Bộ quy tắc ứng xử của nghệ sĩ: 'Nhân cái đẹp, dẹp cái xấu' trong hoạt động nghệ thuật

Nhiều nghệ sĩ Việt vướng ồn ào trong hoạt động từ thiện.

Đối tượng của bộ quy tắc là các cơ quan, tổ chức, cá nhân hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật nói chung. Phạm vi áp dụng là những hành vi ứng xử của người hoạt động nghệ thuật trong hoạt động nghề nghiệp, đối với đồng nghiệp, công chúng, khán giả, khi tham gia các hoạt động xã hội, khi tham gia báo chí, truyền thông và không gian mạng. Bộ quy tắc đưa ra mục tiêu xây dựng chuẩn mực hành vi ứng xử cho những người hoạt động nghệ thuật để “nhân cái đẹp, dẹp cái xấu”.

Những quy tắc ứng xử chung được đặt ra như: đặt lợi ích của dân tộc, quốc gia lên trên hết, trước hết, trọng danh dự, đề cao trách nhiệm công dân, trách nhiệm của người hoạt động nghệ thuật; thượng tôn pháp luật, không làm tổn hại uy tín của tập thể, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm của người khác; giữ gìn phẩm chất đạo đức, uy tín, danh dự của người hoạt động nghệ thuật, phù hợp với chuẩn mực đạo đức xã hội, thuần phong mỹ tục và truyền thống văn hóa Việt Nam. Trong từng hoạt động và mối quan hệ cụ thể, bộ quy tắc đưa ra những quy tắc riêng.

Trong hoạt động nghề nghiệp, người nghệ sĩ cần có khát vọng cống hiến cho sự nghiệp phát triển nghệ thuật, luôn tìm tòi cái mới, cái hay để phản ánh chân thực, sinh động cuộc sống, phát huy và làm giàu thêm bản sắc văn hóa dân tộc.

Nghệ sĩ cũng phải giữ gìn danh hiệu, hình ảnh, sử dụng trang phục, hóa trang phù hợp với mục đích, nội dung hoạt động nghệ thuật, góp phần quảng bá văn hóa, đất nước con người Việt Nam, giữ gìn tình hữu nghị, đoàn kết quốc tế, không làm tổn hại đến lợi ích, an ninh, chủ quyền quốc gia; đấu tranh chống lại cái xấu, những hành vi tiêu cực, lệch chuẩn trong đời sống xã hội…

Bên cạnh đó, họ cần tuân thủ quy định sở hữu trí tuệ; không sáng tác, lưu hành, phổ biến, biểu diễn những tác phẩm có nội dung không phù hợp với giá trị đạo đức, văn hóa và truyền thống của dân tộc, gây tác động tiêu cực đến tư tưởng, thẩm mỹ của công chúng.

Với đồng nghiệp, mỗi người cần trân trọng thế hệ đi trước, bảo vệ uy tín đồng nghiệp, không phát ngôn gây mâu thuẫn, ảnh hưởng đến quyền lợi của nhau.

Còn với công chúng, nghệ sĩ phải tôn trọng, lắng nghe, tiếp thu ý kiến đóng góp, ứng xử chân thành, đúng mực, thân thiện và xây dựng hình ảnh đẹp của người hoạt động nghệ thuật. Và đặc biệt là "không lợi dụng niềm tin, tình cảm của công chúng, khán giả để trục lợi cá nhân".

Trên môi trường báo chí, truyền thông và không gian mạng, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch yêu cầu các nghệ sĩ cung cấp thông tin chính xác, tin cậy, có kiểm chứng, bình luận đúng mực, có văn hóa về những vấn đề dư luận quan tâm; không gây mâu thuẫn, phân biệt vùng, miền, giới tính, tín ngưỡng, tôn giáo hoặc sử dụng hình ảnh phản cảm.

Nghệ sĩ cũng không được chia sẻ nội dung vi phạm pháp luật hoặc gây chia rẽ, mất đoàn kết, xâm phạm quyền các cơ quan, tổ chức nhà nước, ảnh hưởng lợi ích quốc gia. Khi quảng cáo trên mạng xã hội, họ phải truyền đạt thông tin trung thực, chính xác và rõ ràng về công dụng, chức năng sản phẩm.

Riêng đối với vấn đề ứng xử khi tham gia các hoạt động từ thiện của nghệ sĩ cũng được nhắc đến. Theo đó, nghệ sĩ cần phát huy tinh thần tự nguyện, tự giác tham gia các hoạt động xã hội, thực hiện, phối hợp thực hiện hiệu quả các phong trào, hoạt động từ thiện, nhân đạo, chăm lo người nghèo, người dễ bị tổn thương trong xã hội theo quy định pháp luật, dùng uy tín cá nhân để lan tỏa các giá trị nhân văn, những việc làm tốt, hình ảnh đẹp, hành vi ứng xử văn hóa đến cộng đồng. Đặc biệt, bộ quy tắc nhấn mạnh nghệ sĩ phải công khai, minh bạch, kịp thời khi tham gia các hoạt động xã hội, bảo vệ uy tín, trách nhiệm, danh dự người hoạt động nghệ thuật, không lạm dụng danh hiệu, danh xưng, hình ảnh để tư lợi cá nhân.

Bộ quy tắc ứng xử của người hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật được xây dựng từ tháng 8. Ông Tạ Quang Đông - Thứ trưởng phụ trách khối nghệ thuật - cho biết: Đây là khung về quy tắc ứng xử chứ không phải quy phạm pháp luật, không có phần xử phạt, vì thế không có chuyện cấm sóng các nghệ sĩ. Bộ quy tắc áp dụng với nghệ sĩ tự do lẫn thuộc các đơn vị nghệ thuật công lập.

Mến Thương