Bảo tồn văn hóa: Phép vua thua…lệ cùn

Đình Lương Xá đang trong quá trình tu bổ, toàn bộ mái gỗ với các mảng chạm tinh xảo được thay hoàn toàn bằng bê tông

Câu chuyện “mới hóa” trong trùng tu di tích thêm một lần nữa lại chỉ ra sự bất cập trong công tác quản lý, bảo tồn văn hóa, di sản.

Bê tông hóa ngôi đình 300 tuổi

Khi báo chí vào cuộc và dư luận bức xúc, bất bình rộ lên thì ngôi đình Lương Xá đã hạ giải xong toàn bộ Đại bái, Hậu cung. Trên nền đình cũ trước là kiến trúc gỗ giờ đã mọc lên một kết cấu móng cột bê tông 5 gian, toàn bộ khung, cột, mái đổ hoàn toàn bằng bê tông cùng bộ vì và đang hoàn thiện phần mái.

Vừa qua, nhà nghiên cứu văn hóa, trưởng giáo phường Đình làng Việt Nguyễn Đức Bình cùng PGS.TS Khuất Tấn Hưng - Trường ĐH Kiến trúc Hà Nội và một số phóng viên về thực địa đình Lương Xá trước cảnh “sự đã rồi”.

Ngôi đình to rộng nằm ngay sát đường quốc lộ chứ không phải ở nơi hẻo lánh nào và phòng văn hóa huyện cách nơi đình tọa lạc cũng chẳng quá xa xôi. Thế nhưng lãnh đạo phòng văn hóa huyện Ứng Hòa lại giải thích là mới biết trong thời gian gần đây.

Bên trong đình Lương Xá vừa bị đình chỉ xây dựng

Việc dân làng rục rịch xây lại đình, đóng góp kinh phí cũng phải diễn ra cả năm nay. Quá trình hạ giải, tháo dỡ đình và đổ móng xây dựng diễn ra từ đầu năm đến giờ mà cán bộ phụ trách văn hóa gần đây mới biết thì quả là chuyện lạ có thật về hoạt động chuyên môn sâu sát địa bàn và công tác quản lý. Điều đó cho thấy những lỗ hổng quá lớn trong vấn đề quản lý và trong nghiệp vụ của đội ngũ lãnh đạo và cán bộ chuyên môn ngành văn hóa.

Quản lý phải đi trước!

Theo ông Nguyễn Doãn Văn - Trưởng ban Quản lý di tích Danh thắng - Sở VH-TT&DL Hà Nội: Theo hệ thống phân cấp của thành phố thì di tích này do UBND huyện Ứng Hòa, UBND xã Liên Bạt quản lý. Di tích đình Ứng Hòa chưa được xếp hạng nhưng đã nằm trong danh mục kiểm kê di tích trên địa bàn huyện Ứng Hòa (Ban hành kèm theo Quyết định số 5745/QĐ-UBND ngày 14/10/2016 của UBND thành phố Hà Nội về việc phê duyệt, công bố danh mục kiểm kê di tích trên địa bàn thành phố Hà Nội đến ngày 31/12/2015.

Trả lời câu hỏi “tại sao ngôi đình cổ to đẹp, có nhiều giá trị của ông cha mà lại chưa được xếp hạng di tích?”, Trưởng phòng văn hóa huyện Ứng Hòa giải thích “dân không muốn xếp hạng thì làm sao chúng tôi đi làm hồ sơ thay họ để xếp hạng được”. Trong khi đó một số người dân thì kêu ca họ đã nhiều lần xin xếp hạng nhưng không được…

Tại sao dân Lương Xá không biết bảo vệ giữ gìn di sản văn hóa đình làng, không thực hiện đúng luật bảo vệ và phát huy giá trị của di sản? Nếu cán bộ phụ trách văn hóa ở xã Liên Bạt, ở huyện Ứng Hòa đủ trình độ kiến thức, luôn sâu sát với di tích và làm tốt việc phổ biến, nâng cao nhận thức cho người dân về giá trị của văn hóa cổ truyền thì chắc chắn đình Lương Xá đã không rơi vào thảm cảnh này.

Trước sự việc này, ngày 31/7, Sở VH-TT&DL Hà Nội đã ra văn bản đình chỉ hoạt động xây dựng vi phạm Luật Di sản Văn hóa tại đình Lương Xá, đồng thời yêu cầu lãnh đạo huyện Ứng Hòa chỉ đạo các phòng, ban chức năng UBND xã Liên Bạt, Ban Quản lý di tích cơ sở tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm và có hình thức xử lý đối với các tổ chức, cá nhân có liên quan.

Sở cũng yêu cầu các cấp liên quan đề xuất phương án khắc phục hậu quả và thực hiện việc tuyên truyền phổ biến đến chính quyền, nhân dân thôn Lương Xá, xã Liên Bạt, huyện Ứng Hòa nói chung về Luật Di sản Văn hóa cùng các quy định về bảo tồn và tu bổ di tích.

Duyên Vũ