Bất lực tại Syria

Quân đội Syria tác chiến tại tỉnh Idlib.

Theo phân tích của nhật báo The Wall Street Journal, Tổng thống Trump từng tuyên bố rằng khi thành phố Raqqa được giải phóng khỏi tổ chức "Nhà nước Hồi giáo" (IS) tự xưng, ông sẽ triệt thoái quân Mỹ khỏi Syria. Nhưng sau đó ông Trump nhận thấy việc triệt thoái sẽ gây ra những hậu quả trầm trọng về chiến lược đối với các lợi ích của Mỹ trong khu vực. Nếu quân Mỹ rút đi, Iran sẽ biến Syria thành một căn cứ nằm sát biên giới Israel. Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ John Bolton đã từng yêu cầu Iran rời khỏi Syria, và nhờ Moskva gây áp lực lên Teheran theo hướng này. Tuy nhiên, Iran và Nga đáp lại rằng họ đã nghe Tổng thống Trump nhiều lần hứa triệt thoái khỏi Syria mà vẫn không làm, vậy thì có lý do gì Iran phải rút đi.

Trong khi đó, đồng minh của Mỹ là Thổ Nhĩ Kỳ ngày 7/9 sẽ họp thượng đỉnh với Nga và Iran ở Teheran để quyết định về các bước tiếp theo ở Syria, nhằm bảo đảm các lợi ích riêng của 3 nước này. Theo The Wall Street Journal, Tổng thống Syria Bashar al-Assad và 2 nước đồng minh là Nga, Iran sẽ không dừng ở Idlib, mà mục tiêu tấn công kế tiếp của họ sẽ là lực lượng người Kurdistan và Lực lượng Dân chủ Syria (SDF), hai đối tác chính của lực lượng đặc nhiệm Mỹ tại khu vực sông Euphrate bên phía Syria.

Có khả năng lực lượng người Kurdistan và Lực lượng Dân chủ Syria sẽ thương lượng ngừng bắn với chế độ Damascus để khỏi chịu chung số phận với Idlib. Trong trường hợp đó, lực lượng Mỹ sẽ bị cô lập ở Syria và như vậy sẽ buộc phải rút đi, dẫn đến việc Iran sẽ làm chủ được khu vực đó, bất chấp những tuyên bố của Trump rằng bằng mọi giá phải ngăn chặn tham vọng khu vực của Teheran. Theo The Wall Street Journal, Mỹ phải trấn an lực lượng người Kurdistan và Lực lượng Dân chủ Syria rằng Mỹ sẽ bảo vệ họ nếu họ bị tấn công, đồng thời phải vạch ra một chiến lược dài hạn để kềm chế Iran. Trước mắt, cũng giống như chính quyền của cựu Tổng thống Barack Obama trước đây, chính quyền Trump nay chỉ có thể đưa ra những lời cảnh cáo, đe dọa, chứ không thể làm gì hơn. Nói cách khác, với cuộc tấn công nhằm vào Idlib sắp diễn ra, Mỹ đang bất lực nhìn Syria nói riêng và khu vực Trung Đông nói chung dần dần nằm gọn trong tầm kiểm soát của Iran và Nga.

Theo Darrell West, nhà nghiên cứu kỳ cựu của Viện Brookings, Tổng thống Mỹ D. Trump đang để mắt đến Syria, Nga, Iran, và sẽ không tha thứ cho các cuộc tấn công nhằm vào Idlib vì muốn tránh một làn sóng bạo lực khác có thể gây tổn hại cho dân thường vô tội nơi đây cũng như không muốn có thêm nhiều người tị nạn tràn vào châu Âu. Tuy nhiên, nhà nghiên cứu này cảnh báo rằng "nhiều khả năng Mỹ sẽ tiến hành một cuộc phản công nhằm vào quân đội Syria nếu Syria vẫn tiếp tục các có hành động quân sự tại tỉnh này".

Trong khi đó, học giả David Pollock của Viện Chính sách Cận Đông ở Washington, nhận định rằng "rất ít khả năng nhà lãnh đạo Mỹ sẽ hành động quân sự" bởi những tuyên bố của ông Trump đến nay chỉ "tập trung vào vấn đề nhân đạo ở Idlib, chứ không nhấn mạnh tới lời đe dọa hay giới hạn đỏ của Mỹ. Trừ phi Tổng thống Syria Bashar al-Assad và những nước đồng minh là Nga và Iran sử dụng vũ khí hóa học một lần nữa trên quy mô lớn, nếu không, tôi cho rằng Mỹ sẽ không hành động quân sự".

Theo Trung tướng Daniel L. Davis, chuyên gia quốc phòng của trung tâm Defense Priorities (Mỹ), kế hoạch khả thi nhất của Mỹ cho chính sách Trung Đông nên là kiềm chế bạo lực tại đó, ngăn nó lan rộng sang Mỹ và các nước đồng minh của Mỹ và tránh thổi bùng xung đột. Tuy nhiên, Davis thừa nhận rằng trên thực tế vẫn tồn tại khả năng Washington tiến hành các cuộc tấn công quân sự nhằm vào Syria và nếu xảy ra, nó có nguy cơ làm nảy sinh một cuộc đối đầu trực tiếp giữa các lực lượng của Mỹ và Nga hoặc Iran, và khi đó tình hình sẽ leo thang nhanh chóng".

M.Châu