Biến điều không thể thành có thể

Dù đã gần 2 năm trôi qua, nhưng chị Đào Thị Thủy ở phường Mông Dương, Cẩm Phả, Quảng Ninh vẫn không thể quên được giây phút của buổi sáng ngày 28/12/2018, một tai nạn tàu hỏa kinh hoàng đã ập đến với bé Phạm Hải Đăng - con trai của chị. Nhớ lại thời điểm đó, mắt chị Thủy đỏ hoe, giọng run run: “Nghe tiếng tàu hỏa tôi nhao ra, kịp túm lấy và kéo con ra khỏi đường tàu, nhưng phần chân của cháu vẫn bị tàu hỏa cán qua”.

Ngay lập tức, chị ôm con đến Bệnh viện đa khoa tỉnh Quảng Ninh để cấp cứu. Tại đây, bé được các bác sĩ sơ cứu rồi chuyển gấp lên Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 (BVTWQĐ 108). GS.TSKH. Nguyễn Thế Hoàng - Phó Giám đốc BVTWQĐ 108 xúc động nhớ lại: Tai nạn đã khiến toàn bộ 1/3 dưới cẳng chân cho đến bàn chân của cả 2 chân bé chỉ còn là một khối thịt giập nát lẫn lộn. Các cấu trúc giải phẫu của cẳng chân và bàn chân cả 2 bên: cơ, cân, gân, xương, khớp và mạch máu, thần kinh hầu như đã bị tổn thương hoàn toàn. Do tổn thương quá nặng, có nguy cơ cao và tiên lượng xấu, các bác sĩ đã cân nhắc chỉ định cắt cụt cấp cứu cẳng chân và bàn chân cả 2 bên để tránh hoại tử lan rộng gây nguy hiểm đến tính mạng của bé.

Khi nghe thông báo này, chị Thủy khuỵu xuống. Chị day dứt ân hận, chỉ vài phút bất cẩn mà con trai bé bỏng, mới 27 tháng tuổi của chị phải chịu thương tổn nặng nề. Cứ nghĩ đến chuyện Đăng sẽ không thể chạy nhảy, chơi đùa như những đứa trẻ khác, nước mắt chị lại lăn dài...

Một quyết định táo bạo

Cho đến bây giờ, GS.TSKH. Nguyễn Thế Hoàng vẫn chưa quên khi êkip bác sĩ hội chẩn ca bệnh: Ở trường hợp này, cắt cụt cả 2 bàn chân là lựa chọn đơn giản và an toàn nhất cho bé và cho cả thầy thuốc. Nhưng nhìn một đứa trẻ mới hơn 2 tuổi trong hoàn cảnh như vậy, đau xót lắm...

May mắn thay, sau khi thăm khám và đánh giá tỉ mỉ tình trạng của bé Đăng, GS. Hoàng cùng các bác sĩ Viện Chấn thương Chỉnh hình (CTCH) đã đi đến một quyết định táo bạo: Điều trị cho bé Đăng dù chỉ còn chút hy vọng nhỏ.

“Điều trị ca bệnh này thực sự là gian nan, bởi tổn thương xương khớp của BN quá phức tạp nên bàn chân không còn hình hài thông thường nữa. Ngay cả khi cố giữ được cả 2 chân thì sau khi vết thương liền sẹo, cháu cũng không thể sử dụng được bàn chân do đã bị mất toàn bộ da che phủ, mất đoạn mạch máu thần kinh và do biến dạng các điểm tỳ...” - GS. Hoàng chia sẻ.

Đến nay bé Đăng đã đi lại được trên đôi chân của mình.

Nếu muốn phục hồi chức năng đi đứng cho bé thì các thầy thuốc sẽ phải thực hiện phẫu thuật rất nhiều lần, với những kỹ thuật can thiệp rất khó. Trong đó phục hồi khung xương và tạo hình phủ vùng tì đè bàn chân bằng các vạt tự do có ứng dụng kỹ thuật vi phẫu sẽ là những thách thức lớn nhất. Trong khi đó, BN mới hơn 2 tuổi và các cấu trúc giải phẫu đều rất nhỏ, tiềm ẩn nguy cơ thất bại cao. Chưa kể đến, các mạch máu và các dây thần kinh bị mất đoạn nên phải nối ghép vi phẫu, do đó ca mổ sẽ kéo dài nhiều tiếng đồng hồ.

