Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể: 3 năm mới xong thủ tục sân bay Long Thành

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể phát biểu trong phiên thảo luận tại tổ sáng nay (22/5)

"Có vốn rồi mà 3 năm chưa giải ngân được"

Phát biểu trong phiên thảo luận tại tổ sáng nay về Đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển KTXH và NSNN năm 2018; tình hình thực hiện kế hoạch phát triển KTXH và NSNN những tháng đầu năm 2019, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể đã có những chia sẻ tâm huyết về hạ tầng giao thông nói chung và 2 dự án trọng điểm mà Bộ GTVT đang triển khai là CHK quốc tế Long Thành và cao tốc Bắc - Nam phía Đông nói riêng.

Cho rằng cần xem xét lại cơ chế, chính sách phát triển hạ tầng giao thông, Bộ trưởng nói: Theo Luật Đầu tư công, khi QH bố trí được nguồn vốn thì mới triển khai các công việc tiếp theo. Làm như thế này sẽ đảm bảo được có nguồn vốn để thực hiện đầy đủ nhưng dẫn đến bức xúc xã hội, cụ thể là ghi vốn rồi nhưng giải ngân rất khó.

Dẫn ví dụ dự án sân bay quốc tế Long Thành, Bộ trưởng cho biết khi QH thống nhất về chủ trương, Chính phủ mới chỉ đạo Bộ triển khai. Lúc đó chúng ta đã biết QH bố trí khoảng bao nhiêu tiền cho sân bay Long Thành rồi.

CHK quốc tế Long Thành được thiết kế theo mô hình hoa sen cách điệu

“Thực hiện dự án trọng điểm quốc gia như thế này chúng tôi phải thi tuyển kiến trúc. Toàn bộ hồ sơ mời thầu, xét thầu, chấm thầu, tổ chức công bố giải phải theo trình tự, không thể làm khác được, mất rất nhiều thời gian. Khi có được phương án kiến trúc nhà ga, chúng tôi mới có thể thực hiện đấu thầu lập dự án.

Cũng vì đây là dự án trọng điểm quốc gia nên còn phải đấu thầu quốc tế, cụ thể là mời thầu, xét thầu, công bố trúng thầu, sau đó nhà thầu mới trực tiếp vào khảo sát. Những công việc này mất hơn 1 năm. Như vậy, chỉ thi kiến trúc và lập dự án mất gần 2 năm.

Đến tháng 10 tới, Bộ GTVT mới báo cáo Quốc hội dự án sân bay Long Thành. Sau khi Quốc hội đồng ý, Chính phủ mới phê duyệt dự án. Sau đó mới đến khâu quyết định giao đơn vị nào lập dự án đầu tư.

Nhà đầu tư được chọn sau đó sẽ tiến hành mời thầu và lập hồ sơ thiết kế kỹ thuật, dự toán. Mất khoảng 6 - 9 tháng nữa mới có hồ sơ phê duyệt. Từ đó mới đấu thầu xây lắp, mới biết được ai làm cái gì.

Điều này cũng đồng nghĩa với việc từ ngày Quốc hội cho chủ trương bố trí vốn làm sân bay Long Thành, qua hết các khâu thì mất 3 năm, theo đúng trình tự đầu tư công, không thể làm khác được” - Bộ trưởng đặt câu hỏi: Bố trí tiền rồi mà 3 năm chỉ lo thủ tục, chưa nói đến công tác GPMB. Bố trí vốn như vậy có hợp lý hay không?

"Biết chậm nhưng không thể làm khác "

Từ thực tế dự án sân bay Long Thành, Bộ trưởng đề nghị: Giữa nhiệm kỳ, QH sẽ biểu quyết một gói tín dụng cho công tác đầu tư cho nhiệm kỳ sau để các chủ đầu tư, nhà đầu tư có dự án lớn làm trong 2,5 năm, tới đầu nhiệm kỳ tới thì vừa xong thủ tục. Để khi QH bố trí vốn, triển khai đấu thầu xây lắp ngay. Còn bố trí ngay từ đầu nhiệm kỳ thì rõ ràng 3 - 4 năm này, các chủ đầu tư không thể giải ngân được.

“Tôi cho rằng việc thay đổi cách bố trí vốn và trình tự thủ tục của Luật Đầu tư công cần phải được xem xét lại” - Bộ trưởng nhấn mạnh.

