Bắt 11 Hoàng tử, Ả Rập Xê-út đang trong cảnh rối loạn hay củng cố quyền lực?

"Chúng ta đã nhiều lần được nghe tới cái gọi là một "vụ đảo chính mềm" ở Ả Rập Xê-út", cựu chuyên gia phân tích tình báo John Kiriakou chia sẻ với Sputnik hôm 6/11.

Cuối tuần qua, tại khách Ritz Carlton ở Riyadh, 11 hoàng tử, 38 quan chức cấp cao của Ả Rập Xê-út đã bị bắt giữ sau khi Quốc vương Salman ra sắc lệnh thành lập Ủy ban chống tham nhũng do Thái tử Mohammed bin Salman đứng đầu.

Chuỗi sự kiện chính trị lớn liên tiếp ập tới Ả Rập Xê-út trong tuần qua.

Hối lộ, tham ô, rửa tiền và lạm dụng quyền lực là những cáo buộc mà một loạt hoàng tử, các quan chức và doanh nhân Ả Rập Xê-út đang phải đối mặt trong chiến dịch chống tham nhũng quy mô lớn tại quốc gia Trung Đông này.

Cũng trong cuối tuần qua, ông Saad Hariri, người dù đang giữ chức Thủ tướng Lebanon đã bất ngờ tuyên bố từ chức do lo sợ tính mạng bị đe dọa. Thực tế, ông Hariri mang quốc tịch và có hộ chiếu Ả Rập Xê-út. Ông Hariri đã thông báo từ chức trên kênh truyền hình Saudi TV sau khi rời Lebanon tới Ả Rập.

Theo ông Hariri, nguyên nhân từ chức là do tính mạng cá nhân đang bị lực lượng Hezbollah đe dọa. Tuyên bố của cựu Thủ tướng Lebanon được cho khiến Hezbollah và nhiều người Lebanon phải ngạc nhiên.

Chia sẻ với Sputnik tại Beirut, nhà nghiên cứu kiêm thành viên của ủy ban trung ương đảng Cộng sản Lebanon, bà Jana Nakhal cho biết, "không ai nghĩ tới chuyện này". Lời bình luận của bà Nakhal nhắm tới việc Thủ tướng Hariri bất ngờ từ chức và vụ bắt giữ hàng loạt quan chức và doanh nhân Ả Rập.

Theo bà Nakhal, một tờ báo lớn ở Lebanon hôm 6/11 đã cho đăng bức ảnh lớn về ông Hariri và gọi ông là "con tin".

"Chúng tôi không biết chuyện gì đang diễn ra, chúng tôi cũng không biết hiện giờ ông ấy đang ở đâu và nhiều tin đồn cho rằng ông ấy đã bị bắt cùng các hoàng tử Ả Rập", bà Nakhal chia sẻ.

Chưa dừng lại, hôm 5/11, truyền thông quốc gia Ả Rập còn đưa tin Hoàng tử Mansour bin Muqrin đã thiệt mạng trong một vụ tai nạn trực thăng. Kênh truyền hình Ả Rập Saudi Al-Ekhbariya thông báo về cái chết của Hoàng tử nhưng không tiết lộ nguyên nhân.

Trước đó, vào chiều ngày 5/11, trực thăng chở Hoàng tử đã biến mất khỏi màn hình radar. Ngoài Hoàng tử Mansour bin Moqren, 7 người tháp tùng cũng đã thiệt mạng.

Một số người cho rằng, chuỗi sự kiện bất ổn liên tiếp trên chỉ đơn thuần là sự hỗn loạn, nhưng nhiều người lại xem đây là cách để Thái tử Mohammed bin Salman củng cố quyền lực bằng cách đổ lỗi cho đối thủ lâu đời Iran là thủ phạm gây ra vụ tai nạn cho Hoàng tử Mansour bin Muqrin.

"Tôi cũng muốn nói thêm là Thái tử Mohammed bin Salman đã mời Tổng thống Palestin tới thăm và thảo luận về các vấn đề của Palestin. Điều này cho thấy chắc chắn Thái tử đang muốn củng cố quyền lực của mình", bà Nakhal nói.

Cũng theo bà Nakhal, sự biến động ở khu vực Trung Đông còn có mối liên hệ với tình hình chiến sự ở Syria hiện nay. Theo đó, cuộc chiến đang diễn biến theo chiều hướng mới mà cụ thể là lực lượng Hezbollah đang củng cố sức mạnh và giành được thêm sự ủng hộ.

Vụ tai nạn của Hoàng tử Mansour bin Muqrin xảy ra chỉ một ngày sau khi phiến quân Yemen phóng tên lửa đạn đạo nhằm vào sân bay ở thủ đô Riyadh của Ả Rập. Đáp trả, vào đêm 5/11, liên quân Ả Rập đã cho phóng 29 tên lửa tấn công thành phố Sana'a.

"Hành động tấn công Riyadh cho thấy có sự tham gia của một trong những quốc gia khủng bố ủng hộ các tay súng Houthi", phát ngôn viên liên quan Ả Rập ở Yemen chia sẻ trên kênh truyền hình Saudi TV hôm 4/11.

Về phần mình, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho rằng chính Iran đứng đằng sau các vụ tấn công tên lửa nhằm vào Ả Rập.

Ông Trump cũng đã bày tỏ sự ủng hộ với chiến dịch chống tham nhũng của Ả Rập Xê-út. "Tôi có sự tin tưởng lớn đối với Quốc vương Salman và Thái tử Ả Rập", ông Trump chia sẻ.

"Ả Rập Xê-út đang ở ngã tư đường. Nền kinh tế quốc gia này đang bị ảnh hưởng lớn do giá dầu mỏ sụt giảm, trong khi quốc gia này đang bị sa lầy ở Yemen và việc phong tỏa Qatar cũng thất bại. Trái lại, tầm ảnh hưởng của Iran đang mở rộng nhanh chóng ở Lebanon, Syria và Iraq. Đây chính là giai đoạn bất ổn nhất trong lịch sử Ả Rập suốt 50 năm qua", ông Bruce Reidel, Giám đốc Dự án tình báo thuộc Viện Brookings nhận định.

Minh Thu (lược dịch)