Bầu cử Tây Ban Nha: Cầu chưa được, ước chẳng thấy

Các lá phiếu và phong bì bầu cử đã được chuẩn bị sẫn sàng cho cuộc bầu cử Quốc hội tại Tây Ban Nha ngày 10/11. (Nguồn: Reuters)

Ngày 10/11, trong thời tiết se lạnh của mùa Đông, người dân Tây Ban Nha đã tới các điểm bỏ phiếu để thực hiện quyền công dân của mình. Đây sẽ là cuộc bầu cử Quốc hội thứ hai của quốc gia này chỉ trong vòng hơn 6 tháng, và là cuộc bầu cử thứ 4 trong vòng 4 năm trở lại đây.

Khủng hoảng và bế tắc

Kể từ năm 2015, Tây Ban Nha đã không thể xây dựng và gìn giữ một chính phủ ổn định. Những đảng phái chính trị thành lập sau khủng hoảng kinh tế đã tận dụng sự rạn nứt trong quan hệ giữa hai chính đảng lớn là đảng Xã hội (PSOE) và đảng Nhân dân (PP) để vươn lên trở thành thế lực mới nổi tại Madrid. Điển hình trong số đó chính là VOX – theo các cuộc thăm dò dư luận trước thềm bầu cử, chính đảng cực hữu được thành lập năm 2013 này sẽ trở thành đảng phái chính trị lớn thứ 3 tại Tây Ban Nha với 14,9% số phiếu, đứng sau đảng PSOE (26,7%) và PP (19,4%). Sự trỗi dậy của VOX bằng lập trường bài ngoại cứng rắn phản ánh một thực tế đáng ngại tại châu Âu: Các đảng cực hữu đang tận dụng triệt để những lỗ hổng trong giải quyết vấn đề người nhập cư để tìm kiếm sự ủng hộ của người dân.

Điều này sẽ khiến Tây Ban Nha tiếp tục rơi vào tình trạng chia rẽ chính trị trong thời gian tới. Trong cuộc bầu cử hồi tháng 4, đảng Xã hội của quyền Thủ tướng Pedro Sanchez đã chiến thắng, nhưng không đủ phiếu để thành lập chính phủ đa số và chẳng thể tìm kiếm được một liên minh vững bền.

Khác biệt về quan điểm khiến một chính phủ liên minh giữa PP và PSOE trở nên bất khả thi. Ngay cả khi phương án này thành hiện thực, điều này có thể biến VOX trở thành đảng đối lập lớn nhất trong Quốc hội và sẽ tạo ra không ít thách thức cho liên minh cầm quyền.

Một trường hợp khác từng được cân nhắc là PSOE liên minh với đảng Unidas Podemos. Trên lý thuyết, đây là phương án không tồi, khi PSOE có lập trường thiên tả, còn Unidas Posdemos có khuynh hướng chính trị cực tả. Tuy nhiên, trên thực tế, PSOE vẫn chưa thể đạt được đồng thuận với Podemos trong 6 tháng qua: Quyền Thủ tướng Pedro Sanchez và Chủ tịch đảng Podemos Pablo Iglesias đã không thể đạt được thỏa thuận về chia sẻ quyền lực. Ông Sanchez đã xuống nước chấp nhận liên minh, song ông Iglesias đã từ chối, cho rằng danh sách nội các của PSOE không đủ sức nặng chính trị. Người xưa từng nói: “Thật là điên rồ khi lặp đi lặp lại một hành động và mong chờ một kết quả khác biệt” - chẳng có gì đảm bảo Unidas Podemos sẽ hồi tâm chuyển ý sau ngày 10/11.

Quyền Thủ tướng Pedro Sanchez và lãnh đạo đảng Podemos Pablo Iglesias đã không thể đạt được thỏa thuận chia sẻ quyền lực nhằm thành lập chính phủ liên minh. (Nguồn:EFE)

Mơ về thời ổn định

Thiếu vắng một chính phủ ổn định và thống nhất sẽ khiến việc giải quyết những thách thức kinh tế - đối ngoại trở thành “nhiệm vụ bất khả thi” mà Ethan Hunt trong loạt phim đình đám cùng tên cũng bó tay chịu trói.

Theo dự báo của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), năm 2020, nền kinh tế Tây Ban Nha sẽ tăng trưởng dưới mức 2%, con số thấp nhất trong vòng 5 năm trở lại đây. Tỷ lệ thất nghiệp, sau nhiều nỗ lực của Chính phủ, đã sụt giảm mạnh, song vẫn ở mức cao của Liên minh châu Âu (EU) và chỉ đứng sau Hy Lạp. Tình hình Catalonia đã ít nhiều hạ nhiệt, song vẫn tiếp tục là vấn đề nhức nhối mà các đời Chính phủ Tây Ban Nha gần đây chưa thể giải quyết triệt để.

Giải quyết những vấn đề này sẽ đòi hỏi một Chính phủ ổn định và thống nhất, có đầy đủ năng lực và quyền hạn nhằm triển khai chính sách gìn giữ thành quả và mở rộng khôi phục, phát triển kinh tế, giải quyết vấn đề nóng Catalonia.

Tuy nhiên, chiến thắng có thể mỉm cười với PSOE một lần nữa, nhưng khó có thể đưa chính đảng này lên nắm quyền mà không gặp phải sự phản đối từ PP, Podemos hay VOX. Khi ấy, giấc mơ về một Chính phủ ổn định và thống nhất tại Tây Ban Nha vẫn là điều người dân xứ sở bò tót cầu chưa được, ước chẳng thấy mà thôi.

Phan Quân

Phan Quân