Bi hài xung quanh chuyện thách cưới
Giá trị của người con gái và hạnh phúc gia đình không thể hiện qua số tiền thách cưới
Trong quan niệm cưới xin từ xưa của người Việt, trước lễ ăn hỏi, nhà gái thường yêu cầu nhà trai sắm sửa mâm quả, kèm theo tiền lễ vật, gọi là tiền thách cưới, tất cả sẽ được trao cho nhà gái trong lễ ăn hỏi. Tùy theo từng gia đình, từng địa phương mà số tiền lễ vật này ít hay nhiều, là số chẵn hay số lẻ. Nhiều gia đình cô dâu không biết thách cưới bao nhiêu cho đủ. Một số khác lại gây ra sự bất đồng cho hai nhà khi thách cưới quà nhiều, khiến nhà trai coi đây như gánh nặng.
Vui buồn chuyện thách cưới
Đúng dịp nghỉ lễ tôi về quê chứng kiến được những câu chuyện mà bản thân không biết cười hay khóc nữa. Hoàng người cùng quê với tôi (Lập Thạch, Vĩnh Phúc) ra Hà Nội làm ăn và gặp Vân, người Nam Định. Đầu tháng 8, Hoàng tới nhà bạn gái định thưa chuyện với người lớn để xin phép cho gia đình tới bàn thủ tục cưới xin. Đang ngồi trò chuyện thân tình, nhâm nhi chén nước chè với nhạc phụ tương lai, Hoàng ù cả tai khi nghe ông thách cưới hai cây vàng. Lúc đó, Hoàng cố chấn tĩnh lại và tỏ vẻ tươi tỉnh. Nhưng sau đấy, hhi tâm sự với người yêu nỗi lo này, anh lại bị giội thêm gáo nước lạnh: "Hai anh rể em trước cũng đều như thế, có thấy ai nói gì đâu. Ba em thương anh ở xa, nên đã giản tiện rồi đó, chứ ở đây người ta còn bắt sắm quần áo, đủ bộ trang sức rồi tiền mặt nữa. Sao anh thương em mà căn ke quá vậy".
Trầm ngâm một hồi lâu Hoàng kể với tôi: "Bố mẹ mình đều là nông dân, có của cải gì cho đâu, mình đi làm cũng mới tích cóp được ít, chỉ đủ lo sửa nhà, rồi sắm giường, tủ... thôi. Ở quê mình, có thấy nhà ai thách cưới vàng hay tiền nhiều thế đâu".
Sau chuyến "hỏi vợ" về, ai hỏi tới chuyện cưới xin anh cũng lảng. "Tôi đang nghĩ lại chuyện tình cảm với cô ấy, không phải vì không lo được hai cây vàng, mà vì cảm thấy thất vọng. Có lẽ hai nhà quá khác nhau, hai đứa cũng chưa hiểu và thông cảm cho nhau", anh nói.
Giá trị của người con gái và hạnh phúc chẳng thể hiện qua số tiền thách cưới
Còn trường hợp đôi bạn trẻ Quyết - Loan ở Đan Phượng, Hà Nội, cũng suýt lỡ dở vì chuyện thách cưới. Chuyện thật như đùa về đám cưới của cặp tình nhân này từ năm ngoái vẫn còn lan truyền khắp xã tới tận giờ. Được biết Quyết, 23 tuổi, yêu Loan là người cùng xã và quyết định làm đám cưới khi cô dâu đã có bầu gần 2 tháng. Gia đình Loan vốn có chút "máu mặt" trong làng, ông bố muốn lễ cưới phải thật sang nên bảo chú rể phải có 5 triệu đồng dẫn cưới, dù địa phương trước nay không có lệ này. Thường nhà trai chỉ đi lễ trầu, cau, mâm xôi, thủ lợn và một phong bì khoảng một, hai triệu là xong.
Vốn gia đình không nhiều tiền, lại sẵn tính ngang, nghe bố vợ tương lai nói vậy, anh con rể ậm ừ rồi về thẳng. Ngay sáng sớm hôm sau, Quyết sang nhà người yêu, mang theo túi quần áo, dao, bảo nàng: "Em nói với bố, anh chưa đủ tiền 'nộp' nên phải đi làm xa một thời gian, chưa cưới được".
Khi đó, cô người yêu khóc nấc vì sợ chàng chạy làng trong khi cái thai đang lớn dần trong bụng. Sau đó, khi vỡ lẽ mọi chuyện, nhà gái mới lo lắng, đành bắn tin gọi chú rể về lo đám cưới và bỏ hẳn khoản 5 triệu kia. Anh con rể được nước, dềnh dàng hơn tháng sau mới đưa người nhà sang bàn chuyện.
Trong khi tìm hiểu về đề tài này, tôi có được quấn Việt Nam phong tục của Phan Kế Bính, trao thư thách cưới là một trong những công đoạn quan trọng của hai họ khi tác thành đôi lứa. Sau các lễ dạm hỏi (vấn danh), chơi nhà, ăn hỏi, sêu (biếu sản vật theo mùa) là tới giai đoạn rất quan trọng: thách cưới. Lúc ấy, nhà trai gửi thư hỏi nhà gái cần những lễ vật gì. Nhà gái sẽ viết thư trả lời các vật phẩm cụ thể.
Trong các đám cưới xưa, nhà gái thường đòi cau, rượu, lợn gà, vòng nhẫn, quần áo, gạo nếp, hương nến... Vào những năm 60, 70 thế kỷ trước, có thể thêm thuốc lá, bánh kẹo. Có nhà đòi rất nặng, nhà trai không lo nổi, đành nhờ bà mối đến lựa lời "xin bớt", may được thì nên chuyện, còn không thì đám cưới có thể bị hoãn, thậm chí hủy luôn. Cũng có những đám nhà trai phải chạy ngược xuôi, lo xong việc rồi kéo cày trả nợ. Nhiều trường hợp, vì chuyện thách cưới này mà vợ chồng hục hặc, tình thông gia đã bị sứt mẻ ngay từ buổi đầu thành hôn. Ngày nay, tại nhiều vùng quê, những chuyện tương tự như vậy cũng vẫn tồn tại.
