Omicron mở ra cuộc đua mới giữa các hãng sản xuất vaccine và thuốc điều trị Covid-19
Các đột biến của biến thể mới có thể làm suy yếu hiệu quả bảo vệ của vaccine dù điều này vẫn cần phải nghiên cứu thêm. Trong khi đó, các công ty dược phẩm đã chuẩn bị cho kịch bản Omicron sẽ trở thành thách thức lớn tiếp theo của đại dịch.
Các nhà sản xuất thuốc và vaccine đang chuẩn bị cho khả năng biến thể Omicron sẽ trở thành thách thức lớn tiếp theo của đại dịch Covid-19.
Biến thể mới, được các nhà khoa học Nam Phi xác định đầu tiên, đã lây lan tới ít nhất 10 nước trên thế giới, với các ca nhiễm được xác nhận ở Anh, Australia, Đức và Canada. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ngày 26/11 đã đưa Omicron vào danh sách “biến thể đáng lo ngại”, trong khi thế giới vẫn đang chờ đợi các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm để có thêm thông tin cụ thể về mức độ nguy hiểm của biến thể này.
Các công ty dược phẩm đang chuẩn bị kế hoạch đối phó với biến thể Omicron. Ảnh: Eurac Research
Nhiều câu hỏi chưa được trả lời, đặc biệt các loại vaccine và các phương pháp điều trị hiện nay có hiệu quả với biến thể Omicron hay không và ở mức nào. Các chuyên gia lo ngại vì biến thể mới này có tới hơn 30 đột biến trong protein gai - thành phần mục tiêu của các loại vaccine và nhiều loại thuốc điều trị hiện nay. Nhiều người lo ngại các đột biến có thể giúp virus dễ dàng lẩn tránh vaccine và các thuốc kháng thể.
Các hãng vaccine bắt đầu cuộc đua mũi tăng cường đặc biệt
Moderna, Pfizer và BioNTech đều cho biết họ có thể nhanh chóng cập nhật vaccine đối phó với biến thể mới nhờ sự linh hoạt của vaccine công nghệ mRNA mà các hàng này sản xuất.
“Chúng tôi đang ở trong trạng thái cảnh báo cao nhất từ trước tới nay”, Stephen Hoge, chủ tịch Moderna nói với Washington Post.
Ông Hoge gọi biến thể Omicron với số lượng đột biến nhiều chưa từng thấy là “sự kết hợp Frankenstein”.
Các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm trước đây cho thấy vaccine sản sinh ra ít kháng thể trung hòa hơn để chống lại các biến thể Beta và Delta so với biến thể gốc ban đầu. Dù có mức độ sinh kháng thể thấp hơn các loại vaccine nhưng vẫn có hiệu quả bảo vệ. Tuy nhiên, một số chuyên gia cho rằng những biến đổi của virus có thể khiến hiệu quả bảo vệ suy giảm nhanh hơn.
Moderna đã công bố chiến lược đối phó với biến thể Omicron từ hôm 26/11. Công ty này đã bắt tay vào phát triển mũi tăng cường chống biến thể mới. Moderna đã bắt đầu thử nghiệm lâm sàng với các mũi tăng cường khác trong đó có cả các phiên bản vaccine đối phó với các đột biến đã từng xuất hiện ở biến thể Beta và Delta và xuất hiện cả ở biến thể Omicron.
Pfizer và BioNTech cũng đang thúc đẩy mũi tăng cường đối phó biến thể Omicron.
Các hãng sản xuất vaccine khác cũng phản ứng nhanh chóng. Johnson & Johnson ngày 29/11 cho biết hãng này đang nghiên cứu vaccine đặc trị Omicron. Novavax ngày 26/11 cho biết cũng đã bắt đầu phát triển vaccine đối phó với biến thể Omicron, sẵn sàng thử nghiệm và sản xuất trong vài tuần tới nếu cần thiết.
