Bảo đảm lợi ích người dân khi thu hồi đất

Nhiều hộ dân bị thu hồi đất rừng tại xã Khánh Thuận, huyện U Minh đồng tình với phương án bồi hoàn của UBND tỉnh.

Thực hiện chủ trương xã hội hóa nghề rừng theo Quyết định số 64/QÐ-UB ngày 28-3-1991 của UBND tỉnh Minh Hải cũ, nay là tỉnh Cà Mau, năm 1993, Lâm ngư trường (LNT) Sông Trẹm (nay là Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp U Minh Hạ) hợp đồng giao khoán hơn 1.100 ha đất lâm nghiệp cho 130 hộ dân các ấp 19, 20, 21 (xã Khánh Thuận) để
trồng rừng, bảo vệ rừng kết hợp với canh tác nông nghiệp. Theo hợp đồng giao khoán, mỗi hộ dân được nhận thửa đất 100 m bề ngang và 1.000 m bề dài (trăm ngang nghìn dọc), tương đương khoảng 10 ha, với thời hạn 20 năm (từ năm 1993 đến 2013).

Tuy nhiên, trong quá trình quản lý, các hộ dân không đủ sức bảo vệ và phát triển rừng, cho nên rừng bị nghèo kiệt và thỉnh thoảng xảy ra cháy rừng… Năm 1996, LNT Sông Trẹm đã quyết định thu hồi lại 500 m chiều dọc (tương đương 50%) phần đất "trăm ngang nghìn dọc" của người dân với tổng diện tích hơn 529 ha. Trong đó, dành hơn 290 ha để giao khoán lại cho 41 hộ dân khác; phần diện tích còn lại, LNT Sông Trẹm hợp đồng liên doanh liên kết, giao khoán cho một số tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp.

Theo hợp đồng giao khoán, việc thu hồi đất tại LNT Sông Trẹm diễn ra vào năm 2013 như hợp đồng giao khoán năm 1993. Thế nhưng, năm 2012, các hộ dân bị thu hồi đất ở Khánh Thuận gửi đơn yêu cầu LNT Sông Trẹm trả lại hiện trạng giao khoán ban đầu, hoặc cho họ thuê hay hợp tác đầu tư như một số tổ chức, cá nhân khác. Vụ việc khiếu nại kéo dài đến tận năm nay.

Trao đổi với chúng tôi, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Chủ tịch Mặt trận Tổ quốc kiêm Trưởng Ban Dân vận Tỉnh ủy Cà Mau Lê Dũng khẳng định: Vào thời điểm LNT Sông Trẹm thu hồi đất, người dân biết việc thu hồi nhưng không khiếu nại vì giá trị, hoa lợi từ trồng và bảo vệ rừng quá ít. Về sau thấy giá trị tăng lên, người dân khiếu nại tập thể để đòi quyền lợi. Phía LNT Sông Trẹm đã tự ý thu hồi đất giao khoán cho dân, nhưng chưa có chủ trương của UBND tỉnh; tại thời điểm thu hồi, LNT không tính toán phương án bồi hoàn thành quả lao động cho người dân và chưa thực hiện đầy đủ các thủ tục, giấy tờ thu hồi để cấp lại sổ khác.

Ðể bảo đảm quyền lợi cho người dân, UBND tỉnh Cà Mau sẽ thực hiện bồi hoàn, hỗ trợ công chăm sóc, bảo vệ rừng ba năm đầu; chi phí xử lý thực bì, đào kênh khuôn hộ bằng thủ công... cho các hộ dân ấp 19, 20, 21 (xã Khánh Thuận) bao gồm: Hộ gốc được giao khoán đất rừng vào năm 1993 nhưng bị thu hồi 50% diện tích năm 1996; hộ thừa kế từ hộ gốc, hộ nhận chuyển nhượng thành quả lao động từ hộ gốc vào thời điểm trước năm 1996. Phương án bồi hoàn được UBND tỉnh tính toán và áp theo giá thực tế hiện nay. Cụ thể, bồi hoàn công chăm sóc rừng được tính dựa trên lợi nhuận bình quân thu được sau khi khai thác rừng và tỷ lệ các hộ dân được hưởng theo hợp đồng với quy định hiện nay, tức người dân được hưởng 80%, Công ty U Minh Hạ chỉ hưởng 20% thay vì người dân hưởng 30%, công ty hưởng 70% như trước. Ðối với việc bồi hoàn công xử lý thực bì và đào kênh khuôn hộ bằng thủ công, tỉnh Cà Mau khảo sát thực tế, tính toán và áp theo đơn giá hiện hành là 26.500 đồng/m3. Tổng kinh phí bồi hoàn trong việc LNT Sông Trẹm thu hồi đất của 130 hộ dân là hơn 4,1 tỷ đồng, tính bình quân mỗi hộ được nhận hơn 30 triệu đồng. Kinh phí bồi hoàn không sử dụng ngân sách mà trích từ lợi nhuận của Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp U Minh Hạ.

Ðược biết, đến nay nhiều hộ dân bị thu hồi đất rừng đã đồng thuận với phương án bồi hoàn của tỉnh Cà Mau. Ông Phan Văn Ðội, hộ dân có đất rừng bị thu hồi ở ấp 21 cho biết: "Tôi thấy phương án mà tỉnh đưa ra hợp lý, có lợi cho người dân".

Theo Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau Nguyễn Tiến Hải, trong thời gian tới, nếu các hộ dân đồng thuận, tỉnh Cà Mau sẽ chỉ đạo cơ quan chức năng thu hồi đất của Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp U Minh Hạ để giao về cho chính quyền địa phương, sau đó tiến hành các thủ tục cần thiết để cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên phần đất còn lại cho người dân, giúp người dân yên tâm ổn định và canh tác sản xuất lâu dài...

BÀI VÀ ẢNH: NGUYỄN HỮU TÙNG