Bầu cử giữa kỳ ở Mỹ: Tổng thống Trump gặp nguy với kịch bản ác mộng?

Cuộc bầu cử giữa kỳ ở Mỹ sẽ bầu chọn Hạ viện, Thượng viện và các ghế Thống đốc

Tổng thống Donald Trump không có tên trên lá phiếu nhưng kết quả của cuộc bầu cử này sẽ là một cuộc trưng cầu dân ý về thái độ, lập trường của người dân Mỹ đối với cá nhân Nhà lãnh đạo của họ cũng như chính sách của ông. Đồng thời cuộc bầu cử lần này cũng sẽ có ảnh hưởng lớn đến những chính khách của Đảng Cộng hòa - những người có số phận gắn liền với Tổng thống. Tổng thống Trump có thể có nhiều quyền hơn hay ít quyền hơn ở Washington phụ thuộc vào kết quả của cuộc bầu cử giữa kỳ lần này.

Cuộc bầu cử giữa kỳ chính thức diễn ra vào ngày 6/11 nhưng rất nhiều người Mỹ đi bỏ phiếu sớm.

Vậy bầu cử giữa kỳ Mỹ là gì? Tại sao nhiều người lại quan tâm đến một cuộc bầu cử mà không liên quan đến việc bầu chọn Tổng thống như vậy? Đảng chính trị nào tham gia vào cuộc bầu cử? Những vấn đề hàng đầu trong cuộc bầu cử này là gì? Cuộc bầu cử giữa kỳ ở Mỹ có ý nghĩa gì với phần còn lại của thế giới? Kịch bản có thể là gì? … Đây là những câu hỏi được rất nhiều người quan tâm.

Cuộc bầu cử giữa kỳ ở Mỹ là gì?

Mọi người quen với cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ diễn ra 4 năm một lần và đây là cuộc bầu cử được theo dõi sát sao khắp thế giới. Tuy nhiên, một loạt cuộc bầu cử – bầu cử Hạ viện, bầu cử Thượng viện và bầu cử chọn Thống đốc các bang – được tổ chức vào giữa nhiệm kỳ Tổng thống và vì thế có tên gọi là “bầu cử giữa kỳ". Tất cả 435 ghế trong Hạ viện sẽ được bỏ phiếu lựa chọn trong cuộc bầu cử này bởi các nghị sĩ có nhiệm kỳ 2 năm. 35 ghế trong Thượng viện được lựa chọn trong Thượng viện 100 thành viên (thượng nghị sĩ có nhiệm kỳ 6 năm). Cùng với đó, cuộc bầu cử giữa kỳ năm nay sẽ chọn ra 36 Thống đốc bang.

Tại sao cuộc bầu cử giữa kỳ của Mỹ lại thu hút sự quan tâm lớn dù không lựa chọn Tổng thống?

Có rất nhiều sự liên quan giữa cuộc bầu cử giữa kỳ với Tổng thống Mỹ. Đảng nào kiểm soát Quốc hội sẽ có thể làm cho cuộc sống của Tổng thống trở nên nhẹ nhàng, dễ thở hay trở thành cơn ác mộng trong hai năm còn lại của nhiệm kỳ.

Đảng chính trị nào tham gia cuộc bầu cử giữa kỳ?

Về mặt lý thuyết, nhiều đảng có thể tham gia nhưng trên thực tế, ở Mỹ, các cuộc bầu cử như thế này đều là cuộc chiến “hoàng gia” giữa hai đảng lớn nhất: Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hòa. Phần lớn lịch sử của nước Mỹ chứng kiến hai đảng trên thống trị và cạnh tranh vị trí trong Nhà Trắng và các ghế trong Quốc hội với nhau.

Những vấn đề quan trọng hàng đầu trong cuộc bầu cử lần này là gì?

Chăm sóc sức khỏe, kinh tế và nhập cư - 3 vấn đề sắp xếp theo trật tự trên là những điều mà cử tri quan tâm nhất khi đến bỏ phiếu trong cuộc bầu cử giữa kỳ năm nay, một cuộc thăm dò của CNN đã đưa ra kết quả như vậy. Nhập cư giống như năm 2016 là một động lực đặc biệt lớn với các cử tri theo Đảng Cộng hòa. Họ đã phản ứng tích cực với lời kêu gọi của Tổng thống Trump về việc ngăn chặn tình trạng nhập cư và mong muốn của ông này trong việc xây dựng một bức tường ở biên giới phía nam nước Mỹ.