Nhân viên y tế chuẩn bị vaccine ngừa Covid-19 của Moderna. Ảnh: Getty
Dù vậy, không phải tất cả mọi người đều cho rằng các mũi vaccine dành riêng cho Omicron là cách tiếp cận tốt nhất. Tillman Gerngross, Giám đốc điều hành hãng phát triển thuốc kháng thể Adagio Therapeutics nói với Insider rằng một mũi vaccine đặc trị biến thể cụ thể là “việc vặt của kẻ ngốc” do biến thể mới xuất hiện quá nhanh chóng. Hiện Adagio Therapeutics đang tập trung vào sản xuất các phương pháp kháng thể điều trị Covid-19 có khả năng chống các biến thể mới.
Ông Gerngross nói rằng, các nhà sản xuất vaccine đã tạo ra các mũi tiêm chuyên trị Beta nhưng biến thể Delta đã xuất hiện trước khi các mũi tiêm này sẵn sang cho thử nghiệm lâm sàng.
“Theo tôi, việc đuổi theo con sóng là ý tưởng ngu ngốc”, ông Gerngross nói.
Phương pháp kháng virus sẽ đóng vai trò lớn hơn
Nelsen, một nhà đầu tư lâu năm trong lĩnh vực công nghệ sinh học và là thành viên hội đồng quản trị của Vir Biotechnology, cho biết ông tin tưởng rằng Omicron sẽ ít ảnh hưởng đến thuốc điều trị Covid-19 mới do Pfizer và Merck phát triển hơn so với vaccine.
Không giống như vaccine, các loại thuốc kháng virus này không nhằm vào các protein gai, do đó các chuyên gia tin tưởng chúng vẫn hiệu quả trước biến thể mới.
Albert Bourla, CEO của Pfizer trong cuộc trả lời phỏng vấn CNBC ngày 29/11 nói rằng ông “rất tin tưởng rằng phương pháp điều trị này sẽ không bị ảnh hưởng bởi biến thể Omicron.
Cả 2 loại thuốc kháng virus của Merck và Pfizer đang được Cơ quan quản lý thực phẩm và dược phẩm (FDA) Mỹ xem xét.
Thuốc kháng thể có chỗ đứng trong cuộc đua
Các loại thuốc kháng thể có chỗ đứng quan trọng trong cuộc đua tìm giải pháp đối phó với biến thể mới. Các phương pháp điều trị này thường được thực hiện dưới dạng truyền IV, cung cấp kháng thể cho bệnh nhân để chống lại Covid-19. Các công ty sản xuất thuốc kháng đang được sử dụng hiện nay có Regeneron Pharmaceuticals, Eli Lilly, AstraZeneca, Vir-GlaxoSmithKline và Celltrion.
Các nghiên cứu ban đầu trong phòng thí nghiệm của Jesse Bloom, một nhà sinh vật học tại Trung tâm Nghiên cứu Ung thư Fred Hutchinson, đã chỉ ra rằng thuốc của Regeneron có thể “bị tác động” và loại “cocktail” của Lilly cũng có thể gặp vấn đề với biến thể Omicron.
Dù vậy, bà Bloom đã cảnh báo rằng còn quá sớm để kết luận Omicron sẽ ảnh hưởng như thế nào đến những loại thuốc kháng thể và cần phải nghiên cứu thêm.
Một số hãng công nghệ sinh học mới coi Omicron là một cơ hội phát triển. Ví dụ như Adagio, được thành lập năm 2020, tập trung triển thuốc kháng thể Covid-19 đối phó được với các biến thể. Cổ phiếu của công ty này đã tăng hơn gấp đôi kể từ hôm 24/11.
Theo ông Gerngross, CEO của Adagio, nghiên cứu của công ty này cho thấy thuốc kháng thể thử nghiệm của hãng không bị tác động bởi Omicron. Kháng thể của Adago vẫn đang thử nghiệm lâm sàng và các kết quả sẽ được công bố vào giữa năm 2022./.
