Biểu tình khắp Brazil đòi luận tội tổng thống vì chống dịch thất bại

Ngày 23/1, số ca tử vong vì Covid-19 ở nước này là 216.000. Các cuộc tuần hành trong xe hơi diễn ra ngày 23/1 ở thủ phủ hơn 20 bang, do người biểu tình cánh tả và trung dung tổ chức.

“Chúng tôi đến đây để tuyên bố sẽ không đợi đến năm 2022 (lần bầu cử tiếp theo), vì sinh mạng con người đang bị đe dọa. Bây giờ là lúc phải đánh bại Jair Bolsonaro”, lãnh đạo cánh tả Guilherme Boulos nói, theo Guardian. “Ông ta sẽ phải rời chức tổng thống và đi thẳng vào tù”.

Sang ngày 24/1, đến lượt các nhóm cánh hữu tổ chức các buổi tuần hành yêu cầu luận tội ông Bolsonaro, bao gồm ở cả Barra da Tijuca, “thành trì” của ông Bolsonaro ở bang Rio de Janeiro.

Cũng theo Guardian, một thỉnh nguyện thư online của những người cánh hữu đã nhận được 180.000 chữ ký trong ba ngày. “Chúng ta, người dân, có nhiệm vụ phế truất ông ta”, bức thư này viết, cáo buộc ông đã khiến hàng nghìn mạng sống gặp nguy hiểm với cách xử lý phản khoa học với dịch Covid-19.

Đoàn xe và người biểu tình phản đối ông Bolsonaro ở Rio de Janeiro (ảnh 1), Sao Paulo (ảnh 2, 3) và Brasilia (ảnh 4) cuối tuần qua. Ảnh: Reuters.

Lucas Paulino, một luật sư tham gia tổ chức tuần hành, nói người biểu tình đang bất bình vì sự sụp đổ của hệ thống y tế. Trong khi bệnh nhân Covid-19 qua đời ở các nơi vì bệnh viện hết khí ôxy, Bộ trưởng Y tế Brazil Eduardo Pazuello, bị giới phê phán gọi là “ác mộng”, lại đi các nơi cổ xúy cho những “liệu pháp điều trị ban đầu” chưa được chứng minh như hydroxychloroquine, theo luật sư Paulino.

Nhà báo chính trị João Villaverde của tạp chí Época nói đây là những cuộc biểu tình lớn đầu tiên kể từ đầu dịch, cho thấy làn sóng phản đối ông Bolsonaro đang bước vào giai đoạn mới và khó đoán định, có khả năng chấm dứt nhiệm kỳ tổng thống.

“Xã hội Brazil đã đạt tới mức bất bình, giận dữ lớn với tình trạng hiện nay do sự bất tài của ông Bolsonaro, đến mức sẵn sàng đi biểu tình ngay giữa một đại dịch. Điều này chưa từng xảy ra”, ông nói. “Tất nhiên, họ ở trong xe, biểu tình trong xe. Nhưng điều này cho thấy xã hội đang trên bờ vực bùng nổ”.

Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro. Ảnh: AFP.

Người ủng hộ ông Bolsonaro lại nói ông phản đối các biện pháp chống dịch vì sẽ ảnh hưởng đến kinh tế.

Ông Bolsonaro đứng trước nguy cơ luận tội vì một số vi phạm liên quan tới đại dịch, trong bối cảnh nền kinh tế chao đảo, và sự ủng hộ dành cho ông ở Quốc hội đang giảm, theo ông Villaverde.

Theo ông Villaverde, để dẫn tới kịch bản đó, sẽ cần các cuộc biểu tình kéo dài và mức ủng hộ tiếp tục sụt giảm, khiến các nghị sĩ rời bỏ tổng thống. Ngày 22/1, một trong những nhà thăm dò hàng đầu Brazil, Datafolha, cho biết tỷ lệ ủng hộ ông Bolsonaro giảm từ 37% xuống 31%. Kịch bản luận tội có thể thành hiện thực nếu con số đó giảm xuống 20%.

Những tuần tới sẽ quyết định sinh mệnh chính trị của ông Bolsonaro, nhất là khi trợ cấp khẩn từ chính phủ hết hạn vào ngày 27/1, theo Guardian. “Hàng triệu người Brazil sẽ không còn thu nhập, giữa làn sóng dịch thứ hai, khi chúng ta vốn đã có 15 triệu người thất nghiệp”.

Trọng Thuấn