Bí ẩn vụ sát hại nữ phóng viên nổi tiếng của BBC

Dù đã rất nỗ lực, nhưng các nhà chức trách cho tới giờ vẫn không thể điều tra chân tướng của vụ ám sát để đưa thủ phạm ra xét xử. Những bí ẩn và giả thuyết xung quanh tội ác trên vẫn đang ngày càng nhiều thêm, thậm chí còn có cả giả thuyết liên quan đến cuộc chiến tại Nam Tư…

Dando sinh ra trong một gia đình truyền thống phóng viên có cha và anh trai làm tại tuần báo The Weston & Somerset Mercury. Sau 5 năm hợp tác với chính tờ báo này, bà chuyển sang bộ phận phát thanh của BBC, đầu tiên là tại hạt Devon, sau đó là chi nhánh phía tây nam. Rất nhanh chóng, tài năng của cô gái 24 tuổi khi đó được ghi nhận và được mời tham gia các chương trình truyền hình.

Đến năm 1988, Dando lần đầu xuất hiện trên sóng của truyền hình quốc gia. Dần dần, Dando ngày càng trở nên nổi tiếng và hoàn thiện hơn: được dẫn những chương trình giải trí buổi sáng, các chương trình thời sự trong ngày và buổi tối, chương trình du lịch Holiday v.v… Chỉ chưa đầy 10 năm, Dando đã trở thành một người dẫn chương trình rất có uy tín, được kênh BBC trao tặng danh hiệu “Cá nhân của năm” vào năm 1997.

Jill Dando.

Theo kế hoạch, vào ngày 9-5-1999, Dando sẽ tham gia dẫn chương trình tại Lễ trao giải của Viện hàn lâm nghệ thuật điện ảnh và truyền hình Anh. Tuy nhiên, chương trình này đã diễn ra chỉ với một người dẫn chương trình là nhà văn Michael Parkinson, người đã đề nghị tất cả cùng dành một phút mặc niệm cho Dando.

Một trong những dự án truyền hình được yêu thích của BBC dành cho Dando chính là chương trình truyền hình thực tế Crimewatch, chuyên về những vụ án chưa được khám phá. Trong chương trình, các phóng viên sẽ tổng hợp lại về những vụ án đáng chú ý nhằm lôi kéo sự chú ý của công luận, kêu gọi sự tham gia của các nhân chứng mới để giúp đỡ cho cảnh sát điều tra.

Chỉ trong vài năm trước khi chết, Dando đã thực hiện được một vai trò được đánh giá là độc nhất vô nhị trong chương trình này, giúp nhiều nạn nhân tìm ra những tài sản bị mất được cảnh sát thu hồi trong các chiến dịch truy lùng tội phạm.

Sự xuất hiện lần cuối của Dando trong chương trình Crimewatch đáng buồn lại với vai trò của nạn nhân bị sát hại, khi các đồng nghiệp đã cố gắng dựng lại toàn bộ tiến trình vụ án với hy vọng giúp cảnh sát và công chúng giúp tìm ra thủ phạm. Tuy nhiên những nỗ lực trên cho tới giờ vẫn được đánh giá là vô vọng.

Buổi sáng định mệnh

Trưa ngày 26-4-1999, Dando trở về nhà mình tại khu Fulham. Khoảng gần 11 giờ 30, khi cô đứng trước cửa nhà, lục túi lấy chìa khóa, một kẻ lạ mặt bất ngờ xuất hiện, vật Dando ngã xuống. Hắn dí khẩu súng lục vào phía trên tai trái và bóp cò.

Ảnh chụp tại hiện trường vụ án.

Theo lời người hàng xóm Richard Hughes, ông có nghe thấy tiếng kêu của một người phụ nữ vào thời điểm đó. Khi nhìn qua cửa sổ, ông thấy từ phía nhà của người dẫn chương trình bước ra một người đàn ông dáng cao, da trắng, khoảng 40 tuổi.

