Bắt buộc phải ghi âm hoặc ghi hình khi hỏi cung bị can
Theo Thông tư 03/2018, trong trường hợp không bố trí được thiết bị ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh thì không được hỏi cung, lấy lời khai của bị can hoặc người đại diện theo pháp luật của pháp nhân thương mại phạm tội.
Ghi âm, ghi hình khi hỏi cung bị can còn có mục đích chống bức cung, nhục hình - Ảnh Thái Sơn
Thông tư liên tịch 03/2018 của Bộ Công an, Viện KSND tối cao, TAND tối cao và Bộ Quốc phòng có hiệu lực từ ngày 18.3 tới đây hướng dẫn trình tự, thủ tục ghi âm, ghi hình có âm thanh; sử dụng, bảo quản, lưu trữ ghi âm, ghi hình có âm thanh trong điều tra, truy tố, xét xử.
Theo thông tư này, cán bộ hỏi cung bị can, hoặc lấy lời khai người đại diện theo pháp luật của pháp nhân thương mại phạm tội sẽ quyết định lựa chọn hình thức ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh.
Trình tự, thủ tục thực hiện ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh việc hỏi cung bị can, hoặc lấy lời khai người đại diện theo pháp luật của pháp nhân thương mại phạm tội thực hiện tại cơ sở giam giữ, trụ sở cơ quan tố tụng như sau: cán bộ hỏi cung hoặc lấy lời khai phải đăng ký với cán bộ chuyên môn tại cơ sở giam giữ, hoặc tại trụ sở cơ quan tố tụng được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra, để được bố trí phòng chuyên dụng, hướng dẫn về quy trình, thao tác kỹ thuật thực hiện việc ghi âm, ghi hình có âm thanh.
Việc ghi âm hoặc ghi hình phải được thông báo cho bị can, người đại diện theo pháp luật của pháp nhân thương mại phạm tội biết. Trong quá trình hỏi cung hoặc lấy lời khai, có thể tạm dừng ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh bằng cách nhấn nút tạm dừng. Trước khi tạm dừng, cán bộ hỏi cung, lấy lời khai phải đọc rõ thời gian tạm dừng, lý do tạm dừng, khi tiếp tục làm việc cũng phải đọc rõ thời gian tiếp tục, quá trình này được ghi rõ trong biên bản.
Kết thúc buổi làm việc, cán bộ hỏi cung, lấy lời khai thông báo cho bị can, người đại diện theo pháp luật của pháp nhân thương mại phạm tội biết buổi hỏi cung hoặc lấy lời khai kết thúc và nhấn nút kết thúc, thời gian kết thúc ghi rõ trong biên bản.
Thông tư 03/2018 cũng nêu rõ trong trường hợp không bố trí được thiết bị ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh thì không được tiến hành hỏi cung, lấy lời khai người đại diện theo pháp luật của pháp nhân thương mại phạm tội. Trường hợp đang hỏi cung hoặc lấy lời khai người đại diện theo pháp luật của pháp nhân thương mại phạm tội mà thiết bị ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh xảy ra sự cố kỹ thuật thì phải dừng ngay buổi hỏi cung, lấy lời khai.
Kết quả ghi âm, ghi hình có âm thanh việc hỏi cung bị can, lấy lời khai người đại diện theo pháp luật của pháp nhân thương mại phạm tội phải được bảo quản lưu trữ đầy đủ tại hệ thống máy chủ để đảm bảo an toàn, bí mật.
Trong giai đoạn điều tra, truy tố, kết quả ghi âm hoặc ghi hình hỏi cung, lấy lời khai được các cơ quan tố tụng sử dụng, đánh giá chứng cứ để làm rõ hành vi phạm tội của bị can, pháp nhân thương mại và đồng phạm khác (nếu có), đảm bảo cho việc giải quyết vụ án được khách quan, toàn diện; đồng thời, kiểm tra việc chấp hành pháp luật của điều tra viên, cán bộ điều tra, kiểm sát viên, kiểm tra viên trong quá trình hỏi cung, lấy lời khai người đại diện theo pháp luật của pháp nhân thương mại phạm tội; kiểm tra, phát hiện có hay không dấu hiệu oan, sai; bị can có bị bức cung hoặc dùng nhục hình hoặc vi phạm pháp luật.
Trong quá trình xét xử, Hội đồng xét xử có thể quyết định việc cho nghe, xem nội dung được ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh tại phiên tòa trong các trường hợp bị cáo tố cáo bị bức cung, nhục hình, hoặc khi có đề nghị của kiểm sát viên, điều tra viên và những người tiến hành tố tụng khác.
Ngoài ra, Thông tư 03/2018 cũng quy định khi lấy lời khai người làm chứng, người bị hại, đương sự; đối chất; tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố, đều có thể được ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh.
