Bí ẩn mạng lưới của cựu đặc vụ CIA bị bắt vì nghi làm gián điệp cho Trung Quốc

Cựu đặc vụ của cơ quan tình báo liên bang Mỹ (CIA) Jerry Chun Shing Lee bị bắt vì nghi cung cấp thông tin nhận dạng điệp viên ngầm cho Trung Quốc hôm 15/1 sau khi bay từ Hồng Kông tới New York, Mỹ.

Tuy nhiên, thực tế từ hồi năm 2013, nhân vật này đã nằm trong tầm theo dõi của CIA. Việc để nghi can gián điệp này rời khỏi Mỹ 5 năm trước chính là chủ đích của Mỹ nhằm tìm ra mạng lưới đứng sau nghi can này.

Năm 2012, cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) từng mở cuộc điều tra về sự biến mất bí ẩn của hàng loạt điệp viên CIA khi khoảng 20 đầu mối thông tin của cơ quan này bị “tê liệt” hoặc chết tại Trung Quốc trong 2 năm trước đó. Khi đó Jerry Chun Shing Lee là nghi can hàng đầu liên quan đến vụ việc. Ông Lee bị nghi là đã làm lộ những bí mật về đường hướng mà Mỹ sử dụng để xác định các mối đe dọa gián điệp tiềm tàng.

Cựu đặc vụ của cơ quan tình báo liên bang Mỹ (CIA) Jerry Chun Shing Lee bị bắt vì nghi cung cấp thông tin nhận dạng điệp viên ngầm cho giới chức Trung Quốc.

Trong năm đó, các đặc vụ thuộc cục Điều tra liên bang Mỹ (FBI) đã bí mật lục soát phòng khách sạn của ông Lee trong các chuyến đi của ông này tới Virginia và Hawaii. Cuộc khám xét khi đó đã phát hiện ông Lee mang theo những tài liệu tối mật trái phép.

Điều này đủ để lực lượng chức năng Mỹ bắt giữ ông Lee. Tuy nhiên, CIA đã không một lời tra hỏi về số tài liệu này và cũng không đề cập đến nghi vấn liệu nhân vật này có phải là gián điệp hay không. Việc im lặng và mặc cho nhân vật này ra nước ngoài nằm trong toan tính của CIA. Đây thực sự được cho là toan tính mạo hiểm.

Các điều tra viên cho rằng, hành động bắt giữ ông Lee sớm sẽ báo động phía Trung Quốc và cho họ thêm thời gian đủ để xóa bỏ mọi dấu vết. Vì lẽ đó nên FBI đã để ông Lee trở về Hồng Kông đoàn tụ với gia đình. Các đặc vụ Mỹ thường xuyên nói chuyện với nhân vật này những tháng sau đó.

Cả Bộ trưởng Tư pháp và Giám đốc FBI thời đó là ông Eric H. Holder Jr. và ông Robert S. Mueller III cũng đều được báo cáo đầy đủ về cuộc điều tra. Tuy nhiên, chính quyền Mỹ khi ấy dường như cũng không có bất kỳ động thái thúc giục nào liên quan đến việc bắt giữ ông Lee, hay cố cáo buộc người này tội gián điệp.

Các đặc vụ Mỹ nhận định rằng bình tĩnh, kiên nhẫn theo dõi nhân vật này, họ sẽ biết được bằng cách nào Trung Quốc có thể phá vỡ mạng lưới tình báo của Mỹ năm 2010 cũng như sự liên quan của ông Lee. Trong khoảng vài năm trở lại đây, ông Lee về Mỹ nhưng FBI đã mặc nhiên để nhân vật này đi lại.

Bộ Tư pháp Mỹ từng lên kế hoạch sẽ bắt ông Lee nếu ông về Mỹ vào cuối năm nay để dự lễ tốt nghiệp đại học của con gái. Nhưng thực tế, ông Lee bắt một chuyến bay về New York sớm hơn suy đoán và FBI cũng đã vào cuộc sớm hơn dự kiến. Công tố viên Mỹ ra lệnh bắt ông Lee, việc làm mà họ đã phải chờ nửa thập kỷ để thực hiện.

Ông Lee, 53 tuổi, từng có một sự nghiệp đáng chú ý ở CIA. Ông trở thành công dân Mỹ và sau 4 năm phục vụ trong quân đội, nhân vật này theo học ngành Quản trị kinh doanh quốc tế tại đại học Thái Bình Dương Hawaii. Nhân vật này cũng đã nhận bằng thạc sĩ về quản trị nguồn nhân lực.

Ông Lee dường như từng hoạt động ở Tokyo, Nhật Bản, từ năm 1999 đến năm 2002 và từng làm việc cho chi nhánh Đông Á tại trụ sở chính CIA và văn phòng CIA ở Bắc Kinh trước khi thôi việc vào năm 2007 và đến Hồng Kông.

Hiện ông Lee bị tạm giam và không được bảo lãnh tại ngoại. Giới phân tích cho rằng nhân vật này ít có khả năng bị buộc tội gián điệp (hình phạt cao nhất là tử hình), một phần vì có thể Chính phủ Mỹ không đủ bằng chứng cho tội danh đó và một lý do khác, Mỹ không muốn trưng ra các bí mật giữa phòng xử án.

Năm năm sau khi “thả” nghi phạm về Hồng Kông, FBI vẫn chưa thể tìm ra câu trả lời cho sự sụp đổ của mạng lưới tình báo Mỹ ở Trung Quốc. Ông Lee là nghi can chính của chiến dịch săn lùng “kẻ phản bội”. Tuy nhiên, vai trò thực sự của nhân vật này vẫn còn bỏ ngỏ.