Blockchain sàng lọc sau bong bóng
Hoài nghi về tiềm năng của blockchain là có thật khi xuất hiện nhiều cảnh báo về bong bóng tiền ảo.
Hãy quay lại cơn sốt “dotcom” trong thập niên 90 của thế kỷ trước. Internet mở ra một trang mới của các phương thức kinh doanh online và hàng loạt công ty được đặt tên Dotcom. Cụm từ dotcom giúp các công ty ăn nên làm ra và giá cổ phiếu tăng lên vùn vụt, dù cho tỉ lệ phổ cập internet vào thời điểm đó là dưới 1% (International Data Corporation, 1996).
Câu chuyện có phần tương tự với cơn sốt blockchain vào 20 năm sau. Làn sóng blockchain lan nhanh ngay sau đó. Nhiều công ty, tập đoàn lớn trên thế giới đã liên tục công bố thay đổi tên, chiến lược kinh doanh gắn liền với cụm bitcoin hoặc blockchain ngay cả trước khi bộ phận nghiên cứu blockchain được thành lập.
Song song, hàng loạt dự án được công bố khởi động rình rang nhưng nhanh chóng rơi vào sự quên lãng của đám đông say men blockchain và sự im lặng của đội ngũ triển khai. Ngày 17.12.2017 là đỉnh điểm của cơn sốt blockchain khi bitcoin chạm mức đỉnh 19.783USD.
Tổng giá trị vốn hóa thị trường nhanh chóng chạm mức kỷ lục 813 tỉ USD. Con số này gấp 3,6 lần GDP của Việt Nam trong cùng thời gian đó.
Cú trượt của tiền ảo diễn ra nhanh chóng ngay sau đó cùng nhiều đợt tháo chạy của các nhà đầu cơ trong năm vừa qua. Liên tục là những khoảng trầm của thị trường khi ngày 27.12.2018, tổng giá trị vốn hóa bốc hơi ở mức 127 tỉ USD và đồng bitcoin chỉ còn 3,801USD.
Nhưng cơn sốt dotcom không hề kết thúc kỷ nguyên của internet vào 2 thập kỷ trước, mà chỉ sàng lọc lại toàn bộ thị trường khỏi làn sóng đầu cơ, mở ra một nền tảng vững chắc cho các người khổng lồ công nghệ hiện nay. Điều tương tự liệu có xảy ra với cơn sốt blockchain trong tương lai? Câu trả lời sẽ nằm ở khả năng ứng dụng của công nghệ chuỗi khối này.
Tại Việt Nam, có nhiều điểm thú vị trong sự biến chuyến của cơn sốt blockchain theo báo cáo của YellowBlocks và BuzzMetrics. Báo cáo được thực hiện dựa trên nghiên cứu hơn 8 triệu cuộc thảo luận online, từ năm 2013-2018. Trong năm 2017, người dùng mạng xã hội nói với nhau nhiều về bitcoin, tiền kỹ thuật số và rất ít quan tâm đến công nghệ blockchain.
Đến năm 2018, tỉ lệ thảo luận đề cập về công nghệ blockchain đã tăng lên gấp 5 lần, mặc cho giá trị của các đồng trên thị trường đồng loạt tuột dốc không phanh. Mức tăng trưởng gấp hơn 5 lần trong năm vừa qua đã cho thấy sự quan tâm của cộng đồng chuyển mạnh sang bản chất và ứng dụng của công nghệ blockchain, chứ không còn tập trung vào tiền kỹ thuật số.
Trong khi pháp luật còn mơ hồ về ranh giới giữa blockchain - tiền kỹ thuật số và tài sản số, cộng đồng tech còn đang tranh cãi về bài toán hạ tầng cơ sở và tính mở rộng quy mô của blockchain. Công nghệ blockchain không còn là của tương lai, mà của thực tại.
Trên thực tế, hàng loạt tập đoàn đa quốc gia trong nhiều ngành nghề, đặc biệt là tài chính và logistics, đã rót tiền vào các dự án nghiên cứu công nghệ chuỗi khối này. Các khoản đầu tư tăng theo cấp số nhân trong những năm gần đây. “2015 là năm của những nghi hoặc về blockchain, 2016 là năm hành động thử nghiệm những hiệu quả kinh doanh từ blockchain. 2017 là năm hoàn thiện sản phẩm và tung ra thị trường của các tập đoàn tiên phong hành động.
Năm 2018, IBM đã có 9 sản phẩm hoàn thiện chạy trên nền công nghệ blockchain. Từ đây, chúng tôi sẽ chỉ tập trung đến những dự án đã trải qua giai đoạn thử nghiệm tính hữu dụng (PoC) trên blockchain”, ông James Wallis, Phó Chủ tịch Bộ phận Blockchain tại IBM, nhận định.
Khi làn sóng FOMO (Fear of missing out) qua đi là thời điểm để cân nhắc về công nghệ blockchain có thể mang lại giá trị gì cho cuộc sống và doanh nghiệp. Blockchain không phải là giải pháp của mọi vấn đề, mà chỉ là một trong những công nghệ mới với những tính năng mới mà trước đây chúng ta chưa biết đến.
Tuy Việt Nam bắt đầu muộn hơn so với thế giới, nhưng chúng ta hoàn toàn có thể dự đoán xu hướng phát triển công nghệ khi phân tích từ hướng phát triển toàn cầu. Có thể nói năm 2018 là thời điểm bùng phát của mối quan tâm về ứng dụng công nghệ blockchain tại Việt Nam theo diện rộng và nhiều dự án thử nghiệm. Như vậy trong năm 2019 và 2020, chúng ta hoàn toàn có thể đón chờ thêm nhiều tin tức về ứng dụng và sản phẩm sử dụng công nghệ blockchain kèm theo kết quả thực tiễn trong nhiều lĩnh vực khác nhau.
