Bất đồng xung quanh việc phóng thích cựu Tổng thống Cote d'Ivoire

Giới truyền thông cho rằng, phán quyết của ICC được coi là đòn giáng mạnh vào bên nguyên, vốn đã thất bại trong vụ xét xử cựu Phó Tổng thống Congo Jean-Pierre Bemba (được phóng thích hồi tháng 6-2018) sau khi bản án tội phạm chiến tranh của ông hết hiệu lực, cũng như đương kim Tổng thống Kenya Uhuru Kenyatta đã được hủy bỏ các cáo buộc nhằm vào ông từ năm 2015.

Cựu Tổng thống Cote d'Ivoire Laurent Gbagbo tại tòa năm 2016.

Theo giới truyền thông, hơn 1 tháng trước (5-2), ICC thông báo, ông Laurent Gbagbo được tòa tuyên trắng án đối với các cáo buộc phạm tội ác chống lại loài người trong thời gian tại nhiệm. Trước đó (2-2), Bỉ thông báo đồng ý về nguyên tắc tiếp nhận ông Laurent Gbagbo trong lúc chờ xem bên nguyên có kháng cáo đối với phán quyết của ICC hay không.

Người phát ngôn ICC cho biết, ông Laurent Gbagbo đã được phóng thích có điều kiện ở Bỉ cùng với trợ lý Charles Ble Goude - đã tới 1 địa điểm không được tiết lộ từ hôm 1-2, sau khi được tòa án ICC ở La Haye trả tự do.

Được biết, ông Laurent Gbagbo cùng trợ lý Charles Ble Goude bị bắt từ năm 2016 và theo Thẩm phán chủ tọa phiên tòa Eboe-Osuji, 2 người kể trên được trả tự do với điều kiện có 1 quốc gia muốn tiếp nhận họ. Theo người phát ngôn ICC, bên nguyên đã không cung cấp đủ bằng chứng để chứng minh tội ác của hai nhân vật kể trên.

Tuy đã được phóng thích, nhưng ông Laurent Gbagbo phải đáp ứng các điều kiện của ICC - Bỉ phải bảo đảm cựu Tổng thống Cote d'Ivoire sẽ tới ICC nếu tòa yêu cầu khi có kháng nghị về phán quyết trắng án đối với ông Laurent Gbagbo để xét xử lại.

Ngoài ra, ông Laurent Gbagbo phải giao nộp hộ chiếu, trình diện nhà chức trách hàng tuần, tránh tiếp xúc với các nhân chứng ở Cote d'Ivoire và không được phát ngôn về vụ án.

Giới truyền thông dẫn phát ngôn của Ngoại trưởng Bỉ Didier Reynders cho biết, tòa đã đề nghị nước này tiếp nhận ông Laurent Gbagbo vì cựu Tổng thống Cote d'Ivoire có gia đình ở Bỉ. Đồng thời khẳng định, giới chức nước này sẽ giám sát ông Laurent Gbagbo và thực hiện nghiêm túc những yêu cầu của ICC.

Theo giới truyền thông, người vợ thứ hai và 1 người con của ông Laurent Gbagbo đang sống ở Brussels, Bỉ. Được biết, hơn 4 năm trước (10-3-2015), một tòa án ở Cote d'Ivoire đã tuyên phạt 20 năm tù giam đối với bà Simone Gbagbo, vợ cựu Tổng thống Laurent Gbagbo, với tội danh "phá hoại an ninh quốc gia".

Ngoài ra, cựu Đệ nhất phu nhân Simone Gbagbo còn bị cáo buộc "gây rối trật tự công cộng" và "tổ chức băng nhóm vũ trang" sau khi ông Laurent Gbagbo và những người ủng hộ cựu Tổng thống Cote d'Ivoire bác bỏ kết quả cuộc bầu cử tổng thống hồi tháng 11-2010. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Bỉ Karl Lagatie cũng cho biết, theo đề nghị của ICC, nước này đã đồng ý tiếp nhận ông Laurent Gbagbo.

Được biết, Cơ quan phụ trách vấn đề nhập cư của Bỉ đang đưa ra những chỉ dẫn để cấp thị thực, cho phép ông Laurent Gbagbo ở lại nước này trong 90 ngày. Trước đó, luật sư của ông Laurent Gbagbo từng chỉ trích bên công tố phạm nhiều thiếu sót, điều tra thiên vị, bỏ qua nhiều bằng chứng minh oan cho thân chủ.

Theo giới truyền thông, khi đưa cựu Tổng thống Cote d'Ivoire ra tòa hơn 3 năm trước, các công tố viên ICC đã cáo buộc ông Laurent Gbagbo vi phạm nhân quyền và phạm những tội ác chống lại loài người liên quan tới các vụ xung đột và bạo lực đẫm máu diễn ra sau cuộc bầu cử tổng thống hồi tháng 11-2010 tại Cote d'Ivoire.

Ông Laurent Gbagbo.

Nhưng gần 2 tháng trước (15-1), các thẩm phán ICC đã tuyên trắng án đối với ông Laurent Gbagbo và trợ lý của cựu Tổng thống Cote d'Ivoire là Charles Ble Goude - 2 nhân vật bị cáo buộc với các tội danh liên quan tới làn sóng bạo lực sau các cuộc bầu cử gây tranh cãi ở Cote d'Ivoire năm 2010 khiến hơn 3.000 người thiệt mạng.

Theo giới truyền thông, hơn 1,5 năm trước (19-7-2017), ICC đã nối lại phiên tòa xét xử ông Laurent Gbagbo, người bị cáo buộc với các tội danh như chống lại loài người, giết người, hãm hiếp và khủng bố.

Trước đó (28-1-2016), ông Laurent Gbagbo phải hầu tòa vì bị buộc tội tổ chức chiến dịch bạo lực để bảo vệ chiếc ghế Tổng thống sau khi thất cử trước ứng cử viên đối lập Alassane Ouattara (hiện là Tổng thống Cote d'Ivoire).

Khi đó ICC cho rằng, cựu Tổng thống Cote d'Ivoire là nguyên nhân chính gây ra các vụ bạo lực đẫm máu ở Cote d'Ivoire, khiến hơn 3.000 người chết, nhưng ông Laurent Gbagbo tuyên bố mình vô tội. Mặc dù ông Alassane Ouattara được cộng đồng quốc tế công nhận giành chiến thắng trong cuộc bầu cử hồi tháng 11-2010, nhưng ông Laurent Gbagbo không chấp nhận chuyển giao quyền lực, nên đã xảy ra thảm cảnh kể trên.

Thiện Lân