Bị Trump ép đến đường cùng, EU phản pháo

Quan hệ giữa Tổng thống Trump và các đồng minh trong EU, NATO đang căng thẳng

Trong những ngày qua, người ta chứng kiến Nhà lãnh đạo nước Mỹ liên tiếp có những bước đi và phát biểu kêu gọi các đồng minh Châu Âu thực hiện cam kết tăng chi tiêu quốc phòng lên mức tiêu chuẩn được quy định của NATO là 2% GDP đồng thời thực hiện thương mại công bằng.

Ông Trump không ngần ngại cảnh báo sẽ không tiếp tục bảo vệ đồng minh như trước đây.

Phản ứng trước sự dồn ép quyết liệt nói trên của ông Trump, ngày hôm qua (10/7), ông Donald Tusk – Chủ tịch Hội đồng Châu Âu đã nói: "Nước Mỹ thân mến, hãy tôn trọng và đánh giá đúng các đồng minh của bạn, nếu không sau tất cả các bạn cũng chẳng có nhiều như vậy”.

Ông Tusk nhấn mạnh rằng, Mỹ sẽ chẳng bao giờ có thể tìm được một đồng minh nào tốt hơn Châu Âu. Vị quan chức Châu Âu còn lên án Tổng thống Trump về việc “chỉ trích Châu Âu gần như hàng ngày”.

Những phát biểu trên của Chủ tịch Hội đồng Châu Âu được đưa ra tại buổi lễ ký kết Tuyên bố chung về mối quan hệ hợp tác EU-NATO.

Trước đó cùng ngày, Tổng thống Trump đã lên Twitter chỉ trích nặng nề phương pháp tiếp cận của Liên minh Châu Âu (EU) trong vấn đề thương mại. Diễn biến này diễn ra ngay trước thềm hội nghị thượng đỉnh giữa EU và NATO diễn ra hôm 11/7.

Trong khi đó, Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg cho biết, các nước thành viên của liên minh quân sự Bắc Đại Tây Dương trong năm 2017 đã thực hiện việc tăng chi tiêu quốc phòng ở mức lớn nhất trong vòng một thập kỷ qua.

"Chúng tôi sẽ đưa ra mức dự tính chi tiêu quốc phòng cho năm 2018 chỗ mỗi một đồng minh: năm ngoái, chúng tôi chứng kiến mức tăng chi tiêu quốc phòng lớn nhất trong một thập kỷ và đây là năm thứ tư liên tiếp chúng tôi tăng chi tiêu quốc phòng thực sự. Chúng tôi mong đợi 8 thành viên sẽ dành ít nhất 2% GDP cho quốc phòng so với con số 3 thành viên năm 2014," phát ngôn viên của NATO Oana Lungescu dẫn lời Tổng thư ký Stoltenberg cho biết.

Theo lời ông Stoltenberg, kể từ năm 2014, toàn bộ các nước thành viên NATO đã ngừng cắt giảm chi tiêu quốc phòng.

Tổng thống Trump vẫn thường cáo buộc các thành viên của liên minh NATO về việc chất mọi gánh nặng chi tiêu quốc phòng lên Mỹ. Hôm thứ Hai đầu tuần (9/7), ông Trump tiếp tục nói về vấn đề trên. Ông chủ Nhà Trắng nhấn mạnh, Mỹ vẫn đang đầu tư tiền vào NATO nhiều hơn bất kỳ nước nào khác và rằng các nước thành viên NATO chỉ bắt đầu tăng phần đóng góp của họ kể từ khi ông này lên cầm quyền từ tháng 1 năm ngoái. Tuy nhiên, ông Trump kêu gọi các đồng minh phải tiếp tục tăng chi tiêu quốc phòng.

Một trong những vấn đề nóng nhất trong hội nghị thượng đỉnh NATO vào ngày hôm nay được cho sẽ là vấn đề chia sẻ gánh nặng chi phí quốc phòng. Hồi cuối tuần trước, Tổng thống Trump đã cảnh báo: “Tôi sẽ nói với NATO rằng: các bạn phải trả hóa đơn của các bạn. Mỹ sẽ không tiếp tục quản mọi chuyện nữa”. Ông Trump còn được cho là đã làm các đồng minh NATO "sợ chết khiếp" khi bày tỏ ý định rút quân ra khỏi Châu Âu.

Mỹ hiện tại là thành viên mạnh nhất của NATO. Chi tiêu quốc phòng của Mỹ nhiều hơn chi tiêu của tất cả các nước thành viên khác cộng lại. Năm 2016, Mỹ đóng góp 3,61% GDP cho ngân sách quốc phòng trong khi Đức chỉ đóng góp 1,19% GDP. 10 nước khác thậm chí còn đóng góp ít hơn và 7 nước, trong đó có Canada, Italia và Tây Ban Nha, sẽ phải tăng gần gấp đôi ngân sách để đạt được mục tiêu đề ra. Luxembourg sẽ phải tăng gấp 4 lần ngân sách quốc phòng để đáp ứng mục tiêu.

Ông Trump đã nhiều lần tuyên bố sẽ đòi hỏi liên minh NATO phải chia sẻ gánh nặng chi tiêu quân sự nhiều hơn. Thậm chí, ông Trump còn khiến các nước Châu Âu lo lắng, bất an khi thẳng thừng cảnh cáo rằng Mỹ sẽ không tiếp tục bảo vệ NATO một cách vô điều kiện nếu các nước thành viên của liên minh không hoàn thành nghĩa vụ tài chính theo yêu cầu.

Kiệt Linh (tổng hợp)