Bộ Tài nguyên yêu cầu các 'ông lớn' về than báo cáo hoạt động bãi thải

Hoạt động tuyển rửa xít than ngay bên ngoài khu vực Mỏ than Phấn Mễ, thành phố Thái Nguyên. (Ảnh: P.V/Vietnam+)

Ngay sau khi Báo Điện tử VietnamPlus đăng tải loạt bài “Ma trận vàng đen” trong cơn khát... năng lượng, phản ánh tình trạng khai thác, tuyển rửa xít than trái phép diễn biến phức tạp tại một số vùng mỏ, Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam (Bộ Tài nguyên và Môi trường) đã có công văn gửi các “ông lớn” về than yêu cầu báo cáo các nội dung về công tác quản lý, sử dụng khoáng sản tại bãi thải thuộc dự án khai thác, sàng tuyển than đã được Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp phép.

Theo đó, nhà chức trách yêu cầu Tập đoàn Công nghiệp Than và Khoáng sản Việt Nam (TKV), Tổng công ty Đông Bắc báo cáo cơ chế quản lý, chỉ đạo hoạt động khai thác than theo giấy phép khai thác đã được cấp Tập đoàn/Tổng công ty, trong đó có hiện trạng công tác đổ thải đất đá.

Cơ quan quản lý cũng yêu cầu các doanh nghiệp phải báo cáo các khu vực lữu trữ than chất lượng thấp (không đưa trong báo cáo sản lượng khai thác thực tế theo công suất được phép khai thác ghi trong giấy phép khai thác khoáng sản); các khu vực chứa bã sàng sau tuyển rửa; thực trạng việc thu hồi, sử dụng và tiêu thụ (bã xít, bã sàng, than chất lượng thấp, khoáng sản khác) theo từng giấy phép.

Đối với các giấy phép khai thác than cấp trực tiếp cho đơn vị trực thuộc TKV và Tổng công ty Đông Bắc, Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam cũng yêu cầu báo cáo hiện trạng công tác đổ thải đất đá; các khu vực lưu trữ than chất lượng thấp; khu vực chứa bã sàng sau tuyển rửa; thực trạng việc thu hồi, sử dụng và tiêu thụ (bã xít, bã sàng, than chất lượng thấp, khoáng sản khác) theo từng giấy phép.

Ngoài ra, Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam cũng yêu cầu TKV và Tổng công ty Đông Bắc nêu rõ khối lượng (bã xít, bã sàng, than chất lượng thấp, khoáng sản khác) đã sử dụng, tiêu thụ; việc thực hiện nghĩa vụ tài chính với nhà nước... Kết quả gửi về Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam trước ngày 15/4/2019.

Trao đổi với phóng viên VietnamPlus về nội dung nêu trên, ông Lại Hồng Thanh-Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam cho biết, đối với phạm vi các mỏ đã được cấp phép, nếu như khoáng sản, than ở bãi thải đang hoạt động thì doanh nghiệp phải báo cáo Bộ Tài nguyên và Môi trường. Bộ cấp thế nào thì doanh nghiệp khai thác như thế.

“Còn những loại khoáng sản khác, kể cả đá trong khu vực mỏ than hay xít (than chất lượng thấp) ở bãi thải, TKV và các doanh nghiệp khác cũng không được quyền hiểu đó là của họ, hay họ tự làm gì thì làm. Nếu họ khai thác, bán xít thì phải báo cáo. Tất nhiên, Bộ sẽ cân nhắc việc có ủy quyền cho cấp tỉnh hay không,” ông Thanh nhấn mạnh.

"Thiên đường than lậu" tại khu vực km6, phường Quang Hanh, thành phố Cẩm Phả. (Ảnh: P.V/Vietnam+)

Lãnh đạo Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam cũng khẳng định, nếu hoạt động vi phạm trên xảy ra trong phạm vi các mỏ đã được Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp phép, thì Bộ sẽ xử phạt vi phạm hành chính. Đồng thời thu hồi các nghĩa vụ tài chính, nếu doanh nghiệp chưa nộp sẽ truy thu như thuế tài nguyên.

“Trách nhiệm ở đây trước tiên là thuộc về doanh nghiệp, bởi vì nhà nước đã giao cho họ tài sản đó. Nếu doanh nghiệp để thất thoát sẽ phải chịu trách nhiệm và cơ quan chức năng có thẩm quyền sẽ xử lý,” ông Thanh nói thêm.

Đối với nội dung lãnh đạo Mỏ than Phấn Mễ ký nhiều bản Hợp đồng kinh tế về việc mua bán sái thải và bã sái thải sau tuyển cho các công ty tư nhân bên ngoài mỏ, với nội dung tên hàng là “sái thải sau tuyển loại to (đá xít), bã sái thải sau tuyển than vừa và bã sái thải sau tuyển than 3B,” nhưng thực tế các loại “sái sau tuyển” mà Mỏ than Phấn Mễ bán đều được múc và vận chuyển từ dưới lòng moong mỏ than lên bãi thải, không qua khu vực nghiền tuyển của mỏ, mà đưa thẳng về các xưởng tuyển tư nhân ở bên ngoài, ông Thanh khẳng định “đây là hành vi không được chấp nhận.”

Sau khi xem qua những bản “hợp đồng ma” nhằm lách luật để hô biến “vàng đen” thành sái thải Mỏ than Phấn Mễ-Chi nhánh Công ty Cổ phần Gang thép Thái Nguyên với các công ty tư nhân như: Công ty trách nhiệm hữu hạn Công Hoàng Sơn; Chi nhánh Công ty Cổ phần Khai khoáng Miền Núi-Xí nghiệp than An Khánh Cù Vân; Công ty trách nhiệm hữu hạn Vũ Hải Lâm; Công ty trách nhiệm hữu hạn Thương mại và Vận tải Hải Bình…, ông Thanh nhấn mạnh: “Ai ký những hợp đồng bán sái thải thế này thì người đó sẽ phải chịu trách nhiệm.”

“Việc này, dứt khoát chúng tôi sẽ đi kiểm tra, không thể để tình trạng này tồn tại,” ông Thanh nói thêm./.

Nhóm PV (Vietnam+)