Bộ Tài chính đề xuất nhiều chính sách cổ phần hóa các đơn vị sự nghiệp công lập

Theo số liệu của Bộ Tài chính, hiện cả nước còn gần 58.000 đơn vị sự nghiệp công lập với số lượng lao động đạt hơn 2,5 triệu người. Tuy nhiên, đến năm 2018 số lượng cổ phần hóa chỉ được trên 50 đơn vị, chưa đạt 0,09% số đơn vị sự nghiệp công lập đang hoạt động.

Trung tâm Đăng kiểm xe cơ giới Hải Dương đã chuyển đổi thành công sang mô hình Công ty cổ phần

Theo ông Đặng Quyết Tiến – Cục trưởng Cục Tài chính doanh nghiệp, Bộ Tài chính, trong quá trình triển khai thực hiện Quyết định số 22/2015/QĐ-TTg về việc chuyển đơn vị sự nghiệp công lập thành công ty cổ phần đã bộc lộ một số bất cập, vướng mắc cần được điều chỉnh. Cụ thể, như: chưa có quy định chặt chẽ về nghĩa vụ tiếp tục cung cấp dịch vụ công của doanh nghiệp chuyển đổi từ đơn vị sự nghiệp công lập, chế tài nếu đơn vị sự nghiệp công lập không tiếp tục cung cấp dịch vụ công hoặc chuyển đổi mục đích sử dụng đất; Chưa quy định cơ chế giám sát, tổng hợp báo cáo về tình hình cung cấp dịch vụ công của các doanh nghiệp này; Chưa quy định hết đối tượng các đơn vị sự nghiệp công lập có khả năng chuyển đổi thành công ty cổ phần như các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc các cơ quan chuyên môn của Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, UBND cấp tỉnh; Chưa có hướng dẫn xử lý một số nội dung tài chính đặc thù của đơn vị sự nghiệp công lập...

Ông Tiến cho biết, phần lớn đơn vị sự nghiệp công lập đủ điều kiện chuyển đổi thành công ty cổ phần có quy mô nhỏ. Tuy nhiên, Quyết định số 22 đang quy định Thủ tướng Chính phủ phê duyệt phương án chuyển đổi. Quy định này tăng khối lượng công việc của Thủ tướng Chính phủ và các cơ quan Chính phủ, hạn chế tính chủ động của cơ quan chủ quản và kéo dài thời gian chuyển các đơn vị sự nghiệp công lập thành công ty cổ phần.

“Nhiều nội dung của Quyết định số 22 dẫn chiếu tới quy định về cổ phần hóa doanh nghiệp. Tuy nhiên, các quy định về tài chính, kế toán đối với đơn vị sự nghiệp công lập và doanh nghiệp là khác nhau. Do vậy, việc hướng dẫn chuyển đổi các đơn vị sự nghiệp công lập thực hiện theo quy định như đối với chuyển đổi doanh nghiệp nhà nước thành công ty cổ phần có thể tạo bất cập, khó khăn cho các đơn vị” – ông Tiến cho hay.

Nhằm đổi mới cơ chế quản lý, chuyển đổi các đơn vị sự nghiệp công lập thành công ty cổ phần, khắc phục các vướng mắc trong quá trình chuyển đổi đơn vị sự nghiệp công lập, Bộ Tài chính đang xây dựng Nghị định chuyển đơn vị sự nghiệp công lập thành công ty cổ phần

Theo đó, Bộ Tài chính đề xuất 3 điều kiện mà đơn vị sự nghiệp công lập cần đáp ứng để chuyển thành công ty cổ phần gồm, tự đảm bảo chi thường xuyên và đầu tư hoặc tự đảm bảo chi thường xuyên trong năm gần nhất với thời điểm thực hiện chuyển đổi; Còn vốn nhà nước sau khi đã được xử lý tài chính và xác định lại giá trị đơn vị sự nghiệp công lập; Thuộc danh mục ngành, lĩnh vực thực hiện chuyển đơn vị sự nghiệp công lập thành công ty cổ phần do Thủ tướng Chính phủ quyết định trong từng thời kỳ.

Về sắp xếp, xử lý nhà, đất của các đơn vị sự nghiệp công lập, ông Tiến cho biết, nội dung về xử lý nhà, đất của đơn vị sự nghiệp công lập chưa được quy định tại Quyết định số 22. Do vậy, để đảm bảo việc hướng dẫn chuyển đổi đơn vị sự nghiệp công lập được đầy đủ, Bộ Tài chính đề xuất quy định về việc phê duyệt phương án sắp xếp lại, xử lý nhà đất của đơn vị sự nghiệp công lập theo quy định của Chính phủ về sắp xếp, xử lý tài sản công, phương án sử dụng đất theo quy định của pháp luật đất đai trước khi quyết định phê duyệt phương án chuyển đổi; Ngoài ra, Bộ Tài chính cũng đề xuất quy định về phương án sử dụng đất và giám sát tình hình sử dụng đất của doanh nghiệp sau chuyển đổi.

Về xử lý tài chính đối với đơn vị sự nghiệp công lập thành công ty cổ phần, Quyết định số 22 chưa có quy định về xử lý tài chính đối với một số nội dung đặc thù của đơn vị sự nghiệp công lập như: Các khoản kinh phí đơn vị sự nghiệp công lập được ngân sách nhà nước, công ty mẹ hoặc đơn vị cấp trên cấp để thực hiện các đề tài nghiên cứu khoa học và công nghệ, các dự án đầu tư xây dựng cơ bản, mua sắm trang thiết bị, số dư các quỹ đặc thù... Để khắc phục các vướng mắc phát sinh trong xử lý tài chính đối với các nội dung đặc thù của các đơn vị sự nghiệp công lập, Bộ Tài chính đề xuất quy định tại Nghị định phương án và thẩm quyền xử lý đối với các nội dung trên.

Theo ông Tiến, căn cứ tình hình của đơn vị sự nghiệp công lập, tổ chức tư vấn xác định giá trị đơn vị sự nghiệp công lập lựa chọn các phương pháp xác định giá trị thích hợp theo quy định của pháp luật giá và thẩm định giá để xác định giá trị đơn vị sự nghiệp công lập. Giá trị đơn vị sự nghiệp công lập và giá trị vốn nhà nước tại đơn vị sự nghiệp công lập được xác định không được thấp hơn giá trị được xác định theo phương pháp tài sản.

“So với quy định tại Quyết định số 22 chỉ áp dụng phương pháp tài sản khi xác định giá trị đơn vị sự nghiệp công lập, đề xuất trên của Bộ Tài chính đã bổ sung thêm việc áp dụng các phương pháp khác theo pháp luật về giá và thẩm định giá để xác định giá trị đơn vị sự nghiệp công lập” – ông Tiến cho hay.

Tại dự thảo Nghị định, Bộ Tài chính cũng đề xuất quy định về quyền hạn và trách nhiệm của Bộ trưởng các Bộ, Thủ trưởng các cơ quan, đơn vị, Hội đồng thành viên hoặc Chủ tịch doanh nghiệp nhà nước có đơn vị sự nghiệp công lập cần chuyển đổi. Đồng thời Bộ Tài chính cũng đề xuất quy định về quyền hạn và trách nhiệm trong việc giám sát của địa phương và Bộ quản lý ngành đối với các đơn vị sau chuyển đổi.

Hằng Hà