Cuộc bầu cử giữa kỳ ở Mỹ có ý nghĩa thế nào với phần còn lại của thế giới?

Kết quả của cuộc bầu cử giữa kỳ ở Mỹ có thể làm thay đổi cách các nhà lãnh đạo thế giới khác nhìn nhận về Tổng thống Trump. Một kết quả tốt cho Đảng Cộng hòa sẽ giúp tạo ra ấn tượng là ông Trump đang nắm chặt quyền kiểm soát đất nước và giúp Tổng thống cũng như chương trình nghị sự “Nước Mỹ là trên hết” của ông này được tái khẳng định và củng cố trên trường quốc tế. Tổng thống Trump sẽ thúc đẩy mạnh mẽ hơn những thay đổi trong cách Mỹ hợp tác và làm việc với các đồng minh EU, NATO. Ông Trump có thể thách thức Trung Quốc mạnh mẽ hơn trong các vấn đề thương mại, kinh tế hay trong những cuộc tranh chấp ở Biển Đông.

Nếu Đảng Dân chủ giành quyền kiểm soát Hạ viện, Thượng viện hay cả hai thì sức mạnh của Tổng thống Trump sẽ suy yếu đi rất nhiều. Chính quyền của ông Trump sẽ gần như bị tê liệt bởi tất cả những cuộc điều tra mà Đảng Dân chủ đang mong thúc đẩy được nếu họ giành lại quyền lực trong Quốc hội. Các đối tác của Tổng thống Trump ở những nước khác, từ Moscow đến Paris, đều sẽ có thêm động lực và sự táo bạo để theo đuổi lợi ích riêng khi mà Tổng thống Mỹ đang phải bận bịu trong cuộc đấu tranh trong nội bộ nước Mỹ.

Các kịch bản:

Cuộc bầu cử giữa kỳ được xem là một cuộc trưng cầu dân ý về Tổng thống đang nắm giữ Nhà Trắng. Phụ thuộc vào kết quả mà cử tri bày tỏ trong lá phiếu, ông Trump có thể sẽ có hai năm còn lại trong nhiệm kỳ với gió thổi đằng sau lưng hay là gió ngược phả vào mặt.

Vậy chuyện gì sẽ xảy ra nếu …

... Đảng Cộng hòa giành cả Hạ viện và Thượng viện?

Tổng thống Trump sẽ trở nên mạnh bạo hơn. Một lần nữa, ông Trump sẽ khẳng định, ông và Đảng của ông đã chứng minh những cuộc thăm dò dư luận là sai. Mối đe dọa từ những cuộc điều tra mới trong Hạ viện hay Thượng viện nhằm vào các thành viên trong chính quyền của Tổng thống Trump sẽ giảm đáng kể. Tổng thống Trump và đảng của ông sẽ thúc đẩy mạnh mẽ hơn các chương trình nghị sự mà họ đặt ưu tiên như: nguồn tiền cho việc xây dựng bước tường ở biên giới; hủy bỏ hoàn toàn chính sách Obamacare và có lẽ là lần cắt giảm thuế thứ hai.

... nếu Đảng Dân chủ giành cả Hạ viện và Thượng viện?

Đây sẽ là kịch bản ác mộng đối với ông Trump. Đảng Dân chủ sẽ tận dụng hết mức mọi kênh “kiểm soát và giám sát” được Hiến pháp cho phép. Một Thượng viện do Đảng Dân chủ kiểm soát sẽ buộc ông Trump phải bầu lại các thẩm phán và chính sách “Làm nước Mỹ vĩ đại trở lại” sẽ “chết chìm” trong sự vùi dập của Quốc hội.

... Đảng Dân chủ giành Hạ viện và Đảng Cộng hòa giữ Thượng viện?

Kịch bản này được xem là nhiều khả năng xảy ra nhất. Tuy nhiên, vẫn có những lĩnh vực mà cả hai bên đều có thể hợp tác với nhau. Rất nhiều người của Đảng Dân chủ trong Hạ viện đại diện cho những khu vực có lập trường về thương mại gần với Tổng thống Trump. Vì thế, một số thỏa thuận về chính trị có thể đạt được. Đề xuất thay thế NAFTA của ông Trump sẽ được bỏ phiếu vào năm tới và đây sẽ là một sự thử nghiệm rất tốt đối với quan hệ hợp tác của hai đảng trong kịch bản này.

Kiệt Linh (theo CNN) - Info - Ngọc Hoa