Bổ sung collagen thế nào cho đúng?

Chúng được quảng bá có rất nhiều công dụng tốt cho sức khỏe từ trẻ hóa làn da đến cải thiện các bệnh về xương khớp, khiến cho nhiều người mách bảo nhau mua dùng. Vậy collagen là gì, tác dụng và bất lợi của chúng ra sao?

Collagen là gì?

Collagen là một polypeptide được cấu tạo từ các acid amin glycine, proline, hydroxyproline và arginine, chiếm 25% tổng lượng protein của cơ thể và đến 70% cấu trúc da. Collagen đóng vai trò “chất keo dính” kết nối các mô trong cơ thể và kích thích quá trình trao đổi chất.

Có 3 týp collagen chính: týp I chiếm 90% thành phần của da, tóc, móng, gân, xương và khung bao bọc các cơ quan, là loại collagen tốt nhất cho da và sắc đẹp; týp II là thành phần cấu trúc của sụn, là loại collagen thường được sử dụng trong hỗ trợ điều trị các bệnh về khớp; trong khi collagen týp III là thành phần cấu tạo các mô liên kết, các protein sợi trong xương, sụn, ngà răng và gân, chúng cũng đóng vai trò rất quan trọng hoạt động của hệ tim mạch.

Collagen có nhiều tác dụng với các bộ phận trên cơ thể.

Các loại collagen

Có 3 loại collagen, đó là collagen thường, collagen thủy phân (hydrolyzed) và collagen không biến tính (undenatured).

Collagen thủy phân được sản xuất từ collagen có trong xương, da và các mô liên kết của các loài động vật như cá, ngựa, heo, thỏ và các loại gia súc. Công nghệ thủy phân giúp chia nhỏ các phân tử collagen để dễ dàng hấp thụ vào trong cơ thể người hơn. Dạng này thường có trong các thực phẩm chức năng để làm đẹp và cả sản phẩm hỗ trợ sức khỏe khớp.

Collagen không biến tính là dạng collagen không bị chia nhỏ thành các protein và acid amin nhỏ hơn. Gần đây, với công nghệ sử dụng nhiệt độ thấp không enzyme, các nhà khoa học đã tinh chiết được collagen týp II không biến tính có cấu trúc phân tử không bị thay đổi khi sử dụng bằng đường uống. Dạng collagen này được ứng dụng trong các dạng thực phẩm chức năng hỗ trợ điều trị thoái hóa khớp.

Ngoài các thực phẩm chức năng dùng đường uống để bổ sung collagen, còn có các dạng kem bôi, serum được ứng dụng trong mỹ phẩm và làm đẹp.

Bổ sung collagen có thực sự hiệu quả?

Đối với làn da và sự trẻ đẹp

Collagen đóng vai trò kết nối các tế bào dưới da nên có tác dụng giữ cho làn da được săn chắc, đàn hồi và không có nếp nhăn. Tuy nhiên, theo quá trình lão hóa, lượng collagen trong cơ thể sẽ bắt đầu mất đi sau năm 25 tuổi, theo ước tính, cơ thể sẽ mất đi khoảng 30% collagen vào tuổi 45.

Sự thiếu hụt collagen khiến cho làn da mất đi vẻ tươi trẻ, các nếp nhăn bắt đầu xuất hiện, đây chính là nỗi lo sợ lớn nhất của chị em. Do vậy, các chị em thường tìm đến collagen như một “thần dược” để duy trì sự trẻ đẹp. Tuy nhiên, hiện tại trong một số loại mỹ phẩm, thực phẩm chức năng chứa collagen có tác dụng ra sao thì vẫn chưa được khoa học chứng minh.

Trên thực tế, collagen là một protein phân tử lớn do đó gần như không thể hấp thu qua da, các kem bôi chứa collagen chỉ đóng vai trò như một chất giữ ẩm cho da. Collagen khi bổ sung bằng đường uống sẽ bị thủy phân tại dạ dày, tạo thành các acid amin, các acid amin này sau đó sẽ được cơ thể sử dụng tổng hợp collagen. Tuy nhiên, hiệu quả vẫn còn gây tranh cãi.