Khoảng 15 phút sau thảm kịch, người hàng xóm Helen Doble đi ngang qua cửa, nhìn thấy thi thể đầy máu của Dando và lập tức gọi cho cảnh sát. Nạn nhân được chuyển ngay tới Bệnh viện Charing Cross, nơi các bác sĩ chính thức ghi nhận cô đã chết sau nửa tiếng đồng hồ.

Cái chết của ngôi sao truyền hình được công chúng ưa thích đã làm rúng động cả nước Anh. Ban đầu, cảnh sát khu Kensington đảm trách việc điều tra vụ án, trước khi Scotland Yard phải vào cuộc hai tuần sau.

Giới lãnh đạo cơ quan này đã chỉ định cả một tổ gồm toàn các điều tra viên cao cấp trong khuôn khổ một chiến dịch quy mô mang tên Oxborough nhằm tìm ra kẻ sát nhân. Cảnh sát đã rà soát kỹ những mối quan hệ cá nhân của Dando, đọc thư và nhật ký của cô, cũng như tiến hành vô số những cuộc thẩm vấn.

Giả thuyết tình ái

Theo các nhà chức trách, giả thuyết nhiều khả năng nhất được đưa ra là một kẻ ngưỡng mộ ghen tuông hay một tình nhân cũ trả thù vì chuyện tình cảm. Giả thuyết này liên quan nhiều đến cuộc đính hôn mới cách đó không lâu của Dando, khi mới vào đầu năm 1999, cô và người bạn trai Alan Farthing vừa mới đính hôn và ấn định đám cưới vào tháng 9 năm đó.

Barrie George.

Vốn là một nữ MC nổi tiếng, Dando tất nhiên có rất nhiều người hâm mộ, trong đó có không ít những người đàn ông say đắm cô. Anh trai của Dando cho biết, đã từng có vài kẻ hâm mộ quấy rầy, thậm chí tìm mọi cách theo đuổi cô.

Tuy nhiên, việc kiểm tra tất cả những cuộc tiếp xúc và điện thoại cho thấy, Dando và Farthing vẫn đang rất yêu nhau. Cô thậm chí còn dọn tới ở với chồng sắp cưới tại nhà anh ta ở khu Chiswick, đăng quảng cáo bán nhà của mình tại Fulham. Các điều tra viên cũng loại trừ giả thuyết đây là sai sót của sát thủ khi nhầm Dando với một người khác. Nữ phóng viên bị sát hại ngay trước cửa ngôi nhà của mình, trước đó cô đã ghé vào mua sắm tại trung tâm thương mại.

Vài ngày sau thảm kịch, cảnh sát cho công bố bức ảnh phác thảo về nghi phạm. Còn trong suốt 6 tháng sau đó, các nhà chức trách đã thẩm vấn hơn 2.500 người khác nhau. Sau chương trình Crimewatch nhằm hỗ trợ điều tra vụ của Dando, tòa soạn BBC chỉ riêng trong tháng 5 năm đó đã nhận được 500 cú điện thoại của những người tự xưng là nhân chứng muốn cung cấp thông tin giúp cho việc điều tra.

Chưa hết, tờ The Sun còn công bố khoản tiền thưởng 100 ngàn bảng cho bất cứ thông tin nào giúp điều tra được vụ án. Về sau, khoản thưởng này còn được tăng lên gấp 2 lần rưỡi.

Kẻ tâm thần hoang tưởng

Một năm sau cái chết của Dando, cụ thể vào sáng sớm ngày 25-5-2000, cảnh sát đột nhập vào nhà của một kẻ thất nghiệp có tên Barrie George, bắt giữ anh ta và đưa về đồn thẩm vấn. 48 giờ sau, anh ta bị cáo buộc sát hại Dando cùng với lệnh giam giữ không được nộp tiền để tại ngoại.

Nhân viên cảnh sát đặt hoa viếng Dando tại hiện trường vụ án.

Theo báo chí Anh, George là một kẻ mắc chứng hoang tưởng. Ngay từ trẻ, hắn đã tìm mọi cách để trở thành cảnh sát nhưng không thể, sau đó kiếm được một chứng minh và huy hiệu cảnh sát giả mạo. Vì chuyện này, George đã bị bắt giữ và phải nộp tiền phạt. Sau đó, George còn rất nhiều lần giả mạo những người nổi tiếng khác nhau và đều bị vạch trần.

