Bộ trưởng Bộ TN&MT nêu giải pháp làm sạch sông Nhuệ, sông Đáy

Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà trả lời chất vấn trước Quốc hội. Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Từ các khóa Quốc hội trước, nhiều đại biểu đã nêu vấn đề xử lý ô nhiễm môi trường sông Nhuệ, sông Đáy. Tới kỳ họp thứ 2 này, đại biểu Phùng Đức Tiến (Hà Nam) và Trần Thị Quốc Khánh (Hà Nội) lại tiếp tục đặt vấn đề này.

Đại biểu Trần Thị Quốc Khánh cho biết Khoản 3, Điều 21 Luật Thủ đô quy định đối với một số công trình, dự án quan trọng có quy mô đầu tư lớn thuộc lĩnh vực môi trường, giao thông, thủy lợi do TP. Hà Nội quản lý vượt quá khả năng cân đối ngân sách của địa phương thì Chính phủ sẽ trình Quốc hội quyết định hỗ trợ ngân sách Trung ương cho ngân sách Thủ đô để triển khai từng dự án.

Đại biểu Khánh đặt ra: “Trách nhiệm của Bộ và các bộ có liên quan tham mưu Chính phủ để trình Quốc hội giải cứu các dòng sông Nhuệ, Đáy, Tô Lịch, để góp phần khôi phục các dòng sông cổ và tăng vận khí cho đất nước, phát triển kinh tế-xã hội bền vững của cả vùng đồng bằng Bắc bộ sẽ được thực hiện như thế nào?”.

Trả lời chất vấn của các đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho rằng: “Lúc này là lúc chúng ta cần đưa ra giải pháp cụ thể”. Theo Bộ trưởng Hà, các tỉnh có dòng sông Nhuệ, Đáy chảy qua đều đã có Ủy ban lưu vực sông với các đề án xử lý ô nhiễm, điều phối nguồn nước được Chính phủ phê duyệt, nhưng chưa được triển khai. Lý do là do không xác định được địa phương chủ trì chịu trách nhiệm xử lý khi mà 90% nước thải ra hai dòng sông này là Hà Nội và 10% còn lại là từ Hà Nam, Hòa Bình và một số địa phương khác. “Việc đầu tiên tôi muốn nói là cơ chế phân công để làm rõ”, Bộ trưởng Hà nói.

Vẫn theo Bộ trưởng Trần Hồng Hà, muốn giải quyết được ô nhiễm tại sông Nhuệ, sông Đáy rõ ràng phải tập trung vào những khu vực có lượng nước thải lớn nhất, tập trung nhất và ô nhiễm nhất đó là các làng nghề và các khu vực trong đô thị dân cư đông dân với việc ứng dụng công nghệ và huy động nguồn lực thực hiện.

Về công nghệ và cách làm hiện nay tại Hà Nội, rất khó có thể tính toán để có cách thức có thể thu gom và xử lý tập trung được. Như vậy, phải tính đến cả mô hình phân tán, công nghệ phân tán và phải tính đến cả những cách thức để thu gom nước thải, có thể thu gom dọc theo bờ sông.

“Quan điểm tập trung vào xử lý ở đâu, thượng nguồn trước, hạ nguồn sau hay toàn bộ nước sau khi xử lý xong thì cần phải bổ sung nguồn nước cho dòng sông và đồng bộ các giải pháp, kể cả những giải pháp như bổ sung nước, khơi thông dòng chảy, vấn đề bảo vệ các vùng sinh thủy hoặc bảo vệ các bờ sông, các công trình sông. Đấy là những công việc chúng ta phải làm”, Bộ trưởng Trần Hồng Hà nói.

Đồng thời Bộ trưởng cũng cho rằng “quan trọng nhất là tiền ở đâu?” và cho rằng, hiện nay Hà Nội đã tập trung xử lý được khoảng gần một nửa, trong đó gồm có nguồn ngân sách, nguồn vốn ODA và nguồn vốn đóng góp của doanh nghiệp. Nếu chúng ta có chính sách phù hợp, trả chi phí đầy đủ thì khuyến khích được doanh nghiệp tham gia xử lý chất thải qua hình thức đối tác công- tư hoặc chuyển giao công nghệ...

Tiếp nữa, nhà nước phải tập trung vốn ODA và nguồn vốn ngân sách để giải quyết hệ thống để thu gom tất cả nước thải ở những vùng thượng nguồn và ở các làng nghề, tránh được tình trạng áp đặt công nghệ, rút ngắn thời gian đầu tư.

Nhưng để thực hiện hợp tác xử lý ô nhiễm theo hình thức đối tác công-tư, Bộ trưởng cho rằng phải xem xét để cắt giảm quy trình lựa chọn nhà đầu tư càng sớm, càng tốt, trong vòng 6 tháng để thương thảo những vấn đề gì là Nhà nước đầu tư, những vấn đề gì là doanh nghiệp đầu tư vận hành kinh doanh và sau đó chuyển giao.

“Theo tính toán của tôi, với hơn 1 triệu m3 nước thải của Hà Nội đổ ra 2 dòng sông này, với cách làm này, với nguồn ODA chúng ta huy động được, hòa vào ngân sách và chúng ta sử dụng ngân sách, thậm chí ngân sách ODA đó không cần phải đầu tư trực tiếp cho doanh nghiệp, chúng ta sử dụng để bù lại cho doanh nghiệp lãi suất mà họ sẽ vay ngân hàng. Như vậy, doanh nghiệp có thể có nguồn vốn và tiếp cận xử lý. Tôi khẳng định mỗi dòng sông cách làm như vậy, có mô hình đầy đủ, công nghệ, cách thức thu gom, xử lý cho đến các mô hình quản trị, các mô hình ba bên thì tôi cho rằng 5 năm có thể xử lý được. Hà Nội đang đi theo con đường này và tôi đang theo rất sát để sớm tổng kết mô hình này”, Bộ trưởng Trần Hồng Hà quả quyết.

Thành Chung