Bốn 'sứ giả' đe dọa sự tồn vong của thế giới hiện đại

Đó là luận điểm trong bài phát biểu "Thế giới của chúng ta đang tiến gần đến điểm không thể quay lại", của ông Antonio Guterres - Tổng thư ký Liên Hợp Quốc (LHQ) trước Đại hội đồng Liên Hợp Quốc.

"Tôi thấy '4 kỵ sĩ' ở giữa chúng ta - 4 mối đe dọa lờ mờ gây nguy hiểm cho sự tiến bộ của thế kỷ 21 và các khả năng của thế kỷ 21 không hoàn hảo. Kỵ sĩ đầu tiên xuất hiện dưới hình thức căng thẳng địa chiến lược toàn cầu lên mức cao nhất mà chúng ta đã chứng kiến trong nhiều năm qua", Tổng thư ký LHQ nói thêm.

Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres.

Theo lời ông Guterres, căng thẳng địa chính trị là lý do tại sao "các cuộc tấn công khủng bố gây thiệt hại không thương tiếc" và mối đe dọa hạt nhân đang gia tăng. "Nhiều người đã bị ép buộc từ nhà của họ bởi chiến tranh và đàn áp hơn bất cứ lúc nào kể từ Thế chiến thứ hai", ông nói thêm.

Trước đó, trong bài phát biểu hôm 6/1 ông Guterres cũng đã đưa ra lời cảnh báo về căng thẳng địa chính trị đang ở mức cao nhất thế kỷ.

Ông cho biết: “Sự hỗn loạn này đang leo thang. Ngay cả việc không phổ biến vũ khí hạt nhân cũng không còn là điều tất nhiên nữa”.

“Chảo lửa căng thẳng hiện nay đang khiến ngày càng nhiều quốc gia đưa ra những quyết định khó lường với những hậu quả khó không thể dự đoán được và nguy cơ tính toán sai lầm rất cao”, tổng thư ký LHQ nói thêm.

Thứ hai, theo Guterres, cộng đồng toàn cầu đang phải đối mặt với "một cuộc khủng hoảng khí hậu hiện sinh".

"Nhiệt độ tăng tiếp tục làm tan chảy băng ở hai vùng cực với tốc độ kỷ lục. Thập kỷ qua lập kỷ lục nóng nhất (từng được ghi nhận)", người đứng đầu Liên Hợp Quốc cho biết. "Một triệu loài đang có nguy cơ tuyệt chủng trong thời gian ngắn. Hành tinh của chúng ta đang cháy".

Thông điệp này đã được Tổng thư ký LHQ từng nhấn mạnh trước đó trong buổi làm việc trước khai mạc Hội nghị lần thứ 25 các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP 25) tại Tây Ban Nha: "Chúng ta hiện đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng khí hậu toàn cầu", đồng thời nhấn mạnh cuộc khủng hoảng này đang tiến gần tới "điểm không thể cứu vãn".

"Cuộc chiến chống lại tự nhiên của chúng ta phải dừng lại. Và chúng tôi biết điều đó là có thể" – ông Guterres nói thêm, và lưu ý rằng cộng đồng khoa học đã cung cấp cho thế giới bản đồ đường đi để đạt được điều này.

Theo Ủy ban liên chính phủ về biến đổi khí hậu (IPCC), nhân loại phải hạn chế sự gia tăng nhiệt độ toàn cầu không vượt quá 1,5 độ C, đạt mức trung lập carbon vào năm 2050 và giảm lượng khí nhà kính phát thải bằng 45% so với mức của năm 2010 vào năm 2030.

Tuy nhiên, theo người đứng đầu Liên hợp quốc, cho đến nay, những nỗ lực của chúng ta để đạt được những mục tiêu này là hoàn toàn không thỏa đáng. "Các cam kết được thực hiện tại Paris (thỏa thuận khí hậu đạt được năm 2015) sẽ luôn dẫn đến sự gia tăng nhiệt độ trên 3 độ C. Nhưng nhiều quốc gia thậm chí còn không tôn trọng các cam kết này" – ông nêu rõ.

Người đứng đầu Liên hợp quốc cũng nhắc lại rằng việc hạn chế tăng nhiệt độ dưới 1,5 độ C vẫn nằm trong tầm tay của chúng ta và các công nghệ cần thiết để thực hiện điều đó là có thể. "Các tín hiệu của hy vọng đang được nhân lên. Dư luận đang thức dậy ở khắp mọi nơi" – ông cho biết, đồng thời đề cập đến việc huy động giới trẻ, các thành phố, tổ chức tài chính và doanh nghiệp. Theo ông, "điều còn thiếu là ý chí chính trị". Ý chí chính trị sẽ định giá carbon, ngừng trợ cấp nhiên liệu hóa thạch, ngừng xây dựng các nhà máy than từ năm 2020, đánh thuế ô nhiễm hơn là đánh thuế vào dân số.

Nhà lãnh đạo cấp cao của Liên hợp quốc cũng lưu ý rằng các quốc gia phải bảo đảm rằng ít nhất 100 tỷ USD mỗi năm được cung cấp cho các nước đang phát triển để giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu và tính đến "những kỳ vọng chính đáng" của họ về các nguồn lực cần thiết để xây dựng khả năng phục hồi, ứng phó với thảm họa. Ngoài ra, chúng ta cũng phải tiến lên các khía cạnh xã hội của biến đổi khí hậu và bảo đảm rằng các cam kết quốc gia có bao gồm một sự chuyển đổi chỉ dành cho những người có công việc và sinh kế bị ảnh hưởng trong khi chúng ta chuyển từ nền kinh tế xám sang nền kinh tế xanh

"Kỵ sĩ thứ ba là sự ngờ vực toàn cầu ngày càng sâu rộng. Sự bất mãn và ngờ vực đang diễn ra trong các xã hội từ Bắc chí Nam. Như một báo cáo của chúng tôi tiết lộ vào ngày hôm qua, hai trong số ba người sống ở các quốc gia nơi sự bất bình đẳng gia tăng. Không có gì nhầm lẫn, trong thế giới ngày nay, sự bất bình đẳng gia tăng nhấn chìm tất cả các con thuyền. Phụ nữ đang đòi hỏi bình đẳng và tự do khỏi bạo lực và phân biệt đối xử", ông Guterres nhận định.

Tổng thư ký LHQ cũng xác định "mặt tối của thế giới kỹ thuật số" là kỵ sĩ thứ tư của ngày tận thế.

"Tiến bộ công nghệ đang phát triển nhanh hơn khả năng đáp ứng của chúng ta - hoặc thậm chí hiểu - về chúng. Mặc dù có lợi ích to lớn, các công nghệ mới đang bị lạm dụng để gây ra tội ác, kích động sự ghét bỏ, thông tin giả mạo, đàn áp và khai thác mọi người và xâm phạm quyền riêng tư", ông Guterres nhận định.

Khánh Hà