Big Tech ngừng mơ lớn

Meta Platforms, công ty mẹ của Facebook, đã “đốt” hàng chục tỉ đô la để xây dựng một thế giới ảo mới, được gọi là metaverse (siêu vũ trụ ảo) dựa vào các thiết bị như kính thực tế ảo. Ảnh: Zuma Press

Các biểu đồ chứng khoán vừa giải thích sự thay đổi trong tâm lý của phòng họp hội đồng quản trị của các Big Tech, vừa kể câu chuyện tiếp nối sau cơn thăng trầm của ngành công nghệ do Covid-19 gây ra.

Chỉ số Nasdaq Composite, nơi tập trung cổ phiếu của ngành công nghệ trên thị trường chứng khoán Mỹ, giảm 33% vào năm ngoái, đánh dấu hiệu suất tồi tệ nhất của chỉ số này kể từ năm 2008. Những “ông lớn” công nghệ, vốn đã dành nhiều năm qua để chi tiêu cho những giấc mơ lớn, đang bắt đầu suy nghĩ nhỏ hơn.

Năm ngoái, hơn 1.000 công ty công nghệ trên toàn cầu sa thải nhân viên, khiến hơn 150.000 người bị mất việc làm, theo thống kê của layoffs.fyi. Đó là một con số đáng kinh ngạc và thực sự có thể trở nên tồi tệ hơn, với hơn 23.000 nhân viên của ngành công nghệ đã bị cho nghỉ việc trong năm nay, tính đến ngày 13-1.

Nhiều người trong số những nhân viên bị sa thải này mới được tuyển dụng khi lãnh đạo các công ty công nghệ giả định sai lầm rằng nhu cầu bùng nổ trong thời kỳ đại dịch sẽ trở thành bình thường mới. Tuy nhiên, một tỷ lệ phần trăm cao của những người bị sa thải là những nhân viên kỳ cựu làm việc trong các dự án quá tham vọng và tiêu tốn nhiều tiền cũng như các dự án nằm ngoài tầm kiểm soát của công ty mẹ.

Meta Platforms, công ty mẹ của Facebook, và Amazon.com là những ví dụ điển hình nhất. Năm 2022 đánh dấu năm đầu tiên kể từ năm 2014, thị phần quảng cáo trực tuyến tổng cộng của Google và Meta tại Mỹ giảm xuống dưới 50%. Hai tập đoàn công nghệ này đã cắt giảm tổng cộng 29.000 nhân viên cho đến nay.

Meta vẫn đang chao đảo do doanh thu quảng cáo trực tuyến suy giảm và hàng tỉ đô la mà Giám đốc điều hành Mark Zuckerberg đang ném vào một thế giới ảo mới được gọi là metaverse (siêu vũ trụ ảo). Chỉ trong 9 tháng đầu năm 2022, đơn vị Reality Labs của Meta, phụ trách mảng metaverse chịu mức thua lỗ 10,2 tỉ đô la. Khoản lỗ tích lũy của đơn vị này tính cho đến nay có thể lên đến 24 tỉ đô la.

Amazon đang đối phó với tình trạng doanh thu bán lẻ trì trệ bằng cách cắt giảm chi tiêu trong các lĩnh vực kinh doanh không sinh lãi, chẳng hạn như các sản phẩm điện tử có tích hợp trợ lý ảo Alexa.

Trong thư nội bộ gửi cho nhân viên hồi cuối năm ngoái, Andrew Bosworth, Giám đốc công nghệ Meta, cho biết công ty phải giải quyết quá nhiều vấn đề liên quan đến việc tuyển nhân viên quá mức. Chi phí nhân sự cùng với chi phí vận hành doanh nghiệp quá lớn khiến mọi thứ trì trệ.

Bất chấp những tham vọng về siêu vũ trụ ảo được quảng cáo rầm rộ, Meta cho biết trong một bài đăng trên blog vào tháng trước rằng tập đoàn vẫn đang dành 80% tổng số tiền đầu tư để cải thiện hoạt động kinh doanh truyền thống của chính mình. Trong cuộc phỏng vấn gần đây, Bosworth thừa nhận rằng Meta đang thay đổi chiến lược đầu tư theo hướng chỉ tập trung chi tiêu cho những dự án sớm chứng minh được giá trị.

Gần đây, Tập đoàn công nghệ Alphabet, công ty mẹ của Google, cho biết sẽ sa thải hơn 200 nhân viên tại đơn vị kinh doanh khoa học đời sống Verily Life Sciences và 40 nhân viên khác tại đơn vị thành viên Intrinsic, một công ty phát triển phần mềm robot.

Cả hai đơn vị thuộc bộ phận Other Bets của Alphabet đã ghi nhận khoản lỗ hoạt động 5,9 tỉ đô la trong bốn quí vừa qua, trong khi chỉ tạo ra doanh thu gần 1 tỉ đô la. Other Bets là nơi tập hợp các đơn vị thành viên của Alphabet, chuyên nghiên cứu phát triển trí tuệ nhân tạo để giải quyết các vấn đề khó khăn nhanh hơn và hiệu quả hơn so với các công ty khởi nghiệp và các đối thủ công nghệ lâu năm khác.

Alphabet có thể còn tiến hành nhiều đợt sa thải nữa vì tập đoàn này đã bổ sung hơn 30.000 nhân viên mới trong 9 tháng đầu năm 2022, ngay cả khi hoạt động kinh doanh quảng cáo bắt đầu tăng chậm lại.

Các công ty công nghệ nhỏ hơn cũng đang cảm thấy chới với trong bối cảnh các điều kiện vĩ mô bất ổn. Glenn Kelman Giám đốc điều hành Redfin, công ty tiên phong đưa công nghệ vào dịch vụ môi giới bất động sản, gần đây nói rằng nếu có thể quay ngược thời gian 18 tháng, ông sẽ khuyên các công ty chưa có lợi nhuận “hãy ngừng làm những việc ngu ngốc”.

Vị giám đốc điều hành này đưa ra lời khuyên từ kinh nghiệm của bản thân. Để chống chọi tình hình kinh doanh u ám trên thị trường bất động sản khi lãi suất vay thế chấp tăng lên mức cao nhất trong hai thập niên, công ty ông đã sa thải 13% nhân viên và đóng cửa đơn vị RedfinNow, một nền tảng cho phép khách hàng mua bán nhà nhanh chóng dựa vào một thuận toán tính toán giá ngôi nhà.

Ngành công nghệ giờ đây tập trung vào việc nâng cao những mảng kinh doanh đang tồn tại và vẫn có lợi nhuận. Hãng công nghệ và gọi xe Uber Technologies hiện đã thêm tính năng đặt xe taxi vào nền tảng của mình ở nhiều thành phố, về cơ bản là cung cấp dịch vụ kinh doanh cho đối thủ cạnh tranh. Tất nhiên, Uber sẽ nhận được một mức phí hoa hồng nhỏ từ việc này.

Ở Anh, người dùng ứng dụng Uber cũng có thể đặt vé xe lửa, xe buýt và xe cho thuê. Trong khi đó, với ứng dụng Uber Explore, người dùng ở một số thành phố của Mỹ thậm chí có thể đặt chỗ nhà hàng, vé xem hòa nhạc và các sự kiện giải trị khác.

Theo WSJ

Chánh Tài