Bên trong nhà tù quá tải nhất Philippines

Nhà tù Quezon được xem là nhà tù quá tải nhất ở Philippines hiện nay (Nguồn: CNN).

Cách không xa thủ đô Manila, nhà tù ở thành phố Quezon không phải một tòa nhà cao tầng hay kín cổng cao tường mà chỉ giống như một khu nhà tập thể cũ kỹ xây dựng trên khu đất rộng khoảng 3.600m2. Thế nhưng nơi này có đến hơn 4.000 tù nhân- còn tiếp tục tăng, đang sống chen chúc nhau trong khu vực được coi là đông đúc nhất Philippines.

Một số cai ngục nói rằng trước đây nhà tù cũng khá vắng, nhưng gần đây số lượng tù nhân đã tăng đột biến do chiến dịch truy quét tội phạm ma túy mà Tổng thống Rodrigo Duterte- người được mệnh danh là “Kẻ trừng phạt” thực hiện.

Điều kiện bên trong nhà tù Quezon còn đáng sốc hơn nữa. Mọi khoảng không gian sẵn có đều phải dành cho những tù nhân mặc áo vàng. Tù nhân tại đây 60% là tội phạm liên quan tới ma túy, có khi phải ngồi bệt, ngồi xổm trong suốt nhiều ngày liền dưới cái nắng nóng ghê gớm.

Chỉ vài tuần sau khi ông Duterte tuyên thệ nhậm chức và chỉ định Cảnh sát trưởng Quốc gia Ronald Dela Rosa, số tù nhân ở nhà tù Quezon đã tăng lên tới 4.053 người. Được biết, nhà tù Quezon được xây dựng năm 1953 và vốn chỉ được xây dựng để tiếp nhận 800 tù nhân; trong khi LHQ mới đây đánh giá rằng nhà tù này đáng lẽ chỉ được tiếp nhận không quá 278 tù nhân.

Chỉ có 20 nhân viên quản ngục chịu trách nhiệm quản lý số tù nhân khổng lồ này- những người đã ở sau song sắt nhiều năm liền mà chưa từng được xét xử tại tòa án. Hàng ngày, tù nhân thức dậy vào lúc 5h sáng và thực hiện điểm danh; một công việc không hề dễ dàng khi phải đếm tới trên 4.000 đầu người.

Nhà tù Quezon

- Hiện đang có trên 4.000 tù nhân, trong đó 60% là tội phạm ma túy
- Nhà tù ban đầu được xây dựng chỉ để tiếp nhận 800 tù nhân
- LHQ đề nghị nhà tù này chỉ nên tiếp nhận 278 tù nhân
- Chỉ có 20 nhân viên quản ngục

“Còn an toàn hơn là trên đường phố”

Alex Beltran, một công nhân thời vụ 29 tuổi, cho hay anh đã ở đây được 1 tháng do chiến dịch truy quét của Tổng thống Duterte. “Thức ăn thật khủng khiếp”- Beltran nói. “Rất khó để kiếm được chỗ ngủ, đặc biệt là khi trời mưa”.

Dù cuộc sống bên trong những bức tường có vẻ khó cho những “ma mới”, thì những tù nhân lâu năm như Romeo Payhoi, 38 tuổi, lại cảm thấy cũng không đến nỗi tệ như ông tưởng mà chỉ là hơi thiếu riêng tư. Tù nhân này cho rằng ông cảm thấy ở đây “còn an toàn hơn là đi trên đường phố”, nơi mà “người ta có thể bắn chết bạn”.

Rất nhiều tù nhân tại đây đều có liên hệ với các băng đảng, như băng Sique-sique Sputnik (935 thành viên hiện đang trong nhà tù này), băng Comando (386), Bahala Ba gang (874) và Batang City Jail (740). Khoảng ¼ số tù nhân còn lại không thuộc băng đảng nào.

Mỗi băng đảng này đều chiếm giữ một phần “lãnh thổ” riêng trong nhà tù Quezon để các thành viên có nơi ăn nghỉ. Họ dùng các hình vẽ đầy màu sắc trên tường để đánh dấu phần lãnh thổ của mình, dù điều này được quản ngục cho là không cần thiết vì các băng nhóm đều đã có một “thỏa thuận hòa bình” với nhau. Đáng nói là, các tù nhân tại đây đều có thể về thăm nhà bất cứ lúc nào nhưng không thể chi nổi số tiền bảo lãnh khoảng 4.000-6.000 peso (86-129 USD).

Ở bên ngoài nhà tù, lúc nào cũng có khoảng 700 người kiên trì chờ đợi cả buổi sáng để được thăm người thân của mình. Nếu may mắn được vào, họ cũng sẽ không có một phòng thăm đặc biệt, mà gặp gỡ trực tiếp với các tù nhân- những người bị đóng một dấu mực lên người để ngăn chặn việc đào tẩu.

Trong khu vực phòng giam được gọi một cách trìu mến là “Barangay”, hay khu dân cư trong tiếng Philippines, mỗi tù nhân đều phải tự mình kiếm một chỗ để ngủ. Tại đây, tù nhân treo lên đủ kiểu vải màn, khăn tắm hay bất cứ tấm vải nào để có được chút riêng tư cho mình.

Một căn phòng giam 25m2 ở đây chứa tới 85 tù nhân; trong khi một phòng giam khác cùng diện tích chứa tới 131 người, trong khi chỉ được thiết kế dành cho 30 người. Phần trần phòng giao khá cao nên nhiều tù nhân tìm cách dựng giường tầng để tìm một chỗ ngủ trên cao, khiến nơi đây nhìn không khác gì một kén tằm.

Tù nhân tận dụng bậc cầu thang làm chỗ ngủ trưa (Nguồn: Inquirer).

Chờ đợi trong vô vọng

Ameena-Tara Jance đến thăm chồng mình tại nhà tù Quezon đủ 6 ngày trong 1 tuần, nơi mà ông đã bị giam cầm suốt 6 năm qua và có thể là hơn nữa. Chồng của cô vừa phục hồi từ một cú đột quỵ nhẹ, và cô rất lo sợ bởi tình trạng nắng nóng đã khiến nhiều tù nhân ở đây bị chết. Chồng của Jance sẽ có một buổi xét xử vào tháng 10 tới, nhưng họ đều biết trước rằng nó sẽ chả đi đến đâu.

“Thị trưởng” của khu vực phòng giam tầng hai, Ramon Go- tù nhân phụ trách giám sát khoảng 900 bạn tù khác đã ở đây suốt 16 năm ròng. Go là một trong số ít người được ra tòa để xét xử về cáo buộc giết người. Go cho biết ông đã bắt đầu bị xét xử từ cách đây hơn 2 năm nhưng đến nay vẫn phải ở sau song sắt, chờ đợi bản án của mình.

Với hàng nghìn các vụ bắt giữ nghi phạm liên quan tới ma túy trên khắp Philippines trong cuộc chiến truy quét tội phạm kể từ đầu tháng 6 vừa qua, số lượng tù nhân tại nhà tù Quezon cứ thế tăng lên không ngừng. Và đã ở trong nhà tù này thì ai cũng hiểu rằng họ sẽ phải chờ đợi trong vô vọng bởi thực tế là tù nhân tại đây không thể biết được khi nào họ mới một lần nữa được tự do.

Vậy nên họ tiếp tục chờ đợi, hàng ngày phải chứng kiến thêm nhiều người được tiếp nhận vào nhà tù này và cố gắng bảo đảm một chỗ ngủ - có khi là một cuộc sống lâu dài trong tù.

Linh Chi