận Brexit, không rõ liệu các đảng đối lập có ủng hộ một động thái như vậy hay không - đòi hỏi phải có sự hỗ trợ của 2/3 trong số 650 chỗ trong Hạ viện. Đảng Lao động đối lập từ lâu đã yêu cầu một cuộc bầu cử là cách tốt nhất để thoát khỏi cuộc khủng hoảng Brexit, nhưng nhiều người trong số những người tìm cách ngăn chặn một Brexit không thỏa thuận nói rằng chính phủ của ông Johnson có thể đảm bảo rằng quốc hội không thể ngăn chặn sự ra đi của Anh vào ngày 31/10 - có hoặc không có một thỏa thuận.

Có thể thấy cuộc trưng cầu dân ý về Brexit năm 2016 đang thể hiện một Vương quốc Anh bị chia rẽ nhiều hơn Liên minh châu Âu. Nó cũng đã gây ra cuộc nội chiến bên trong cả hai đảng chính trị chính của Vương quốc Anh. Đồng bảng Anh đã xoay quanh vòng xoắn của Brexit kể từ cuộc trưng cầu dân ý năm 2016 và rất nhạy cảm với triển vọng của một lối thoát không thỏa thuận, đã giảm xuống mức thấp nhất trước khi bỏ phiếu tại quốc hội. Những lo ngại về một Brexit không có thỏa thuận đang gia tăng ở những nơi khác. Ủy ban châu Âu cho biết một kịch bản như vậy là một khả năng rất khác biệt và đó là kịch bản có khả năng nhất.

Trong một tài liệu mới rò rỉ, Ủy ban châu Âu đã đưa ra các đề xuất được công bố ngày 4/9 để cung cấp trợ giúp tài chính cho các doanh nghiệp, công nhân và nông dân EU nếu Anh ra khỏi khối mà không có bất kỳ thỏa thuận nào. EU đưa ra quan điểm rằng một cuộc ra đi không thỏa thuận sẽ ảnh hưởng đến nền kinh tế Anh khó khăn hơn nhiều so với EU. Cơ quan thương mại Liên hiệp quốc (UNCTAD) cho biết, Anh sẽ tổn thất ít nhất 16 tỷ USD xuất khẩu vào EU, cộng với một khoản đáng kể chi phí gián tiếp. Ngân hàng đầu tư JPMorgan của Mỹ cho biết một cuộc bầu cử sẽ khiến Brexit không có thỏa thuận càng trở nên chắc chắn hơn.

Minh Việt