Báo quốc tế: Việt Nam tỏa sáng giữa loạt áp lực thương mại toàn cầu

Mới đây cây bút tài chính Sri Jegarajah của trang CNBC đã có một bài viết mang tựa đề “Việt Nam tỏa sáng giữa khi Đông Nam Á vùng vẫy trước các áp lực thương mại và thị trường mới nổi”. Trong đó, tác giả đề cập tới cách Việt Nam đang đối mặt với những thách thức đến từ cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung Quốc và đồng USD đang ngày càng mạnh hơn.

Báo Tổ Quốc xin trích dịch bài viết này.

Mối đe dọa của một cuộc chiến thương mại toàn cầu leo thang đang gia tăng “gánh nặng” lên các nền kinh tế dựa nhiều vào xuất khẩu như Singapore và Malaysia; còn Indonesia và Philippines đứng trước những khó khăn từ tỷ lệ nợ nước ngoài cao và sức ép từ tỷ giá đồng USD.

Trong khi đó, vị trí địa chính trị và các mối quan hệ chính trị - kinh tế truyền thống của Việt Nam, đang đem lại những lợi thế ngoài mong đợi. Phải đối mặt với chi phí tăng cao sau các mức thuế thương mại từ Mỹ, các nhà sản xuất Trung Quốc đã bắt đầu tái di chuyển sản xuất từ Đại lục sang các quốc gia Đông Nam Á khác, như Việt Nam và Bangladesh. Nhiều công ty Hàn Quốc, Nhật Bản và Đài Loan đã đổ những khoản đầu tư lớn vào Việt Nam.

Tình hình kinh tế của một số quốc gia ASEAN hiện đã khả quan hơn nhiều so với thời kỳ khủng hoảng tài chính cuối những năm 1990. Tuy nhiên, những lên xuống bất thường từ các thị trường mới nổi, cùng với những mâu thuẫn trong thương mại toàn cầu – đang đặt ra câu hỏi liệu ai sẽ bị ảnh hưởng nhiều nhất, liệu các tác động tiêu cực có trở thành một hiệu ứng lây lan trong khu vực, và làm thế nào để có thể hạn chế tổn thương ở mức ít nhất?

Diễn đàn Kinh tế Thế giới về ASEAN 2018 diễn ra từ ngày 11 – 13/9 tại Hà Nội là một cơ hội để các nhà làm chính sách và lãnh đạo doanh nghiệp thảo luận giải pháp cho những câu hỏi trên.

“Nếu Mỹ không thể bù đắp cho sự thiếu hụt hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc bằng cách chuyển sản xuất về lại nước Mỹ, thì nhu cầu hàng hóa cao của thị trường Mỹ sẽ phải được đáp ứng từ các nguồn thay thế,” Dwyfor Evans, người đứng đầu bộ phận Chiến lược vĩ mô châu Á – Thái Bình Dương tại tập đoàn State Street Global Markets, nhận định. “Tôi sẽ không nhập khẩu đồ chơi từ Trung Quốc nữa. Thay vào đó, tôi sẽ nhập khẩu từ Việt Nam, vì vậy chiến thương thương mại và chủ nghĩa bảo hộ cuối cùng lại là một điều tích cực cho Việt Nam.

Diễn đàn Kinh tế Thế giới về ASEAN 2018 diễn ra từ ngày 11 – 13/9 tại Hà Nội

Đầu tư nước ngoài

Từ tháng Một đến tháng Tám, Việt Nam nhận được 11,25 tỷ USD đầu tư nước ngoài trực tiếp (FDI), tăng 9,2% so với cùng kỳ năm trước. Năm 2017, giá trị FDI vào Việt Nam đạt mức kỷ lục là 17,5 tỷ USD.

“Rất nhiều công ty đang tái định vị”, Robert Subbaraman, người phụ trách bộ phận Các nền kinh tế mới nổi tại công ty tài chính Nomura cho biết. “Dòng chảy FDI vào Việt Nam đặc biệt rất mạnh và đã cung cấp hỗ trợ tốt cho cán cân thanh toán của Việt Nam”.

Tuy nhiên, Subbaraman cũng cảnh báo, mặc dù nền tảng hiện tại đang “có vẻ khá tốt”, nhưng Việt Nam vẫn cần phải thận trọng trong năm tài khóa tiếp theo. Các nhà lập pháp cần phải đảm bảo rằng thâm hụt ngân sách không bùng nổ và nền kinh tế không phát triển quá nóng. “Điều đó thường xảy ra khi bạn có dòng đầu tư nước ngoài rất lớn đồ về và các công ty đồng loạt xuất hiện”.

Còn Michael Langford, giám đốc điều hành tại công ty tư vấn Airguide cho biết, căng thẳng thương mại Mỹ - Trung Quốc sẽ ít nhiều tác động tới quan hệ giữa Trung Quốc và Việt Nam. “Nhiều công ty Trung Quốc hiện đang có nhà máy sản xuất tại Việt Nam, từ các nhà sản xuất pin như Vision đến đồ nội thất và may mặc…”, Langford nói.

Nguyên nhân khiến Việt Nam chưa trở thành một “nạn nhân cho thành công của chính mình” bởi vì quốc gia Đông Nam Á đang gia tăng chuỗi giá trị từ những đồ có giá trị lợi nhuận thấp sang các sản phẩm công nghệ cao.

“Những nguy cơ xung quanh tăng trưởng đang tăng cao khi các chính sách bảo hộ của Mỹ khiến cỗ máy xuất khẩu chủ chốt có khả năng bị dừng lại đột ngột”, chuyên gia Vishnu Varathan của công ty a Mizuho từng phân tích trong một báo cáo xuất bản hồi tháng Tám. “Chúng tôi hy vọng những thúc đẩy dài hạn dành cho đầu tư vào Việt Nam vẫn giữ nguyên sức hút”.

Còn theo nhà kinh tế học Chidu Narayanan của ngân hàng Standard Chartered, Việt Nam là một nền kinh tế dựa nhiều vào thương mại với chỉ số thương mại so với GDP lên tới 200% và “đang tiếp tục tăng”. Tuy nhiên, dòng FDI vào Việt Nam trong năm 2018 sẽ vẫn cao, trong đó các dự án chế tạo sản xuất chiếm tới 50%. Standard Chartered dự đoán, tổng FDI đăng ký và thực hiện tại Việt Nam trong năm 2018 sẽ gần đạt mức 15 tỷ USD.

“Việt Nam đã hưởng lợi từ việc tham gia các thỏa thuận thương mại khu vực, một dân số trẻ và có trình độ, nguồn lao động vẫn có chi phí thấp và còn mở rộng, cũng như vị trí địa chính trị của mình”, Narayanan đánh giá. “Điều này sẽ giúp Việt Nam tiếp tục thu hút thêm FDI trong những năm tới đây”.

Minh Đức