Bộ trưởng Trần Tuấn Anh: Đúng là đã có sự chủ quan khi thực hiện dự án đầu tư về điện mặt trời

Đó là trả lời chất vấn của Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh tại phiên chất vấn của Quốc hội.

Đại biểu Nguyễn Phương Tuấn (Ninh Bình) chất vấn việc cấp phép đầu tư sản xuất điện mặt trời quá nhiều trong thời gian vừa qua đã làm quá tải lưới điện truyền tải.

Tính đến tháng 6-2019 trên cả nước có 87 nhà máy điện mặt trời. Vậy, xin hỏi trách nhiệm của Bộ trưởng khi phê duyệt chủ trương cho phép xây dựng 87 nhà máy này. Trước khi ký thì Bộ trưởng có nghe Tập đoàn Điện lực (EVN) báo cáo khả năng quá tải của đường truyền tải này hay không?

Bộ trưởng Công Thương cho biết, khi xây dựng cơ chế này thì chúng ta mong muốn tiếp tục tạo ra một môi trường thí điểm để có cơ hội tổng kết và tiếp tục phát triển điện sạch, bao gồm điện mặt trời và điện gió.

Đại biểu Nguyễn Phương Tuấn (Ninh Bình) chất vấn việc cấp phép đầu tư sản xuất điện mặt trời (ảnh QH)

“Trong quá trình triển khai thực hiện, đúng là đã có sự chủ quan, đánh giá không hết về khả năng, năng lực trong triển khai thực hiện dự án đầu tư về điện mặt trời. Vì vậy, trong một thời gian rất ngắn, với sự hấp dẫn cơ chế của Quyết định 11 thì có sự phát triển bùng nổ, có tới gần 5.000MW điện mặt trời được hình thành và tham gia thị trường phát điện”, Bộ trưởng nói.

Trong thời gian vừa qua thật sự có sự lúng túng và bất cập trong việc phối hợp tổ chức giữa các cơ quan chức năng, kể cả Bộ Công Thương, Tập đoàn Điện lực cũng như các địa phương.

“Tại diễn đàn Quốc hội, tôi xin nhìn nhận trách nhiệm trong việc chưa tổ chức thực hiện một cách đầy đủ và có sự bao quát, cũng như dự báo trước đầy đủ, kịp thời để có những đối sách và có những biện pháp quyết liệt, nhất là liên quan đến việc phát triển hệ thống truyền tải điện tương xứng để đảm bảo giải tỏa công suất và không để gây ra thiệt hại cho xã hội”, Bộ trưởng trả lời.

Thời gian tới đây, chúng tôi hy vọng cuối năm 2020 giải tỏa công suất cho các dự án điện sẽ đảm bảo ở mức cao và đảm bảo được hiệu quả cho nhà đầu tư cũng như cho nhà nước và cho nhân dân.

Bộ trưởng Công Thương Trần Tuấn Anh trả lời chất vấn (ảnh QH)

Trả lời đại biểu Dương Tấn Quân, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho biết đúng là chúng ta đang đối mặt với nguy cơ thiếu điện rất cao trong năm 2019 và 2020, thậm chí tới những năm 2022 nguy cơ không có dự phòng tại những vùng phụ tải cao như ở Tây Nam Bộ là rất lớn.

Trong năm 2019 và 2020 một trong những nguyên nhân lớn nhất đó là những điều kiện bất lợi của thời tiết và tính cực đoan rất cao. Hầu như các thủy điện của đang không có đủ điều kiện tích nước để đảm bảo điều kiện phát phát hiện theo công suất được huy động.

Chúng ta cũng đang đối mặt với sự suy giảm tới thị trường năng lượng sơ cấp. Hiện nay đang phải nhập khẩu một khối lượng rất lớn than. Dự kiến đến năm 2020 phải nhập khẩu tới 20 triệu tấn than; năm 2025 dự kiến phải nhập khẩu tới 35 triệu tấn than.

Về khí, đến nay không đủ khí phục vụ cho phát điện của miền Đông Nam Bộ cũng như một số các dự án tại Tây Nam Bộ, nhất là dự án khí Lô B, do sự chậm trễ nên cũng không đủ điều kiện để đảm bảo Trung tâm năng lượng ở Ô Môn để đảm bảo phát điện.

Chính vì vậy, thời gian tới đây, năm 2019 cũng như năm 2020 Chính phủ yêu cầu Bộ Công Thương và các bộ, ngành phải quyết liệt để có phương án để đảm bảo cân đối điện cho yêu cầu của kinh tế - xã hội cũng như đời sống của người dân.

Do đó sẽ huy động tối đa các nguồn công suất khác, kể cả từ than, điện khí, cũng như các nguồn điện khác có liên quan, trong đó có thủy điện. Nếu phương án cao thiếu trầm trọng mà thủy điện không thể đảm bảo huy động đủ thì sẽ phải huy động cao hơn trong việc cấp phép cho các dự án điện mặt trời, đặc biệt tại các khu vực có phụ tải cao, như ở khu vực Tây Nam Bộ và các vùng công nghiệp ở miền Đông để làm sao điện mặt trời có thể huy động được tới 8.000MW và điện gió có thể lên tới 3.000MW.

Mặt khác, tiếp tục có kế hoạch cụ thể để giao trách nhiệm cho Tập đoàn Dầu khí Quốc gia phải đàm phán và sớm có kế hoạch mua khí từ Malaysia và các nước trong khu vực vịnh Thái Lan để đảm bảo cung ứng điện không chỉ cho miền Tây mà cho các nhà máy điện ở Đông Nam Bộ.

Đồng thời, tính toán phương án để có thể chuyển đổi cơ cấu phát điện của một số các nhà máy điện hiện hữu như điện Hiệp Phước trước nay đang phát dầu FO thì sẽ chuyển sang dùng khí LNG nhập khẩu và từ Vũng Tàu. Như vậy, sẽ có công suất bổ sung gần 400 MW.

“Với tất cả các phương án này, cộng thêm với việc phối hợp chặt chẽ với Bộ Nông nghiệp để có điều hành về thủy điện và thủy lợi trong khi tích nước phục vụ cho nông nghiệp, khai thác tối đa hiệu quả thì chúng ta sẽ có điều kiện để đảm bảo đủ điện cho năm 2019-2020 và tiếp tục tính toán trong những kế hoạch sắp tới”, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh trả lời.

Về dài hạn, sẽ phải tiếp tục phát triển bền, trong đó có tính đến phát triển các hệ thống trung tâm năng lượng lớn về sử dụng vũ khí nhập khẩu, khí LG như xây dựng ba trung tâm lớn và đang báo cáo Thủ tướng Chính phủ ở Long Sơn, Cà Ná và ở Bạc Liêu.

Theo Bộ trưởng, liên quan đến quy định của pháp luật, nhà nước độc quyền trong truyền tải điện và chưa có những điều kiện để đảm bảo cho việc nguồn lực của xã hội sẽ được đầu tư vào hệ thống truyền tải điện.

Chính vì vậy, với nguồn lực rất hạn chế của ngân sách nhà nước và cũng như nguồn lực của Tập đoàn Điện lực quốc gia EVN, việc đầu tư, nâng cấp, cải thiện và hoàn thiện hệ thống truyền tải điện còn chậm.

Phương Thảo