Không nên đặt nặng chuyện thách cưới
Hôn nhân là cái mốc đánh dấu một cuộc sống mới của người trưởng thành. Các cụ nói “trai khôn dựng vợ, gái lớn gả chồng” là như thế. Chúng ta vẫn cứ nghĩ, chuyện hôn nhân là chuyện của đại gia đình hai bên nội ngoại chứ không riêng gì cô dâu hay chú rể.
Ngày xưa, các cụ nhà mình coi chuyện hôn nhân của con cái là chuyện của cha mẹ. Thế nên các cụ mới nói từ “cưới cho con”. Tức là hoàn toàn vai trò của cha mẹ, con cái chỉ biết làm theo. Vì vậy, hạnh phúc trăm năm của con cái hoàn toàn phụ thuộc vào ý chí của cha mẹ. Thì đành rằng ở cái thời phong kiến, dựng vợ gả chồng cho con từ thuở mười ba, mười lăm thì con cái đã biết gì. Nhưng bây giờ, cô dâu chú rể là người trưởng thành, thậm chí là thành đạt mà cha mẹ vẫn can thiệp vào chuyện cưới xin thì thật chẳng hợp lý chút nào.
Tôi biết nhiều cặp đôi cũng khốn khổ vì cưới. Cô dâu không muốn công bố của hồi môn ra bàn dân thiên hạ, nhưng mẹ chú rể bảo phải có. Thế là bất hòa. Con trai muốn làm đám cưới đơn giản, nhưng bố mẹ muốn làm thật to vì không muốn mất mặt với thiên hạ. Kết quả là con đã ba tuổi mà chưa trả xong nợ cưới. Còn những chuyện vay vàng tặng con, sau đám cưới đòi lại nhiều lắm. Thật lắm éo le!
Trao đổi với PV, chuyên viên tư vấn tâm lý Trần Thu Cúc khuyên: “Khi tính chuyện hôn nhân, nhất là những người ở xa nhau, các bạn trẻ cần có sự tìm hiểu về tập tục cưới xin của hai địa phương để có sự chuẩn bị tâm lý kỹ, cùng nhau bàn bạc, trao đổi với gia đình để có được sự cảm thông, chia sẻ. Không hề có một quy định cụ thể về số tiền thách cưới. Do đó, các cặp đôi chính là cầu nối giữa hai bên gia đình để mọi việc thuận lợi. Giá trị của người con gái và hạnh phúc gia đình không thể hiện qua số tiền thách cưới. Do đó, không nên đặt nặng chuyện thách cưới”.
Thực tế hiện nay việc nam nữ tự do tìm hiểu, tự do lựa chọn người bạn đời; hoặc sau khi kết hôn, tùy theo sự sắp xếp, thỏa thuận giữa hai gia đình, vợ, chồng có thể cư trú ở nhà vợ hoặc ở nhà chồng; cha mẹ có trách nhiệm nuôi dưỡng, giáo dục con nên người, có trách nhiệm bồi thường thiệt hại do con gây ra… là những phong tục, tập quán phù hợp với quy định của pháp luật, được nhà nước khuyến khích áp dụng. Tuy nhiên, những tập tục lạc hậu như “thách cưới” những hành vi mà pháp luật cấm thực hiện, cụ thể:
Trò chuyện với luật sư Lê Thị Hồng (Đoàn luật sư tỉnh Hòa Bình) cho hay: Theo quy định tại điểm đ khoản 2 Điều 5 Luật Hôn nhân và gia đình 2014, hành vi “yêu sách của cải trong kết hôn” là một trong các hành vi bị cấm. Yêu sách của cải trong kết hôn được hiểu là việc đòi hỏi về vật chất một cách quá đáng và coi đó là điều kiện để kết hôn nhằm cản trở việc kết hôn tự nguyện của nam, nữ (khoản 12 Điều 3 Luật Hôn nhân và gia đình 2014).
Chuyên gia tâm lý Trịnh Hòa Bình:
Hôn nhân là thứ thách cực đại của tình yêu
Có thể nói, quan niệm về tình yêu cũng như hôn nhân của mỗi con người luôn chứa đựng những điều khác biệt. Và có không ít người kêu than rằng: “Hôn nhân là mồ chôn của tình yêu”. Tôi không hẳn đồng ý với quan điểm này và cho rằng, nó chỉ xảy ra khi một trong hai người (hoặc cả hai người) vì nhiều lý do mà phần lớn là “cơm áo, gạo tiền” mà quên đi việc chăm chút và yêu thương một nửa đích thực của mình.
Điều này khiến cho người bạn đời của họ ban đầu cảm thấy hụt hẫng, sau đó lâu dần tình cảm của họ trở nên phai nhạt. Và khi đó, nếu như không nhìn nhận và có những hành động mang tính thay đổi đột phá thì “cây tình yêu” của họ sẽ chết mòn trong “chiếc chậu hôn nhân”. Vì vậy, tôi luôn cho rằng: “Hôn nhân là thứ thách cực đại của tình yêu”. Điều này càng đúng hơn khi cuộc hôn nhân ấy đứng trên bờ vực ly hôn. Tuy nhiên, có rất ít người may mắn nhìn nhận được họ cần cứu vãn cuộc hôn nhân của mình, đại đa số họ buông tay và chấp nhận sự đổ vỡ khi trái tim họ chưa có câu trả lời chính xác.
