Bảo vệ sức khỏe như thế nào trước vấn nạn ô nhiễm không khí?

Kẻ giết người thầm lặng

Hà Nội và TP.HCM những ngày gần đây đang chìm trong lớp “sương mù” do ô nhiễm không khí và bụi mịn khiến nhiều người cảm thấy khó chịu, lo lắng.

Sáng 30/9, theo ghi nhận của hệ thống quan trắc không khí AirVisual quốc tế, Hà Nội tiếp tục là thành phố ô nhiễm nhất thế giới với mức độ ô nhiễm vượt qua báo động đỏ, lên tới ngưỡng tím với chỉ số AQI là 288 vào lúc 7h34' sáng. Đây là mức nguy hại đến sức khỏe của tất cả mọi người. Vậy ô nhiễm không khí, bụi mịn gây hại cho sức khỏe như thế nào và chúng ta phải làm gì để bảo vệ mình trước hiện trạng này?

Sáng 30/9, chất lượng không khí ở Hà Nội tiếp tục đứng đầu toàn thế giới

Liên quan đến vấn đề này, PGS.TS Vũ Văn Giáp - Tổng thư ký Hội Hô hấp Việt Nam, Phó Giám đốc Trung tâm Hô hấp, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, khi chất lượng không khí kém, khói bụi trong môi trường nhiều, thì người ảnh hưởng đầu tiên và rõ rệt nhất là những bệnh nhân có sẵn bệnh lý về hô hấp. Người bệnh sẽ thấy khó thở nhiều hơn, ho nhiều hơn, kèm theo tức nặng ngực và các dấu hiệu của đợt cấp sẽ xuất hiện.

Không khí bị ô nhiễm là do xuất hiện các hạt bụi, ngoài các hạt bụi kích thước lớn, nguy hiểm hơn là các hạt bụi siêu mịn, kích thước dưới 2,5 micromet mà con người không cảm nhận được rõ ràng. Khi hít các hạt bụi mịn vào phổi, chúng sẽ đi theo đường máu đến các cơ quan trong cơ thể và gây ra phản ứng viêm và có thể gây bệnh ở nhiều cơ quan khác nhau.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ô nhiễm không khí được coi là “kẻ giết người thầm lặng”. Ước tính có khoảng 30% các trường hợp tử vong do ung thư phổi có liên quan đến ô nhiễm không khí.

Tương tự như vậy, tỷ lệ đột quỵ não cũng như các bệnh lý về tim mạch chiếm khoảng 25%. Riêng đối với bệnh lý hô hấp, các đối tượng bị ảnh hưởng sẽ nhiều hơn rất nhiều. Ước tính khoảng 43% các trường hợp tử vong do các bệnh lý hô hấp có liên quan đến ô nhiễm không khí.

Do đó WHO đã khuyến cáo nếu chúng ta không có biện pháp để bảo vệ môi trường, giữ cho bầu không khí trong lành, chất lượng không khí tốt thì con người sẽ là đối tượng đầu tiên phải gánh chịu hậu quả và tiếp theo sẽ là thế hệ tương lai của chúng ta.

Ai sẽ bị ảnh hưởng đầu tiên?

Các nghiên cứu cho thấy ở những thời điểm thời tiết khắc nghiệt hoặc có ô nhiễm không khí cao, tần suất bệnh nhân nhâp viện do các căn nguyên về hô hấp và tim mạch sẽ gia tăng. "Chúng tôi khuyến cáo những người đã mắc bệnh về hô hấp không nên ra ngoài khi không có việc cần thiết trong những thời điểm không khí bị ô nhiễm nặng", PGS Giáp nói.

Với bệnh nhân hen và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính cần phải tuân thủ và duy trì thuốc hàng ngày theo chỉ định của bác sĩ. Khi có các dấu hiệu hoặc triệu chứng khó chịu, khó thở cần phải tăng liều thuốc giãn phế quản theo hướng dẫn của bác sĩ.

Nếu bệnh nhân vẫn khó thở - không thể tự kiểm soát được thì cần liên lạc với bác sĩ điều trị, bác sĩ gia đình hoặc cơ sở y tế để được hỗ trợ, hướng dẫn các giải pháp khắc phục, phòng ngừa và cấp cứu cơn khó thở, tránh nguy hiểm cho tính mạng người bệnh.

Tuy nhiên, việc đưa ra các khuyến cáo để phòng ngừa các bệnh lý do ô nhiễm không khí gây ra mới chỉ là giải pháp tức thời. Về lâu về dài, việc bảo vệ không khí, môi trường sống mới giải pháp lâu dài, bền vững. WHO khuyến cáo rằng, nếu chúng ta không có biện pháp để bảo vệ môi trường, giữ bầu không khí trong lành, chất lượng không khí tốt thì con người sẽ là đối tượng đầu tiên phải gánh chịu hậu quả, xa hơn nữa đó là thế hệ tương lai của chúng ta.

Ô nhiễm không khí tại Hà Nội, TP.HCM khiến nhiều người e ngại

Tổng thư ký Hội Hô hấp Việt Nam cho rằng, mỗi người góp một việc nhỏ thì sẽ chung tay bảo vệ môi trường sống của chúng ta trong lành. Ví dụ việc người dân đốt vàng mã quá nhiều, đặc biệt vào các dịp ngày rằm và mồng 1; việc đốt nhang cũng không tốt cho sức khỏe. Đặc biệt khu ngoại thành Hà Nội, những ngày qua vào vụ thu hoạch người dân lại đốt rơm rạ khiến bầu không khí của thủ đô thêm ngột ngạt và ô nhiễm nặng nề hơn.

Bên cạnh đó, người dân nên chuyển sang sử dụng nhiên liệu sạch để đun nấu, thay bếp than tổ ong bằng bếp điện, bếp từ. Khi dừng đèn đỏ, hãy tắt các phương tiện giao thông, thấy xe ô tô nào phát thải nhiều khói bụi, công trình xây dựng nào không che chắn kỹ, chúng ta cần lên tiếng nhắc nhở.

PGS Vũ Văn Giáp cũng kêu gọi, mỗi một công dân ở hai thành phố lớn có nguy cơ bị ô nhiễm không khí nặng nề là TP.Hà Nội, TP.HCM cần là một thành viện tích cực, có ý thức bảo vệ môi trường bằng các hành động có thể làm được ngay như: trồng thêm cây xanh, không đốt vàng mã, sử dụng nguyên liệu sạch.

Thảo Nguyên