Bầu cử Mỹ: 2 tháng tới là thời gian 'bất định' với Trung Quốc

Theo tờ South China Morning Post ngày 2-11, Bắc Kinh hiện đang cảnh giác cao độ khi cuộc đua vào Nhà Trắng bước vào những ngày cuối cùng. Nhiều nhà quan sát Trung Quốc cảnh báo rằng quan hệ Mỹ-Trung sẽ bước vào một trong những thời điểm bất định và nguy hiểm nhất trong nhiều thập niên qua.

Theo họ, giới lãnh đạo Trung Quốc ưu tiên tránh đối đầu cũng như xung đột quân sự với Washington trong bối cảnh hỗn loạn ở Mỹ dự kiến gia tăng từ nay đến khi tân tổng thống nhậm chức ngày 20-1.

Ông Trump (trái) và ông Biden. Ảnh: AP

Khủng hoảng hậu bầu cử, rủi ro quan hệ Mỹ-Trung

Theo các nhà quan sát, việc Tổng thống Donald Trump hoặc đối thủ Joe Biden hơn thua nhau với tỉ số sát sao có nguy cơ dẫn đến cuộc khủng hoảng hiến pháp kéo dài, gây hỗn loạn, bạo lực và đặt thế giới vào thế nguy hiểm. Tuy nhiên, nó cũng có thể thúc đẩy xây dựng các chiến lược mới giúp Washington đối phó Bắc Kinh, theo các nhà phân tích chính trị và an ninh Trung Quốc.

Một cố vấn giấu tên của chính quyền Bắc Kinh cho biết: "Cả hai ứng viên đều có chiến thuật sử dụng yếu tố 'Trung Quốc' trong các chiến dịch tranh cử của mình và họ sẽ tiếp tục đi quân bài 'đánh Trung Quốc', đặc biệt là ngay sau cuộc bầu cử".

Ông nói: "Nếu có một cuộc khủng hoảng về kết quả bầu cử Mỹ, đây sẽ là một giai đoạn nhiều rủi ro đối với quan hệ song phương. Điều này có nguy cơ dẫn đến một ngã rẽ khác và làm cuộc xung đột trở nên tồi tệ hơn, đặc biệt là dưới sự nắm quyền của ông Trump".

Bất chấp sự im lặng kỳ lạ từ Bắc Kinh trong phần lớn thời gian tranh cử năm 2020, vấn đề Trung Quốc được đẩy lên hàng đầu trong cuộc tranh luận tổng thống lần thứ hai, khi ông Biden có những bình luận gay gắt về Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.

Trong khi không nhiều chuyên gia tin ông Biden sẽ chống Trung Quốc, những nhận xét gay gắt của ông đã cho thấy sự thay đổi trong đảng Dân chủ theo hướng nhất trí lưỡng đảng rằng Bắc Kinh là mối đe dọa chính và lâu dài của Mỹ.

Theo ông Deng Yuwen - người từng là biên tập viên tờ Study Times, một ấn phẩm của Trường đảng Trung ương thuộc đảng Cộng sản Trung Quốc, nói cuộc tranh luận cuối cùng cho thấy Trung Quốc ngày càng bị coi là vấn đề nội bộ của người Mỹ.

"Không ai là không có lập trường về các vấn đề liên quan Trung Quốc" - ông nói.

Ông Deng cho biết hai đến ba tháng tới có lẽ sẽ là giai đoạn nguy hiểm nhất trong lịch sử quan hệ Trung - Mỹ, đặc biệt nếu có một chiến thắng sít sao cho ông Biden. Ông nói: "Ông Trump rất có thể sẽ đổ lỗi Trung Quốc nếu thất cử bởi vì ông ấy gần như nắm chắc chiến thắng nếu không có dịch COVID-19".

Có thể có 'bất ngờ' trong hai tháng tới

Bà Bonnie Glaser - Cố vấn cấp cao về vấn đề châu Á và Giám đốc dự án nghiên cứu Quyền lực của Trung Quốc tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (Mỹ), đã phản bác lập luận trên.

"Nếu ông Trump nghĩ rằng mình có thể hưởng lợi từ sự hỗn loạn, có thể ông ấy sẽ gây ra mâu thuẫn hoặc thậm chí kích động Trung Quốc vào một cuộc xung đột. Có thể có những bất ngờ vào tháng 11 hoặc tháng 12 tới" - bà nói.

"Đó là một sai lầm khi nói chính sách của Mỹ đối với Trung Quốc chỉ là do quyết định đơn phương của ông Trump. Lập luận theo cách này giúp Trung Quốc xóa bỏ mọi trách nhiệm liên quan các hành động của họ" - bà nói.

Ông Philippe Le Corre - một thành viên không thường trú trong các chương trình châu Âu và châu Á tại Quỹ Carnegie Vì Hòa bình Quốc tế, cũng không đồng ý với các chuyên gia Trung Quốc.

"Tôi không cho rằng Trung Quốc sẽ là trọng tâm sau khi cuộc bầu cử ở Mỹ kết thúc. Sau bầu cử, Mỹ sẽ tập trung vấn đề chính trị trong nước hơn là địa chính trị" - ông nói.

Đồng thời, ông cũng cho biết: "Sẽ có vấn đề, đặc biệt là nếu một ứng viên chiến thắng với tỉ lệ chênh lệch thấp".

Trung Quốc đã sẵn sàng?

Trong khi việc thiết lập lại mối quan hệ cường quốc đối địch dường như ngày càng khó xảy ra trong những tháng đầu tiên sau cuộc bầu cử, bất kể người thắng là ai, các chuyên gia tin rằng Trung Quốc có thể đã sẵn sàng cho viễn cảnh một cuộc đối đầu vũ trang với Mỹ.

Cựu đại sứ Trung Quốc tại Anh Ma Zhengang tin rằng Trung Quốc đã chuẩn bị sẵn sàng cho tất cả các kịch bản có thể xảy ra từ cuộc bầu cử ngày 3-11 - sự kiện mà theo ông là quan trọng hơn và là có thể dẫn đến nhiều hệ quả cho quan hệ song phương so với các cuộc tranh cử trước.

"Không có chuyện Trung Quốc sẽ chiến đấu trong một trận chiến mà họ không có sự chuẩn bị hoặc nếu họ không chắc chắn giành chiến thắng" - ông nói.

Theo ông Ma, việc tái đắc cử của ông Trump không nhất thiết là một tin xấu cho Bắc Kinh vì hiện tổng thống đã làm xói mòn quan hệ giữa Mỹ với các đồng minh của mình và khiến khả năng lãnh đạo quốc tế của Washington trở nên suy yếu.

Ông nói: "Tôi không hy vọng sẽ thấy bất kỳ thay đổi cơ bản nào trong quan hệ song phương và chính sách của Mỹ đối với Trung Quốc sau cuộc bầu cử, bởi vì sự cạnh tranh là kết quả của sự chuyển dịch cán cân quyền lực giữa hai cường quốc".

"Ông Trump đang rút lui khỏi thế giới để lại khoảng trống cho Trung Quốc lấp đầy. Ông ấy đã gây ra rất nhiều thiệt hại cho giới lãnh đạo, các thể chế và liên minh của Mỹ và theo một nghĩa nào đó, ông ấy đã khiến Mỹ lao dốc" - ông nói thêm.

KHÁNH NHƯ