Bao giờ lại có phim về Người?

Có thể một phần khi sinh thời đức tính khiêm tốn giản dị của Người đã “gây khó” cho các nhà làm phim Việt Nam.

Quá ít phim cho cả cuộc đời

79 mùa xuân

Trong lĩnh vực điện ảnh, những phim tài liệu đã được khẳng định qua các tác phẩm xuất sắc như: Những mẩu chuyện về đời hoạt động của Hồ Chủ tịch (đạo diễn Quang Huy, 1960), Bác Hồ sống mãi (đạo diễn Nguyễn Quang Trung, Lại Văn Sinh, 1970), Chúng con nhớ Bác (Nguyễn Văn Thông, 1973), Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh (đạo diễn Phạm Kỳ Nam, 1974), Những giờ phút cuối đời Bác Hồ, Bác đi chiến dịch (đạo diễn Phạm Quốc Vinh, 1990), Hồ Chí Minh - Chân dung một con người (đạo diễn Bùi Đình Hạc, 1990)...

Phim truyện điện ảnh thì mãi tới kỷ niệm 100 năm sinh nhật Người, năm 1990 mới có, mang tên Hẹn gặp lại Sài Gòn (đạo diễn: Long Vân, kịch bản: Sơn Tùng). Tiếp theo đó, rải rác trong các năm, tính đến năm 2020 chỉ có 6 phim nữa: Hà Nội mùa Đông năm 46 (đạo diễn: Đặng Nhật Minh, kịch bản: Đặng Nhật Minh, Hoàng Nhuận Cầm, 1997); Nguyễn Ái Quốc ở Hồng Kông (đạo diễn: Nguyễn Khắc Lợi, Viên Thế Kỷ - Trung Quốc, kịch bản: Hữu Mai, 2003); Vượt qua bến Thượng Hải (đạo diễn: Triệu Tuấn, Phạm Đông Vũ - Trung Quốc, kịch bản: Hà Phạm Phú, Lê Ngọc Minh, Giả Phi, 2010), Nhìn ra biển cả (đạo diễn: Vũ Châu, kịch bản: Nguyễn Thị Hồng Ngát, 2010), Thầu Chín ở Xiêm (đạo diễn: Bùi Tuấn Dũng, kịch bản: Đinh Thiên Phúc, 2015), Nhà tiên tri (đạo diễn: Vương Đức, kịch bản: Hoàng Nhuận Cầm, 2015).

Bối cảnh và thời điểm lịch sử được các nhà làm phim lựa chọn tái hiện trong 7 phim này ở những giai đoạn khác nhau trong cuộc đời và sự nghiệp của Người gắn với các giai đoạn lịch sử Việt Nam nửa đầu thế kỷ XX đầy biến động. 7 phim, như 7 trang cuộc đời của Người.

Cảnh trong phim Nguyễn Ái Quốc ở Hồng Kông.

7 trang cuộc đời Người qua phim

Hẹn gặp lại Sài Gòn và Nhìn ra biển cả cho người xem thấy được tài năng, phẩm chất và bản lĩnh của Chủ tịch Hồ Chí Minh được nung nấu ngay từ khi còn là chàng trai trẻ mang trong mình khát vọng, hoài bão lớn lao giải phóng dân tộc, cứu nước cứu dân. Tài năng, bản lĩnh và phẩm chất tuyệt vời ấy tiếp tục được các nhà làm phim thể hiện qua những bước đường cách mạng của Người, từ Thái Lan trong phim Thầu Chín ở Xiêm; qua Hồng Kông trong phim Nguyễn Ái Quốc ở Hồng Kông; tới Hạ Môn, Thượng Hải trong phim Vượt qua bến Thượng Hải; cho đến những ngày Đông ở Hà Nội trong phim Hà Nội mùa Đông năm 46, và những năm tháng khốc liệt nơi chiến khu Việt Bắc trong phim Nhà tiên tri.

Trong Thầu Chín ở Xiêm, Người đã thể hiện được tầm nhìn xa khi vượt qua mọi trở ngại, khó khăn, nối kết những người yêu nước, quyết tâm thành lập cơ sở Đảng, chuẩn bị cho việc hợp nhất 3 tổ chức cộng sản thành Đảng Cộng sản Việt Nam.

Tiếp đó Nguyễn Ái Quốc ở Hồng Kông, hay Vượt qua bến Thượng Hải, Người đã thực hiện những cuộc vượt hiểm “vô tiền khoáng hậu”, giữa vòng vây của nhiều thế lực từ mật thám Pháp cho đến Tàu Tưởng Quốc dân Đảng, bằng tài năng, ý chí, nhân cách, phẩm hạnh và lòng kiên trì cùng sự giúp sức của những người bạn quốc tế yêu chuộng hòa bình, chính nghĩa...

Hà Nội mùa Đông năm 46, đã khắc họa hình ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh với những quyết sách sáng suốt, đầy trí tuệ trong thời khắc những ngày cuối năm 1946, những quyết định đối nội, đối ngoại, trong cứng có mềm, lấy nhu khắc cương, có tính chất lịch sử của người lãnh đạo cuộc cách mạng là bước ngoặt lớn cho số phận của đất nước, của mỗi người dân Việt Nam. Trong Nhà tiên tri, phẩm chất anh minh, thông tuệ, sự sáng suốt trước mọi biến cố của Chủ tịch Hồ Chí Minh được thể hiện trên nhiều phương diện.

Bên cạnh khai thác hình tượng Nguyễn Tất Thành - Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh qua những chặng đường hoạt động cách mạng cùng tài năng, bản lĩnh, phẩm chất lãnh tụ; các nhà làm phim còn tập trung miêu tả, tái hiện hình ảnh của Người với vẻ đẹp tâm hồn, tình cảm, tính cách. Trong Nhìn ra biển cả và Hẹn gặp lại Sài Gòn, các nhà làm phim còn khắc họa những giây phút rất “đời” ở Người, khiến người xem luôn cảm nhận được sự gần gũi, thân thuộc. Ở đó có nỗi nhớ nhung, quyến luyến gia đình, là hình ảnh người mẹ thân thương luôn nặng trĩu trong từng bước chân, của người con Nguyễn Tất Thành. Là những tình cảm rất tự nhiên của thầy giáo Nguyễn Tất Thành với các học trò thân thiết của mình. Là tình yêu đơn phương của cô con gái ông chủ hãng nước mắm, của Út Vân, con gái ông Tư Đờn, ân nhân của Người...

Cho đến nay rất cần có một phim truyện điện ảnh tầm cỡ về cuộc đời vĩ đại của Người, những phim với góc nhìn mới, khám phá mới giàu tính nhân văn về Người để cho thế hệ khán giả trẻ hôm nay nhớ mãi.

Hoài Hương