Bộ trưởng Bộ Công Thương giải trình về tình trạng 'đội lốt' xuất xứ hàng Việt Nam xuất khẩu

Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh trả lời chất vấn của các ĐBQH

Giải trình về vấn đề này, Bộ trưởng cho biết, hiện nay, Việt Nam đã gia nhập rất sâu rộng với thế giới, gia nhập các hiệp định thương mại tự do, có các ưu đãi về thuế quan trong hệ thống xuất khẩu hàng hóa sang các nước đối tác. Điều này đang tạo lợi thế cho VN trong thâm nhập thị trường so với các quốc gia khác.

Hàng loạt các quốc gia đã ký kết như các nước trong AFTA của ASEAN, Trung Quốc, Nhật Bản, Úc, Newdilan, cũng như các hiệp định thương mại tự do CTPPP có hiệu lực và hiệp định EVFTA sắp tới sẽ mang lại các cơ hội trong tăng trưởng xuất khẩu, cũng như năng lực cạnh tranh cho sản phẩm ra các nước này.

“Tuy nhiên, với các ưu đãi về thuế quan và các điều kiện khác trong tiếp cận thị trường, đã xuất hiện những dấu hiệu cho thấy các sản phẩm đội lốt xuất xứ hàng hóa của VN và gian lận xuất xứ hàng hóa VN để tranh thủ các ưu đãi về thuế quan trong xuất khẩu sang các thị trường đối tác” – Bộ trưởng thừa nhận và cho biết, ngay từ năm 2016 - 2017, Bộ Công Thương và Chính phủ đã nhận rõ thách thức và nguy cơ này.

“Trên thực tế, liên quan đến doanh nghiệp sản xuất nhôm ở Bà Rịa Vũng Tàu sử dụng các nguyên liệu nhôm như nhôm đùn... có xuất xứ từ nước khác và lấy xuất xứ VN để xuất khẩu đi” - Bộ trưởng thông tin và cho biết, ngay từ thời điểm đó, khi có thông tin, Bộ Công thương đã báo cáo Chính phủ và tổ chức những đoàn đi kiểm tra trên thực tế hoạt động của những doanh nghiệp này và đã có những báo cáo cụ thể.

Sau đó Chính phủ đã có những chỉ đạo cụ thể giao cho Tổng cục Hải quan tiếp tục giám sát chặt chẽ, không cho phép lợi dụng xuất xứ của VN để gian lận thương mại trong hoạt động thương mại quốc tế.

Bộ trưởng cũng cho biết, hàng loạt các lĩnh vực khác trong thời gian vừa qua như các thiết bị điện tử, máy tính, dệt may, da giày, gỗ dán và các sản phẩm gỗ… cũng có những dấu hiệu lợi dụng gian lận thương mại cũng như chuyển tải bất hợp pháp để lẩn tránh các thuế phòng vệ thương mại của Hoa Kỳ, EU và nhiều nước khác đã bị phát hiện. Bộ Công thương đã chủ động phối hợp và báo cáo Chính phủ chỉ đạo các bộ ngành phối hợp để xử lý.

“Đặc biệt, Bộ Tài chính và Tổng cục Hải quan là cơ quan chịu trách nhiệm quản lý hoạt động về xuất khẩu hàng hóa, và sử dụng các xuất xứ từ VN cũng như xuất xứ từ nước khác nhập khẩu vào VN đã có sự phối hợp chặt chẽ” – Bộ trưởng nói.

Ông Trần Tuấn Anh cũng cho biết, mới đây nhất, Thủ tướng Chính phủ đã thông qua quyết định 824 phê duyệt đề án phòng vệ thương mại, tập trung đấu tranh hành động gian lận xuất xứ thương mại và gian lận thương mại nói chung, trong đó gồm 5 nhóm nhiệm vụ chính được giao cho các cơ quan quản lý nhà nước: Bộ Công thương, Bộ KHĐT, Bộ Tài chính, Ngân hàng nhà nước… và các địa phương để đấu tranh có hiệu quả trong hoạt động sử dụng gian lận xuất xứ từ VN cũng như chuyển tải đầu tư bất hợp pháp.

“Trên thực tế hiện nay, chúng ta không chậm trễ để không gây ra những tổn hại ảnh hưởng đến quan hệ chính thức của chúng ta với các đối tác” – Bộ trưởng khẳng định.

Ông Trần Tuấn Anh nêu ví dụ: Trong quan hệ với Hoa Kỳ, là khu vực có phần xuất khẩu của VN tăng trưởng rất mạnh và rất dễ bị lợi dụng gian lận xuất xứ vì VN áp dụng một cơ chế cho phép các doanh nghiệp tự chứng nhận xuất xứ chứ không sử dụng chứng nhận xuất xứ của các cơ quan chức năng của nước xuất khẩu.

“Trên thực tế trong thời gian vừa qua, chúng ta có chỉ đạo rất mạnh mẽ, chặt chẽ thường xuyên, phối hợp kịp thời với Chính phủ Hoa kỳ và cơ quan chức năng, kể cả hải quan, thương mại Hoa Kỳ… nên dù tăng trưởng rất cao với thị trường này nhưng về cơ bản vẫn giữ được những quan hệ thuận lợi và có hiệu quả, tiếp tục song phương để phối hợp với Hoa Kỳ cũng như với các nước khác để thực thi chống gian lận thương mại một cách có hiệu quả” – Bộ trưởng Trần Tuấn Anh khẳng định.

Xuân Hưng