Bầu cử Tổng thống Ba Lan: Ngựa ô xô ngựa chiến

Tổng thống Andrzej Duda (phải) và Thị trưởng Warsaw Rafal Trzaskowski. (Nguồn: Tok.fm)

Công bằng mà nói, ông Trzaskowski không hẳn là gương mặt “mới”, bởi ông đang đảm nhiệm vai trò Thị trưởng thủ đô Warsaw của Ba Lan. Tuy nhiên, khi chiến dịch tranh cử Tổng thống mở màn hồi tháng 2, ông Rafal Trzaskowski thậm chí còn chẳng có tên trong danh sách ứng cử viên. Nhưng chỉ một tuần trước ngày bỏ phiếu, vị thị trưởng theo đường lối tự do của Warsaw bỗng chốc trở thành đối thủ chính của Tổng thống Andrzej Duda và đảng cầm quyền Pháp luật và Công lý (PiS).

Đại dịch Covid-19 đã khiến cuộc bầu cử, dự kiến tổ chức ngày 10/5, phải dời sang cuối tháng 6. Quãng thời gian hơn một tháng đã giúp đảng Nền tảng Dân sự có cơ hội làm lại, thay thế ứng cử viên Malgorzata Kidawa-Blonska không được lòng cử tri bằng ông Trzaskowski, 48 tuổi, thị trưởng thành phố Warsaw. Với sự trẻ trung, năng động, biết lấy lòng đám đông, ông sớm vụt sáng và trở thành ứng cử viên đáng gờm. Theo khảo sát của giáo sư dự bị Ben Stanley tại Đại học SWPS (Warsaw), ông được 32% cử tri ủng hộ, chỉ sau đương kim Tổng thống Duda với 42%.

Như vậy, nếu không có thay đổi lớn xảy ra, ông Duda và ông Trzaskowski sẽ khó giành đủ 50% số phiếu để giành chiến thắng tuyệt đối ở vòng một ngày 28/6 tới và nhiều khả năng sẽ đối đầu tại vòng hai, nơi ông Trzaskowski hoàn toàn có thể làm nên kỳ tích.

Bởi lẽ, sự ủng hộ của người dân dành cho ông Duda, dù vẫn đáng kể, song không còn như trước, khi Tổng thống từng nhiều lần bày tỏ sự ủng hộ với các chính sách gây tranh cãi liên quan như điều chỉnh luật theo hướng có lợi cho đảng cầm quyền, hay khiến quan hệ với Liên minh châu Âu (EU) căng thẳng. Đây là lỗ hổng được ông Trzaskowski lợi dụng, khi khẳng định Ba Lan cần một Tổng thống thuộc phe đối lập với quyền phủ quyết để dõi theo những bước chân của đảng PiS.

Tuy nhiên, kịch bản ấy chỉ thành hiện thực khi “không có thay đổi lớn xảy ra” và một chính trị gia lão làng như ông Duda biết rõ mình phải làm gì. Một tuần trước khi cuộc bầu cử, người đứng đầu Ba Lan đã có chuyến thăm Washington, gặp gỡ người đồng cấp Donald Trump. Trọng tâm thảo luận giữa hai nhà lãnh đạo được cho là về thỏa thuận quốc phòng được hai bên công bố năm ngoái.

Theo đó, Nhà Trắng đã dành nhiều lời khen cho Ba Lan vì đã đóng đủ hạn mức 2% Tổng Sản phẩm Quốc nội (GDP) cho ngân sách của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO). Quan trọng hơn, Mỹ sẽ thiết lập cơ sở chỉ huy, trung tâm huấn luyện, đẩy nhanh quá trình điều động lực lượng do một Tướng Mỹ lãnh đạo sang Ba Lan. Không quân Mỹ dự kiến sẽ điều một phi đội máy bay do thám không người lái MQ-9 Reaper tới đây và xây dựng một cảng hàng không.

Thay đổi trên sẽ ít nhiều hiện thực hóa cam kết của PiS về xây dựng một Ba Lan vững mạnh khi quan hệ Warsaw – Moscow không mấy nồng ấm, qua đó cải thiện tỷ lệ ủng hộ của ông Duda, giúp ông đạt số phiếu cần thiết để chiến thắng tuyệt đối ngay tại vòng một, hoặc chí ít đảm bảo ưu thế ở vòng hai. Song ông Trzaskowski chắc chắn sẽ không từ bỏ một cách dễ dàng. Ngựa ô có xô được ngựa chiến hay không, phải đợi mới rõ.

Lưu Huỳnh