Bonsai 4-5 tỷ tại triển lãm Suối Tiên: Không xứng

Lễ hội triển lãm bonsai và suiseki châu Á - Thái Bình Dương lần thứ 15 năm 2019 đang tổ chức ở Suối Tiên (Q.9, TP. HCM) thu hút được chú ý của nhiều người bởi những chậu cây được cho có giá trị lên tới hàng tỷ đồng.

Một người chơi cây cảnh có tác phẩm được trưng bày tại lễ hội cho biết, giá bonsai tại đây bị thườg tùy loại cây, độ tuổi chế tác nên sẽ có mức giá khác nhau.

Do là dạng cây kiểng được chăm sóc, uốn nắn kỳ công và tùy vào tay nghề, sự sáng tạo của từng thợ mà giá cây rẻ nhất cũng lên đến hàng triệu đồng, có những loại 4-5 tỷ đồng.

Một tác phẩm bonsai tại lễ hội triển lãm tổ chức ở Suối Tiên.

Tuy nhiên, trao đổi với Đất Việt, nhiều nghệ nhân trong giới cây cảnh khẳng định, cây bonsai tuy có mang nhiều sắc thái nhưng bàn về giá trị tiền tỷ thì đa phần đều không xứng đáng.

"Tiêu chí cốt lõi để đánh giá giá trị của một cây cảnh là Cổ - Kỳ - Mỹ. Trong đó yếu tố "cổ" được đưa lên đầu tiên vì một cây dù có độc đáo, đẹp đến mấy mà không có tuổi thọ lâu đời thì đó cũng chỉ là một cây tâm tầm thường. Trong khi đó, những cây bonsai ở Việt Nam thường mới chỉ có tuổi đời từ 10 - 15 năm, so với tuổi thọ của cây thì thời gian này chỉ là "thời niên thiếu" - nghệ nhân Đỗ Trọng (Nam Định) chia sẻ.

Theo ông Trọng, cây bonsai có nguồn gốc từ Trung Quốc, sau đó nó được phổ biến sang Nhật Bản và Hàn Quốc khi họ phát hiện trên núi có các cây nhỏ mọc hoang dã giống cây cổ thụ, có sức sống mãnh liệt trong mọi điều kiện khó khăn, sau đó người ta đem nó về trồng trong chậu nhỏ và cắt tỉa, uốn sửa tạo dáng cho đẹp hơn.

Lối chơi cây bonsai sau đó được du nhập về Việt Nam chứ không phải là những tinh túy của dân tộc, không phải là cây cảnh truyền thống của Việt Nam - cây thế Việt Nam.

"Tại Trung Quốc hay Nhật Bản thì cũng có những cây bonsai có tuổi đời hàng trăm năm nhưng những cây đó rất hiếm, được đưa vào bảo tàng cây cảnh. Còn ở Việt Nam, bonsai được làm tràn lan, phục vụ nhu cầu "sính ngoại" của một số ít người" - ông Trọng cho biết.

Theo ông Trọng, cây bonsai cũng giống như cây ngoại đang có hiện tượng "thổi giá" so với giá trị thực của nó. "Trong giới chơi cây chuyên nghiệp thì cây bonsai chỉ chơi thêm, có cũng được không có cũng chẳng sao.

Việc có cây bonsai trong bộ sưu tập của mình hay không cũng không ảnh hưởng gì đến chất lượng của vườn cây.

Nhưng với cây cảnh truyền thống lại khác, một vườn cây được coi là tinh túy, giá trị phải có một tác phẩm nổi trội, giữ "linh hồn" cho cả vườn".

Cây bonsai thường không được đề cao bởi khó đạt tiêu chí cổ - kỳ - mỹ.

Nghệ nhân Bùi Văn Hậu - Bình Dương cũng cho rằng, nhiều tác phẩm bonsai tại lễ hội triển lãm ở Suối Tiên đang bị đẩy giá lên cao so với giá trị thực.

"Hiện nay những cây cảnh có giá trị tiền tỷ thực sự ở Việt Nam không phải nhiều. Tính ra mỗi tỉnh thành chỉ có khoảng chục cây, trong khi đó lễ hội triển lãm này lại có hàng loạt những cây bonsai, cây nào cũng có giá hàng tỷ đồng thì không đúng cho lắm" - ông Hậu nhận xét.

Ông Hậu lấy ví dụ như nhiều cây Mai chiếu thủy trưng bày tại lễ hội chỉ đạt được về độ thẩm mỹ, nhìn nhỏ nhắn nên dễ có thiện cảm với người nhìn. Nhưng với dân chơi cây chuyên nghiệp thì những cây đó không được đánh giá cao.

"Cây bị can thiệp quá nhiều để khiến da sần sùi, tuổi đời ít nhưng người xem có cảm giác cây đó đã hàng chục năm tuổi" - ông Hậu nói.

Mặc dù vậy, chủ nhân một cây bonsai có tác phẩm đạt huy chương vàng trong lễ hội triển lãm bày tỏ với Đất Việt: "Để định giá cây rất khó bởi nó phụ thuộc vào sở thích, mắt nhìn của từng người. Cây bonsai cũng là một nghệ thuật, để tạo lên tác phẩm bonsai đẹp cũng phải bỏ công sức, thời gian và thậm chí là nhiều tiền bạc.

Cây bonsai độc đáo ở chỗ có nhiều tư thế lạ mà cây cảnh truyền thống không thể tạo ra được. Cùng với đó cây cũng thể hiện sức sống kỳ diệu, khi giữa những thân cây như gỗ lũa nhưng vẫn phát triển, sinh sôi, nảy nở".

Ngọc Minh