Báo cáo thêm về tiến độ của Long Thành, Bộ trưởng cho biết đến thời điểm này đã bố trí ngân sách cho Đồng Nai. Địa phương đang thực hiện công tác kiểm đếm, phê duyệt. Trong năm nay, Đồng Nai sẽ sử dụng một phần cho GPMB giai đoạn 1 là 1.800ha. Những công việc này Đồng Nai cũng không làm khác được mà phải đúng theo Luật Đầu tư công. Làm khác thì kiểm toán, thanh tra, kiểm tra sẽ chỉ ra lỗi ngay.

Về phía Bộ GTVT, từ tháng 11/2017, Bộ đã khẩn trương tiến hành các thủ tục đấu thầu quốc tế, lựa chọn nhà thầu tư vấn lập Báo cáo nghiên cứu khả thi (FS) giai đoạn 1 dự án. Đến tháng 6/2018, đã lựa chọn được tư vấn trúng thầu là liên danh Nhật Bản - Pháp - Việt Nam (viết tắt là liên danh nhà thầu JFV). Đồng thời hoàn thành thủ tục chỉ định thầu tác giả của phương án kiến trúc “Bông sen” (Công ty Heerim Architects & Planners Co., Ltd - Hàn Quốc) là nhà thầu phụ đặc biệt lập thiết kế cơ sở nhà ga hành khách trong gói thầu tư vấn lập FS tổng thể của giai đoạn 1 sau khi phương án kiến trúc nhà ga được Bộ GTVT lựa chọn vào tháng 3/2018.

Thông tin thêm, Bộ trưởng cho biết, ngay trong tháng 6/2019, Bộ GTVT sẽ trình Chính phủ. Chính phủ đã thành lập Hội đồng thẩm định quốc gia do Bộ KHĐT làm chủ tịch Hội đồng. Hội đồng sẽ tham mưu cho Chính phủ. Trong các tháng 7, 8, 9 sẽ trình các Ủy ban trước khi trình Quốc hội dự án tổng thể về sân bay quốc tế Long Thành vào tháng 10 để QH xem xét .

“Rõ ràng tiến độ đang chậm nhưng nếu chiểu theo Luật Đầu tư công. Chúng tôi muốn làm nhanh lắm nhưng không thể khác được” - Bộ trưởng nói.

Đồ họa hướng tuyến dự án cao tốc Bắc - Nam

Về dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông, sau khi Chính phủ cho chủ trương từ Nghị quyết QH, tháng 10/2018 đã phê duyệt toàn bộ dự án thành phần.

“10 tháng sau đó, Bộ GTVT tập trung cao độ để thống nhất với địa phương về quy mô, về tiền GPMB, trình phương án GPMB để Chính phủ cho chủ trương”, Bộ trưởng nói.

Cũng theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể, đến thời điểm này, 11 dự án thành phần đều đã có tư vấn thiết kế. 3 dự án đầu tư công trong 11 dự này này đang đang đấu thầu, khởi công toàn bộ các gói thầu trong tháng 7 - 12. Riêng cầu Mỹ Thuận 2 là cầu lớn, cần thẩm tra của Tư vấn quốc tế nên chuyển sang đầu năm 2020.

Với 8 dự án đầu tư theo hình thức PPP, hiện Bộ GTVT đã bàn giao mặt bằng cho địa phương. 11 địa phương có dự án đi qua đang tập trung GPMB. Bộ GTVT đang sơ tuyển nhà đầu tư.

“Bộ GTVT vừa tổ chức Hội nghị xúc tiến đầu tư dự án cao tốc Bắc Nam phía Đông. Chỉ 8 dự án nhưng có 170 nhà đầu tư, nhà thầu lớn tham gia trong đó có 70 nhà đầu tư, nhà thầu lớn nước ngoài. Hiện Bộ GTVT đã chính thức nhận 70 hồ sơ của các liên danh trong và ngoài nước” - Bộ trưởng nói và cho biết thêm: Từ nay đến tháng 9, Bộ GTVT sẽ triển khai sơ tuyển. Từ tháng 10 - 3/2020 là giai đoạn xét thầu. Cố gắng năm nay, quý 1/2020 sẽ tìm ra được 8 nhà đầu tư hoặc liên danh nhà đầu tư tốt nhất để giao dự án.

“Chúng tôi khẳng định, so với yêu cầu của Đảng, Chính phủ và nhân dân thì 2 dự án này còn chậm. Nhưng chúng tôi cũng không thể làm khác Luật Đầu tư công được”, Bộ trưởng kết lại.

T.Bình