Bộ trưởng Bộ Công Thương nhận trách nhiệm 'không lường được chuyện vỡ quy hoạch điện mặt trời'

Đặt câu hỏi chất vấn với Bộ trưởng Bộ Công Thương chiều 6/11, nhiều đại biểu Quốc hội đã quan tâm đến vấn đề vỡ quy hoạch điện mặt trời.

Theo đó, ĐB Lê Thu Hà (Lào Cai) chất vấn: "Quy hoạch điện VII có ý nghĩa gì khi quy hoạch năm 2020 là 850 MW và 1200 MW tới 2030 đã bị phá vỡ khi công suất hiện tại lên hơn 7.000 MW, gấp 9 lần ban đầu. Hiện 121 dự án được cấp phép và 210 dự án đang chờ phê duyệt?"

Cho rằng, mức giá 9,35 cent một kWh trong 20 năm là khá cao, ĐB tỉnh Lào Cai đề nghị làm rõ giá thành sản xuất, giá mua và hiệu quả sản xuất khi phát triển nguồn năng lượng này”

Trong khi đó, ĐB Nguyễn Phương Tuấn chất vấn về ồ ạt cấp phép dự án điện mặt trời, khiến nhiều dự án khi vào vận hành bị giải tỏa công suất.

Giải trình việc này, ông Tuấn Anh cho biết, Quyết định 11 về cơ chế giá ưu đãi cho điện mặt trời là 9,35 cent một kWh trong 20 năm với dự án vận hành trước 30/6/2019 đã tạo điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tư phát triển năng lượng mặt trời ở Việt Nam.

Tuy nhiên, thừa nhận khi lập quy hoạch điện VII vào năm 2016 đã “không lường được hết sự phát triển của năng lượng tái tạo, trong đó chủ yếu là điện mặt trời", Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho biết, khi xây dựng các cơ chế mong muốn phát triển điện mặt trời để tạo ra môi trường thí điểm và sau này tổng kết phát triển điện sạch gồm cả điện gió, quá trình thực hiện đã có sự chủ quan, đánh giá không hết nên trong thời gian ngắn đã có sự phát triển bùng nổ, gần 4.900 MW điện mặt trời vận hành tới cuối tháng 6/2019.

Ông Trần Tuấn Anh cũng thừa nhận có sự phát triển chưa đồng bộ giữa hạ tầng truyền tải điện, các trạm biến áp tại một số khu vực khiến các dự án điện mặt trời vận hành nhưng không thể giải tỏa hết công suất, ở mức 30-40%; có sự lúng túng, bất cập trong phối hợp tổ chức, các cơ quan chức năng giữa Bộ Công Thương - EVN và địa phương trong thẩm định, phê duyệt các dự án điện mặt trời.

"Ở diễn đàn Quốc hội này, tôi xin nhận trách nhiệm trong việc chưa tổ chức thực hiện đầy đủ, bao quát và dự báo kịp thời để có biện pháp quyết liệt, nhất là trong phát triển hệ thống truyền tải điện tương xứng đảm bảo giải tỏa công suất", ông Tuấn Anh nói.

Người đứng đầu Bộ Công thương cũng cho rằng, có khó khăn khi Nhà nước còn độc quyền trong truyền tải điện, trong khi nguồn lực đầu tư cho lĩnh vực này chưa đảm bảo.

"Từ cuối năm 2018 Bộ Công Thường đề nghị Chính phủ cho phép bổ sung thêm 15 đường dây 110kV, 220 kV... nhưng cũng không triển khai kịp", ông Trần Tuấn Anh nói và khẳng định, năm 2020 sẽ có thêm nguồn lực phát triển hệ thống hạ tầng khi có thể giao tư nhân đầu tư đường dây 500 kV.

Về giá thành, người đứng đầu Bộ Công Thương khẳng định mức giá này được xây dựng trên cơ sở phối hợp với tư vấn quốc tế và thực tiễn Việt Nam.

Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh trả lời chất vấn của các ĐBQH

Tư nhân tham gia làm đường truyền tải điện

Liên quan đến vấn đề đường truyền tải điện, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh thừa nhận một bất cập trong thời gian vừa qua, đó là câu chuyện đồng bộ truyền tải điện để đảm bảo công suất.

“Điểm nghẽn của chúng ta là hạn chế đường truyền tải điện của nhà nước và của EVN. Nếu thiếu nguồn lực đầu tư dưới sự cho phép của luật pháp về phát triển hệ thống truyền tải điện và các trạm biến áp với các tốc độ khác nhau thì sẽ tiếp tục là hạn chế việc giải tỏa công suất. Các vùng phụ tải cao của chúng ta hiện nay phần lớn tập trung ở những vùng truyền tải điện chưa hoàn thiện, chưa đảm bảo công suất” – Bộ trưởng giải thích.

Ông Trần Tuấn Anh cho biết, về giải pháp dài hạn, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục cùng các bộ ngành nghiên cứu, tham mưu, báo cáo Chính phủ và Quốc hội cho phép sửa đổi một số nội dung trong các bộ luật trong đó có Luật Đầu tư và Luật Điện lực để từ đó có cơ chế mới cho phép đa dạng hóa các nguồn đầu tư của xã hội, phát triển hệ thống truyền tải điện, cụ thể là các đường dây truyền tải các tốc độ, kể cả đường dây 500kv.

Bộ trưởng cũng cho biết, hiện nay, các doanh nghiệp tư nhân, như Tập đoàn Trung Nam đã có nghiên cứu báo cáo với Bộ Công thương và các bộ ngành đề xuất đầu tư xây dựng đường dây 500kv để đảm bảo giải tỏa công suất.

“Căn cứ trên hướng dẫn quy định của luật pháp, chúng tôi đã thẩm định và báo cáo Thủ tướng Chính phủ cho phép đưa đường dây 500kv này như một hợp phần đầu tư của dự án về phân điện mặt trời của Tập đoàn Trung Nam. Như vậy, có thể được xem xét phê duyệt đầu tư phát triển dự án nguồn kết hợp với hệ thống lưới điện để đảm bảo việc kết nối để đảm bảo công suất” – Bộ trưởng thông tin.

Tuy nhiên, theo ông Tuấn Anh, về lâu dài, vẫn cần hoặc là cần phải điều chỉnh luật, hoặc là có văn bản hướng dẫn luật của Thường vụ QH và của QH để cho phép vận dụng những quy chế trong Luật Đầu tư và Luật Điện lực để xã hội hóa trong truyền tải điện.

“Nhưng không có nghĩa, đầu tư cho truyền tải điện thì đánh mất vai trò độc quyền của nhà nước, mà có thể áp dụng hình thức BT” – Bộ trưởng nói thêm.

Có hay không sự khuất tất trong dự án điện Cà Ná?

Chất vấn sau đó, ĐB Lưu Bình Nhưỡng (Bến Tre) đặt câu hỏi: Có hay không việc phớt lờ chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và của Chủ tịch Quốc hội trong dự án điện Bạc Liêu và “có hay không có sự khuất tất trong dự án này liên quan đến lợi ích nhóm, liên quan đến điện Cà Ná”.

ĐB tỉnh Bến Tre cũng đề nghị Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho biết trách nhiệm trong dự án điện Long Phú 1.

Do hết giờ làm việc nên với các câu hỏi này, sáng mai, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh sẽ tiếp tục phần giải trình của mình.

Xuân Hưng