Biến đổi khí hậu làm tăng mạnh số vụ thiên tai
Nhân Ngày Quốc tế giảm nhẹ thiên tai (13-10), Liên Hiệp Quốc (LHQ) nêu rõ biến đổi khí hậu là nguyên nhân chính đẩy số vụ thiên tai tăng gần gấp đôi trong 20 năm qua.
Bão Delta gây ngập lụt một thị trấn thuộc bang Louisiana của Mỹ cuối tuần qua. Ảnh: Getty Images
Theo báo cáo của Văn phòng LHQ về giảm nhẹ rủi ro thiên tai (UNDRR), từ năm 2000-2019 thế giới ghi nhận 7.348 thảm họa thiên nhiên lớn, tăng gần gấp đôi so với giai đoạn 20 năm trước đó. Thiên tai trong 2 thập niên qua đã khiến hơn 1,2 triệu người thiệt mạng, ảnh hưởng đến cuộc sống của 4,2 tỉ người và gây thiệt hại kinh tế toàn cầu 2,97 ngàn tỉ USD - gần 2 lần mức độ thiệt hại của giai đoạn 1980-1999.
Các con số trên nhảy vọt chủ yếu do sự gia tăng tần suất hiện tượng thời tiết cực đoan liên quan đến khí hậu. Trong đó, số trận lũ lụt nghiêm trọng đã tăng hơn gấp đôi lên 3.254 trận, trong khi các đợt hạn hán, cháy rừng và nắng nóng kéo dài cũng tăng mạnh. Số lượng các cơn bão lớn là 2.034, tăng đáng kể so với 1.457 cơn bão của 20 năm trước đó.
Những hiện tượng liên quan đến địa vật lý như động đất, sóng thần và núi lửa cũng tăng cao và là “thủ phạm” cướp đi sinh mạng của nhiều người hơn so với các thảm họa thiên nhiên khác nêu trong báo cáo. Tồi tệ nhất là trận sóng thần ở Ấn Độ Dương năm 2004, làm chết hơn 226.000 người, rồi đến động đất tại Haiti năm 2010 với khoảng 222.000 người thiệt mạng.
Tính theo khu vực, châu Á hứng chịu nhiều thiên tai nhất trong 20 năm qua với 3.068 trận, kế đến là châu Mỹ với 1.756 trận và châu Phi 1.192 trận. Xét theo quốc gia, nước ghi nhận nhiều vụ thiên tai nhất là Trung Quốc (577), sau đó là Mỹ (467). Đáng nói, có tới 8 nước châu Á nằm trong tốp 10 quốc gia chịu nhiều thiên tai nhất thế giới. Báo cáo của UNDRR được tổng hợp từ Cơ sở dữ liệu các sự kiện khẩn cấp, ghi lại những thiên tai khiến ít nhất 10 người chết, ảnh hưởng tới ít nhất 100 người hoặc buộc chính quyền địa phương phải ban bố tình trạng khẩn cấp.
Chuyên gia Debarati Guha-Sapir tại Trung tâm Nghiên cứu về dịch tễ học do thiên tai (Bỉ) cảnh báo nhân loại sẽ đối mặt với một tương lai “rất mờ mịt” nếu các hiện tượng thời tiết cực đoan tiếp tục tăng theo cấp độ như thế trong 20 năm tới. Nắng nóng sẽ đặt ra thách thức lớn nhất đối với con người trong thập niên tới, đặc biệt tại những nước kém phát triển.
Để tránh kịch bản đó xảy ra, người đứng đầu UNDRR Mami Mizutori kêu gọi chính phủ các nước khẩn trương đầu tư xây dựng hệ thống cảnh báo sớm và triển khai những chiến lược giảm nhẹ rủi ro thiên tai. Trước đó, các quốc gia thành viên LHQ đã nhất trí áp dụng các chiến lược giảm thiểu nguy cơ thảm họa vào năm 2020, song cho tới nay chỉ hơn 90 nước thực hiện cam kết.
Với việc liên tiếp hứng chịu những trận siêu bão và cháy rừng dữ dội, 2020 đang trở thành năm có nhiều thảm họa thời tiết đối với nước Mỹ. Theo Cục Quản lý Đại dương và Khí quyển Quốc gia Mỹ, năm nay trên khắp xứ cờ hoa xảy ra 16 thảm họa thời tiết mà mỗi trận gây thiệt hại ít nhất 1 tỉ USD. Tính từ năm 1980 đến nay, Mỹ chứng kiến tổng cộng 279 thảm họa thời tiết, gây thiệt hại trên 1,8 ngàn tỉ USD.