Collagen hoàn toàn có thể bổ sung bằng thực phẩm, nếu đảm bảo được chế độ ăn đầy đủ chất đạm thì không cần lo nghĩ nhiều đến lượng collagen cần thiết đưa vào cơ thể. Ở người cao tuổi, khi quá trình hấp thu và protide giảm, có thể có nhu cầu bổ sung collagen.

Đối với sức khỏe xương khớp

Collagen được dùng trong hỗ trợ cải thiện chức năng khớp và giảm đau trong thoái hóa khớp ở người cao tuổi, thường dùng dưới dạng thủy phân với liều cao, khoảng 10g một ngày. Ngoài việc hỗ trợ sức khỏe xương khớp nói chung, collagen có thể giảm đau khớp, cải thiện tính linh hoạt của khớp và tăng cường sự tạo xương.

Bổ sung collagen thủy phân thực chất là bổ sung các acid amin cần thiết cho việc tổng hợp collagen của cơ thể, tuy nhiên, các acid amin này hoàn toàn có thể bổ sung thông qua việc ăn uống. Khác với collagen thủy phân, collagen không biến tính không chỉ cung cấp nguyên liệu để cơ thể tạo ra collagen, mà còn tồn tại ở nguyên dạng để tạo ra sự dung nạp miễn dịch, giúp hệ miễn dịch của cơ thể điều chỉnh các phản ứng viêm, hạn chế sự xâm lấn của các yếu tố có hại lên mô sụn, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tái tạo, sửa chữa sụn khớp góp phần giảm thoái hóa khớp. Collagen không biến tính được dùng với hàm lượng thấp hơn rất nhiều so với dạng thủy phân.

Mặc dù các nghiên cứu về hiệu quả của collagen đối với xương khớp còn chưa đầy đủ, song tác dụng của collagen rất hứa hẹn, các nhà khoa học đã và đang tìm hiểu và chứng minh.

Ngoài ra, collagen còn được tin rằng có khả năng làm tăng sự phát triển cơ và độ khỏe của cơ ở những người giảm khối lượng cơ do tuổi tác; và giảm nguy cơ bệnh tim mạch, nhất là xơ vữa động mạch nhờ tăng khả năng đàn hồi của mạch máu và tăng nồng độ cholesterol “tốt” HDL.

Thận trọng khi dùng collagen

Các thực phẩm chức năng bổ sung collagen có thể gây ra các tác dụng phụ trên đường tiêu hóa như chướng bụng và ợ nóng.

Collagen có nguồn gốc từ biển như sụn cá mập hay sò ốc chứa hàm lượng canxi cao, có thể làm tăng canxi máu của bệnh nhân, gây táo bón, đau xương, mệt mỏi, buồn nôn và bất thường nhịp tim.

Một số collagen còn có vị khó chịu, nên dùng chung với các loại nước trái cây để làm giảm mùi vị. Tuy nhiên, cần tránh các loại nước trái cây có tính acid như cam, táo, nho hoặc cà chua vì có thể làm giảm hiệu lực của collagen.

Một số người nhạy cảm còn có thể bị dị ứng khi sử dụng collagen.Collagen sử dụng trên da có thể gây kích ứng, nổi mụn, những người đang bị mụn cần hết sức lưu ý khi sử dụng.

Có rất nhiều loại collagen khác nhau trên thị trường, người dùng cần lưu ý đến nguồn gốc sản phẩm, ưu tiên lựa chọn những sản phẩm đã được Bộ Y tế cấp phép lưu hành ở Việt Nam. Hạn chế những sản phẩm có nguồn gốc không rõ ràng qua xách tay và mạng internet.

DS. Lê Thị Quỳnh

Nguồn: suckhoedoisong.vn