Chẳng hạn như đầu những năm 1980, George tự nhận mình là một cascadeur nổi tiếng, tìm cách thuyết phục ban quản lý sân vận động Derby tổ chức một show diễn, trong đó hắn sẽ sử dụng giày trượt có bánh xe để nhảy qua một vài chiếc xe buýt 2 tầng. Sau đó, George còn tự nhận là nhà vô địch của Anh về karate để hy vọng được xuất hiện trên mặt báo.

Ngoài trò giả dạng nhân cách, George còn có không ít những hành vi phạm tội khác. Hắn đã không ít lần bị bắt vì tội tấn công phụ nữ, cưỡng hiếp và âm mưu cưỡng hiếp. Đã có hơn 10 nữ công dân Anh phải báo cảnh sát vì những trò quấy rối của hắn, trong đó có nhiều nạn nhân bị hắn bám theo đến tận nhà để xác định địa chỉ. Thậm chí ngay cả người vợ của hắn cũng phải tháo chạy chỉ 3 tháng sau lễ cưới vì thường xuyên bị hắn đánh đập.

Cảnh sát phát hiện George tàng trữ hàng xấp ảnh với mô tả tính cách, địa chỉ và số xe cụ thể của hàng trăm phụ nữ, trong đó có cả công nương Diana. Điều tra còn phát hiện thêm vào tháng 1-1983, hắn còn mặc một bộ quân phục, cầm con dao lẻn vào khu vực điện Kensington, là nơi thái tử Charles và công nương Diana sống.

Trong phiên tòa xét xử vì tội sát hại Dando, các chuyên gia tâm lý đã xác định George mắc một loạt các chứng bệnh rối loạn nhân cách. Bồi thẩm đoàn vào năm 2001 đã phán hắn có tội cùng với bản án tù chung thân. Đơn kháng án của George trình lên chỉ một năm sau đó cũng bị bác.

Tuy nhiên 5 năm sau, các luật sư của George đã nộp đơn đề nghị xem xét lại bản án cùng hàng loạt hồ sơ sức khỏe tâm thần của thân chủ. Theo ý kiến nhiều chuyên gia y tế, George không có khả năng gây ra tội ác trên với chứng rối loạn tâm thần như vậy.

Đến lúc này, báo chí mới bắt đầu nhìn nhận lại về tính chất thiếu thuyết phục của các bằng chứng đưa ra tại tòa.

Theo đó, bằng chứng quan trọng duy nhất được các điều tra viên vin vào là dấu vết một phần nhỏ thuốc súng được tìm thấy trong túi áo khoác của George, hoàn toàn có thể xuất hiện tình cờ ngay cả trong lúc sử dụng chiếc áo để tái dựng lại hiện trường. Cảnh sát còn dựa vào lời khai của một vài nhân chứng đã nhìn thấy George tại khu phố của Dando.

Đây cũng có thể hoàn toàn là chuyện tình cờ do nghi phạm cũng sống ngay gần đó. Ngày 1-8-2008, Tòa án hình sự trung ương đã chính thức phán quyết George vô tội. Những nỗ lực sau đó của George nhằm đòi tiền bồi thường vì bị xét xử oan đã không đem lại kết quả.

Trả nợ máu?

Ban đầu, cảnh sát nghi ngờ về việc Dando bị một sát thủ chuyên nghiệp bắn hạ. Nhưng về sau, họ đã từ bỏ giả thuyết trên: có vẻ như kẻ sát nhân không biết cô tình cờ trở về ngôi nhà của mình tại Fulham.

Các giám định viên khi đó cũng kết luận, nữ MC bị bắn từ một khẩu súng cũ được chế lại. Thế là các điều tra viên tập trung vào một kẻ giết người tình cờ, thậm chí có vấn đề tâm thần. Chính chân dung tội phạm này đã dẫn họ tìm tới George.

