Bị chỉ ra nhiều sai sót trầm trọng, sách đoạt giải Nhiếp ảnh vẫn được đánh giá 'hữu ích'

Theo NSNA Tam Thái, sách dày 114 trang, trong đó khoảng 3 phần là bài hướng dẫn về nhiếp ảnh, phần lớn nội dung là minh họa. Tuy vậy, nội dung lại vướng mắc nhiều sai lệch từ lịch sử đến kỹ thuật nhiếp ảnh, từ thuật ngữ chuyên môn đến dày đặc lỗi chính tả. Điều đáng nói, sách xuất bản lần đầu cách đây 5 năm đã từng sai sót, lần tái bản này vẫn lặp lại.

Cụ thể, nội dung cuốn sách đề cập đến việc, nhiếp ảnh được du nhập vào Việt Nam nhờ quan sứ thần Đặng Huy Trứ 1903. Nhưng nghệ sỹ Tam Thái không đồng tình với cứ liệu này. Bởi Đặng Huy Trứ mất năm 1874, hiện nhà thờ còn tại Huế. Vậy cụ không thể sống dậy để 29 năm sau mới đưa nhiếp ảnh du nhập vào Việt Nam.

Cuốn sách "Căn bản kỹ thuật nhiếp ảnh" của Bùi Minh Sơn

Thứ 2, cuốn sách giải thích từ "nhiếp" theo nghĩa Hán Việt là thay thế. Theo cách giải thích này, nhiếp ảnh ban đầu chỉ được hiểu theo đặc tính ghi nhận sự việc để thay thế bằng những bức ảnh. Nhưng nghệ sỹ Tam Thái lại không đồng tình với cách giải thích như vậy. Theo ông, từ "nhiếp" không phải là thay thế mà nhiếp ảnh là bắt lấy, thu lại thì mới rõ nghĩa của chụp ảnh.

Thứ 3, cuốn sách cho rằng, bức ảnh chụp Đồn Nai (Đà Nẵng) năm 1845 là bức ảnh đầu tiên do người Pháp chụp tại Việt Nam. Ở đây có sự sai sót. Bởi chỉ có Đồn Hai nằm trên bán đảo Sơn Trà, chứ không Đồn Nai như sách đã viết.

Thứ 4, cuốn sách đã có sự nhầm lẫn về thời gian ra đời của phim nhựa khi cho rằng phim nhựa được phát minh vào năm 1988. Nghệ sỹ Tam Thái cho biết, phim nhựa được hãng Kodak phát mình vào cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20. Ở Việt Nam, vào đầu thập niên 1920, trên đại lộ Charner Sài Gòn nay là phố Nguyễn Huệ đã có cửa hiệu phim giấy ảnh của Kodak.

Đoạn trên viết phim nhựa ra đời vào năm 1988 nhưng ở đoạn sau, tác giả lại viết: "máy ảnh chụp phim ra đời từ những thập niên đầu thế kỷ 20, đó là những sáng chế đột phá về hóa học và chất liệu của nhà sáng chế chất liệu Kodak giai đoạn 1988-1914". Đó là sự mâu thuẫn và phi thời gian giống như Doraemon bay ngược về quá khứ.

Bên cạnh đó, cuốn sách còn tồn tại nhiều lỗi morat trong quá trình sửa soạn văn bản khiến cho các thông tin về tên gọi, năm tháng bị sai lệch.

Trước đơn kiến nghị của NSNA Tam Thái, Hội Nghệ sỹ Nhiếp ảnh Việt Nam đã ra văn bản thành lập Hội đồng thẩm định do nhà nhiếp ảnh Lê Xuân Thăng làm Chủ tịch.

Một trang nội dung có nhiều lỗi sai sót

Sau khi đánh giá và xem xét, Hội đồng thẩm định đã đưa ra đề xuất là hạ mức giải thưởng từ B xuống C đối với cuốn sách "Căn bản kỹ thuật nhiếp ảnh" thay vì tước bỏ giải thưởng.

Ông Lê Xuân Thăng giải thích, hội đồng đánh giá, cuốn sách còn tồn tại nhiều sai sót về thuật ngữ, niên đại nhưng tác giả Bùi Minh Sơn đã có đóng góp cho phong trào nhiếp ảnh của cả nước bằng việc ra đời cuốn sách giúp ích cho nhiều học viên ở giai đoạn mới bước chân vào nghề.

Cuốn sách đã giúp nhiều người "xóa mù nhiếp ảnh" bằng việc cung cấp kiến thức cơ bản nhất về tốc độ, khẩu độ... Hơn thế, đây là cuốn sách dạy về kỹ thuật, không phải cuốn sách lý luận, phê bình nên những lỗi trên không trầm trọng đến mức phải rút giải thưởng. Sách không phạm vào điều 10 của Luật Xuất bản như: kích động các hành vi tội ác, không phổ biến các văn hóa phẩm đồi trụy...

Do vậy, Hội đồng giám định đã đề xuất hình thức hạ giải thưởng đối với cuốn sách "Căn bản kỹ thuật nhiếp ảnh" từ B xuống C.

Dựa trên báo cáo của Tổ công tác, Biên bản thẩm định lần 2 của Hội đồng xét giải thưởng xuất sắc Lý luận phê bình và Sách ảnh năm 2018 cùng ý kiến của các ủy viên, Ban chấp hành Hội Nghệ sỹ Nhiếp ảnh Việt Nam đã ra quyết định số 129/TB-NA hạ mức giải thưởng sách "Căn bản kỹ thuật nhiếp ảnh" của tác giả Bùi Minh Sơn từ giải B xuống giải C.

Đi kèm quyết định này, Hội Nghệ sỹ Nhiếp ảnh Việt Nam yêu cầu tác giả Bùi Minh Sơn nghiêm túc hiệu đính và sửa lỗi đối với sách đang phát hành và sửa lỗi.

Thanh Xuân