Bát nháo dịch vụ gia sư: Chưa có cơ quan nào quản lý

Ông Trần Anh Tuấn - Phó giám đốc thường trực Trung tâm Dự báo nhu cầu nhân lực và thông tin thị trường lao động (thuộc Sở LĐ-TB-XH TP.HCM), đồng thời cũng là người từng có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực giới thiệu việc làm (GTVL), nhận định: “Gia sư là một công việc đang có nhu cầu lớn trong xã hội. Hiện nay, nhiều TTGS hoạt động bát nháo, biến tướng dưới mọi hình thức, gây khó khăn cho người lao động lẫn phụ huynh học sinh. Họ tùy tiện quảng cáo, tùy tiện “chặt chém” để bỏ túi riêng… Thế nhưng, việc quản lý gần như bị buông lỏng”.

Ai quản lý?

Đơn vị nào quản lý những TTGS, những công ty giới thiệu gia sư là câu hỏi chúng tôi nhiều lần đặt ra với những cơ quan chức năng nhưng chưa được giải đáp thỏa đáng.

Tiến sĩ Huỳnh Công Minh - Giám đốc Sở GD-ĐT TP.HCM, từng khẳng định với PV Thanh Niên: “Sở không hề tổ chức những TTGS. Sở chỉ cho phép trung tâm văn hóa ngoài giờ tổ chức những lớp học, chứ không tổ chức những trung tâm cử người làm gia sư”. Được biết, trên địa bàn TP.HCM hiện có khoảng 550 cơ sở bồi dưỡng văn hóa ngoài giờ (giảng dạy ngoại ngữ, tin học hoặc những môn văn hóa) được Sở GD-ĐT TP.HCM cấp phép.

Theo một chuyên gia về lao động tại TP.HCM, dạy kèm là một trong những loại công việc được nhiều SV, những người đã tốt nghiệp ĐH nhưng chưa tìm được việc làm ổn định, một số giáo viên nghỉ hưu… chọn lựa. Nếu xem gia sư cũng là một nghề, một công việc thì giới thiệu gia sư cũng là một dạng GTVL. Với cách hiểu này, trách nhiệm quản lý đối với những TTGS, công ty dịch vụ giới thiệu gia sư phải kể đến Sở LĐ-TB-XH. Mặt khác, công việc gia sư liên quan đến giáo dục, giảng dạy nên Sở GD-ĐT cũng có một phần trách nhiệm trong đó, nhất là việc nắm thực trạng. Vị này nói: “Cho dù ngành giáo dục không cổ xúy dạy kèm nhưng trên thực tế, đây là nhu cầu rất lớn. Theo tôi, để việc quản lý được rõ ràng thì cũng nên tính đến việc cấp thẻ hành nghề cho gia sư”.

Trung tâm GTVL không được thu phí

Trung tâm GTVL không được thu phí đối với người lao động; còn doanh nghiệp hoạt động GTVL thu không quá 10 ngàn đồng/lần/người (đối với việc tư vấn), không quá 200.000 đồng (GTVL) và không quá 20% tiền lương 1 tháng lương đầu ghi trong hợp đồng lao động (cung ứng lao động và tuyển lao động theo yêu cầu của người sử dụng lao động)

Trích Thông tư liên tịch số 95/2007/TTLT/BTC-BLĐTBXH của Bộ Tài chính và Bộ LĐ-TB-XH về Hướng dẫn thu phí GTVL

Theo Nghị định số 19/2005/NĐ-CP của Chính phủ, tổ chức GTVL dưới hai hình thức: trung tâm GTVL do cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội quyết định thành lập; doanh nghiệp được thành lập hợp pháp và phải có giấy phép hoạt động GTVL do Sở LĐ-TB-XH cấp.

Tuy nhiên, trao đổi với chúng tôi về vấn đề các TTGS hoạt động bát nháo, ông Trần Hiếu Liêm - Phó phòng Lao động - Tiền công- Tiền lương (Sở LĐ-TB-XH TP.HCM) cho biết hoạt động gia sư không nằm trong dịch vụ GTVL. Việc thu phí không biết làm theo quy định nào nhưng có thể là thỏa thuận dân sự giữa TTGS và người đến tìm lớp dạy. Vì thế, Sở LĐ-TB-XH không quản lý những TTGS này.