Sau khi bản án được bãi bỏ, cảnh sát lại quay trở về giả thuyết ban đầu. Họ đánh giá tên sát thủ có được kỹ năng khá bài bản dựa vào điều tra thi thể nạn nhân và hiện trường: súng của hắn dường như đã có thiết bị giảm thanh, cũng như để nạn nhân ở tư thế không để máu phụt ra nhiều. Thế là cuộc tìm kiếm mới những kẻ có ân oán với nữ MC nổi tiếng tập trung theo hai hướng – Nam Tư và giới tội phạm.

Với việc tham gia chương trình Crimewatch, nhiều người cho rằng nữ MC đã vô tình có không ít kẻ thù trong giới tội phạm. Do kết quả từ chương trình của cô, có không ít những tên tội phạm đã bị tống vào tù. Theo Wayne Aird, một kẻ đã phải nhận án chung thân vì tội giết người, chính hắn là người đã tham gia vào vụ của Dando.

Theo lời tên này, trách nhiệm trong cái chết của nữ MC nổi tiếng thuộc về tổ chức Quân đội cộng hòa Ailen. Đến năm 2017, một sát thủ giấu mặt đã tuyên bố với phóng viên điều tra Mark Williams Thomas rằng, hắn ta biết ai đã sát hại Dando nhưng từ chối tiết lộ vì lo bị trả thù.

Dấu vết Nam Tư cũng được một vài nguồn tin gián tiếp nhắc tới. Chẳng hạn ngay trong phiên tòa xét xử George, một số luật sư cũng công khai đưa ra giả thuyết cái chết của Dando có liên quan tới …Slobodan Milosevic. Vấn đề là chỉ vài tháng trước cái chết của Dando, không quân NATO đã mở chiến dịch ném bom Nam Tư.

Chính xác là 3 ngày trước vụ án, máy bay ném bom của Anh đã tấn công trụ sở truyền hình Serbia làm 16 nhân viên thiệt mạng. Một ngày sau cái chết của nữ MC, một kẻ nặc danh có giọng Đông Âu đã gọi điện tới BBC, khẳng định Dando bị giết là để trả thù cho vụ ném bom.

Tên này còn cảnh báo, nhân vật thứ hai trong danh sách rất có thể là giám đốc điều hành Tony Hall (ngày nay đã trở thành Tổng giám đốc của BBC).

Năm 2012, Branka Prpa, vợ góa của nhà báo Serbia nổi tiếng Slavko Curuvija, đã khẳng định Dando bị giết là do ủng hộ lực lượng người gốc Albania tại Kosovo. Bà này tin rằng, cái chết của chồng mình và nữ MC của Anh có mối liên hệ với nhau. Cần nhớ là Curuvija cũng bị bắn chết ngay tại nhà của mình ở Belgrad chỉ 15 ngày trước vụ của Dando.

Ý tưởng bí mật

Một vài nguồn tin nặc danh khác lại tin rằng, Dando quả thật là nạn nhân bị trả thù nhưng lại theo cách khác. Vài năm sau vụ án, người ta mới biết được rằng, nữ phóng viên trên đã lên ý tưởng về kế hoạch vạch trần một vài vụ bê bối tình dục có sự dính líu của những người nổi tiếng.

Theo giả thuyết này, những “nhân vật” của cô có thể đã biết được về vụ điều tra. “Tôi không nhớ tên tất cả những ngôi sao trên, nhưng Jill nói đó sẽ là những tên tuổi gây ra tiếng vang lớn” – một nguồn tin khẳng định giả thuyết này tiết lộ.

Trong nhật ký của mình, Dando viết rằng, cô mơ ước đến năm 2000 sẽ không chỉ công thành danh toại trong sự nghiệp, mà sẽ lập gia đình. Dando đã lên lịch tổ chức đám cưới vào ngày 25-9-1999, nhưng bi kịch đã khiến cho ngày hạnh phúc này không thể diễn ra. Niềm hy vọng duy nhất giờ đây từ người thân của Dando chính là phải tìm bằng được kẻ sát nhân để hắn phải đón nhận hình phạt thích đáng.

Đinh Linh (tổng hợp)