Lúc này, vấn đề gây mê và hồi sức trong và sau mổ để đảm bảo an toàn tuyệt đối cho BN là không hề đơn giản. Một thách thức nữa là việc tham khảo kinh nghiệm của các tác giả nước ngoài về điều trị phẫu thuật cho loại tổn thương phức tạp như vậy (ở cả 2 chân trên những trẻ em 2-3 tuổi) lại chưa được các tác giả quốc tế thông báo trong y văn thế giới.

GS. Hoàng trầm ngâm: “Đối với tôi, đó thực sự là một ca mổ phức tạp và đáng nhớ. Nó có thể được ví như một “trận đánh lớn” đòi hỏi bản thân phải phát huy tối đa khả năng chuyên môn của mình để ca mổ không thể thất bại”.

Và thành công ngoài mong đợi

Thế rồi, can thiệp phẫu thuật cấp cứu đã cứu sống được cả 2 chân cho cháu bé. Tuy nhiên, cho dù vết thương đã liền sẹo, nhưng do tổn thương ban đầu quá phức tạp nên bé vẫn không thể đi lại được do sẹo xấu dính xương gây co kéo biến dạng, kèm theo loét và đau ở bàn chân cả 2 bên. Lúc này Đăng chỉ có thể di chuyển bằng xe đẩy, bế hoặc phải đi lại bằng 2 đầu gối. Việc đi lại bằng đầu gối khiến đầu gối biến dạng bẹt xuống, vùng da ở đó trở nên chai sần, xù xì, đen sẫm. Nhưng, việc di chuyển bằng đầu gối cũng rất khó khăn, bởi cẳng chân và bàn chân của bé bị duỗi thẳng ra... GS. Hoàng và các bác sĩ Viện CTCH lại tiếp tục các ca phẫu thuật chỉnh sửa để Đăng có đôi chân với đầy đủ chức năng...

Như một phép màu, sau 4 lần mổ tạo hình ứng dụng những kỹ thuật phức tạp ở trình độ rất cao, đến nay bé đã có thể đi lại và vận động hoàn toàn như bình thường bằng chính đôi chân của mình.

GS. Hoàng chia sẻ, cách thức và chiến lược can thiệp phẫu thuật cho ca bệnh này thành công cả về mặt chuyên môn và khoa học, giúp trả lại cuộc sống lành lặn cho BN. Về mặt khoa học, đây là ca mổ tạo hình thành công đồng thời 2 vạt Delta vi phẫu có phục hồi thần kinh cảm giác ở vùng tì đè của cả 2 bàn chân đầu tiên trên thế giới. Đây cũng là trường hợp bệnh nhi nhỏ tuổi nhất được phẫu thuật tạo hình phủ thành công cả 2 bàn chân bằng 2 vạt tự do ứng dụng kỹ thuật vi phẫu. Để đảm bảo cho các ca phẫu thuật, nhiều chuyên khoa khác như: gây mê, hồi sức tích cực, vật lý trị liệu và phục hồi chức năng, dinh dưỡng... cũng đã phối hợp điều trị rất ăn ý và hiệu quả.

2 năm trôi qua sau tai nạn kinh hoàng ấy, nhìn Đăng vui chơi, chạy nhảy giống như bao đứa trẻ bình thường khác, không ai có thể nghĩ và có thể tưởng tượng được rằng, đã có một tai nạn khủng khiếp xảy ra với đôi bàn chân của bé.

Gặp Đăng sau can thiệp sửa sẹo mới đây khi bé đang ngủ ngon lành trong vòng tay mẹ. Nhẹ nhàng xoa 2 đầu gối vẫn chưa mờ hết chai sần, ngắm đôi bàn chân hồng hào tự nhiên của con, chị Thủy mỉm cười: Không thể ngờ rằng, có ngày con tôi có thể đi lại được như bình thường. Gia đình chúng tôi rất hạnh phúc và vô cùng biết ơn các bác sĩ, đặc biệt là GS. Hoàng - người đã trực tiếp mổ cho cháu. Mọi sinh hoạt của cháu giờ đây đã hoàn toàn trở lại bình thường.

Chỉ cần thêm một vài thủ thuật chỉnh sửa rất nhỏ nữa thôi là bé có thể trở lại cuộc sống bình thường, được vui đùa, chạy nhảy giống như tất cả các bạn bè cùng trang lứa. Cố lên nhé cậu bé dũng cảm!

Thu Hà