Phụ huynh sẵn lòng đóng phí

Nhiều phụ huynh cho biết do không có thời gian chăm sóc con cái nên họ có nhu cầu tìm kiếm gia sư thay thế. Bà Phạm Thị Kim Liên (ngụ ở khu phố 1, P.Bình An, Q.2) cho hay con gái bà đang học lớp 12, chuẩn bị thi tốt nghiệp THPT và thi vào ĐH nên gia đình cần người dạy kèm cho cháu. “Là phụ huynh, chúng tôi mong muốn chọn được gia sư đàng hoàng. Nếu phải làm hợp đồng và đóng khoản phí cho trung tâm giới thiệu gia sư, chúng tôi cũng sẵn lòng. Miễn sao chất lượng giảng dạy phải được đặt lên hàng đầu”, bà Liên mong mỏi.

Còn ông Lê Công Bường (ngụ P.Tân Thới Hiệp, Q.12) nhìn nhận: hiện nay phụ huynh cần gia sư thường lên mạng tra cứu thông tin hoặc tìm những tờ rơi quảng cáo TTGS, sau đó trực tiếp đến hoặc điện thoại liên lạc với TTGS; còn gia sư có chất lượng hay không thì phụ huynh thường “mù tịt”. Ông Bường bày tỏ: “Phụ huynh chúng tôi cần chất lượng là hàng đầu. Do đó, các TTGS phải kiểm tra bằng cấp của gia sư đến đăng ký tìm việc. Tiếp đến, TTGS phải cam kết với phụ huynh, coi đây là một hợp đồng dân sự giữa hai bên để phụ huynh không bị “tiền mất tật mang”, còn TTGS không bị mất uy tín”.

Với tư cách của người trong cuộc, gia sư Nguyễn Văn Nhân (ngụ P.Bình Hưng Hòa B, Q.Bình Tân) thẳng thắn: TTGS và phụ huynh cần phải có sự kết nối bằng những thỏa thuận cụ thể trong việc cung - cầu dạy kèm. Có như vậy, trách nhiệm của mỗi bên, nhất là bên giới thiệu được nâng cao rất nhiều. Điều này sẽ hạn chế tình trạng TTGS “nổ”, “ảo” và lừa đảo đồng thời tạo sự ổn định cho thị trường gia sư.

Bể chỗ này, đi chỗ khác

Trên diễn đàn của sinh viên (SV) trường ĐH Ngoại thương TP.HCM có những SV đã chia sẻ “quả đắng” nếm phải tại những TTGS bát nháo. Với tựa đề Cảnh giác với những trung tâm gia sư lừa, SV có nickname lananh_ftu2 cho biết bạn từng phải đóng 720.000 đồng trên tổng tiền là 2.400.000 đồng (tháng lương đầu tiên) cho TTGS Kiến Thức Trẻ trên đường Ung Văn Khiêm, P.25, Q.Bình Thạnh.

Cô SV này kể lại: “Trung tâm biết chắc chắn là khách hàng không chịu học theo giờ mà gia sư đăng ký dạy nhưng vẫn giao lớp rồi bắt gia sư đóng tiền. Thậm chí khi gia sư đến thì lớp đó đã có người nhận rồi. Khi lớp đã không nhận được thì thường không hoàn lại phí. Và còn rất nhiều những điều vô lý khác”.

Thông tin diễn đàn nói trên cho hay TTGS Kiến Thức Trẻ còn có chi nhánh ở số 44 Tái Thiết, P.11, Q.Tân Bình. Chiều 3.4.2011, chúng tôi tìm đến chi nhánh số 44 Tái Thiết. Chủ nhà và một số người hàng xóm cho biết những người thuê nhà làm nơi giới thiệu dạy kèm đã “dọn đi” nơi khác, sau khi xảy ra nhiều vụ cự cãi với người xin việc. Cũng theo chủ nhà, cho đến bây giờ, thi thoảng vẫn có những nạn nhân của TTGS này tìm đến đây để đòi lại tiền. Khi chúng tôi hỏi thăm cơ sở này hiện đã dời đi đâu, một người đàn ông bán nước giải khát nói: “Nghe đâu họ đã đổi tên thành TTGS ngôi sao ngôi xiếc gì đó ở gần ngã ba Bà Quẹo (khúc giao đường Trường Chinh - u Cơ). Họ từng khoe có công ty lớn đặt ở Q.Gò Vấp với mấy chục nhân viên. Bể chỗ này, họ thuê nhà và mở trung tâm chỗ khác, dễ như trở bàn tay!”.

Hoài Nam - Như Lịch - Bảo Thiên