Bảo đảm hệ thống pháp luật Việt Nam đầy đủ, thống nhất, đồng bộ, hiện đại

Hội nghị trực tuyến toàn quốc tổng kết công tác tư pháp năm 2020, triển khai nhiệm vụ năm 2021 và định hướng nhiệm kỳ 2021-2025. Ảnh: Tuấn Phong

Nhiều kết quả toàn diện trên các lĩnh vực công tác

Nhìn lại nhiệm kỳ 2016-2020, bối cảnh quốc tế và trong nước có nhiều diễn biến phức tạp, khó lường; cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn, an ninh khu vực và thế giới có nhiều đe dọa; ảnh hưởng của thiên tai, dịch bệnh, nhất là đại dịch COVID-19... đã tác động lớn đến tình hình KT-XH của nước ta và làm phát sinh nhiều vấn đề pháp lý, đặt ra nhiều nhiệm vụ cho Bộ, ngành tư pháp.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự điều hành sát sao, kịp thời, quyết liệt, sáng tạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ với những nỗ lực, quyết tâm cao của toàn thể cán bộ, công chức, viên chức, người lao động, ngành tư pháp đã tiến hành triển khai đồng bộ nhiều mặt công tác. Công tác tư pháp tiếp tục có sự trưởng thành, công tác phối hợp giữa Bộ Tư pháp với các bộ, ngành, địa phương và giữa các Sở Tư pháp, Cục Thi hành án dân sự (THADS) với các sở, ngành tiếp tục được chú trọng, tăng cường, qua đó kịp thời tháo gỡ những “điểm nghẽn”, những vướng mắc, khó khăn và đẩy nhanh tiến độ thực hiện các nhiệm vụ được giao, qua đó đóng góp thiết thực vào thành tựu chung của đất nước và từng địa phương về phát triển KT-XH, củng cố quốc phòng, an ninh, tăng cường vị thế đối ngoại của đất nước, xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam, cải cách hành chính, cải cách tư pháp, xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của Nhà nước, tổ chức, người dân.

Nhiều kết quả toàn diện trên các lĩnh vực công tác tư pháp nhiệm kỳ qua được ghi nhận như: Hệ thống pháp luật của nước ta không ngừng hoàn thiện, cơ bản đầy đủ, toàn diện. Hầu hết các lĩnh vực của đời sống xã hội đều có văn bản ở tầm luật điều chỉnh. Chất lượng của hệ thống pháp luật có nhiều chuyển biến tích cực, cơ bản đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ; tính công khai, minh bạch của hệ thống pháp luật từng bước được nâng lên.

Công tác thi hành pháp luật, theo dõi thi hành pháp luật đã được các cấp ủy đảng, chính quyền quan tâm thực hiện và đạt được những thành quả bước đầu. Công tác phổ biến giáo dục pháp luật có nhiều đổi mới, nhất là ứng dụng công nghệ thông tin trong tuyên truyền, phổ biến và tổ chức các cuộc thi trực tuyến tìm hiểu pháp luật, qua đó đưa pháp luật đi vào cuộc sống nhanh hơn, hiệu quả hơn, tiết kiệm hơn.

Việc triển khai các nhiệm vụ quản lý nhà nước và cung cấp dịch vụ công trong lĩnh vực hộ tịch, quốc tịch, chứng thực đạt nhiều kết quả ấn tượng, nổi bật là triển khai thực hiện Đề án “Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử toàn quốc”.

Nhiều hoạt động trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp tiếp tục được xã hội hóa mạnh mẽ, đạt kết quả tích cực. Tổ chức và hoạt động công chứng, giám định, luật sư... đã được đổi mới theo định hướng cải cách tư pháp, phục vụ có hiệu quả công tác điều tra, truy tố, xét xử và đáp ứng được yêu cầu của xã hội.

Hệ thống THADS được tổ chức theo nguyên tắc tập trung, thống nhất theo ngành dọc; có sự phối hợp song trùng trong lãnh đạo, chỉ đạo với cấp ủy, chính quyền địa phương. Các quy định về trình tự, thủ tục thi hành án được hoàn thiện theo các yêu cầu cải cách hành chính, cải cách tư pháp nhằm góp phần tạo chuyển biến cơ bản trong công tác THADS, theo dõi thi hành án hành chính; kết quả thi hành án tăng theo từng năm, đạt và vượt các chỉ tiêu được giao, qua đó bảo vệ tính nghiêm minh của pháp luật, trật tự, an toàn xã hội, cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, hoàn thành chỉ tiêu phát triển KT-XH của đất nước và của từng địa phương.

Tổ chức bộ máy của ngành tư pháp tiếp tục được kiện toàn theo hướng tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Đội ngũ cán bộ ngành tư pháp đã có sự lớn mạnh đáng ghi nhận về chất lượng, nhiều cán bộ được tin tưởng giao các trọng trách quan trọng ở Trung ương và địa phương.

Công tác đào tạo nguồn nhân lực cho hệ thống tư pháp đạt được nhiều kết quả cao, vừa góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực có kiến thức pháp luật cho xã hội, đồng thời đáp ứng yêu cầu của công cuộc cải cách tư pháp.

Công tác pháp luật quốc tế ngày càng khẳng định vai trò quan trọng trong bảo đảm yêu cầu pháp lý phục vụ hội nhập sâu, rộng của đất nước; việc đại diện pháp lý cho Chính phủ giải quyết tranh chấp đầu tư quốc tế, cấp các ý kiến pháp lý, hoạt động tương trợ tư pháp được thực hiện bài bản, kịp thời. Công tác hợp tác quốc tế về pháp luật tiếp tục được mở rộng với nhiều quốc gia và tổ chức quốc tế và từng bước đi vào chiều sâu, phục vụ thiết thực hơn cho công cuộc xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật, tổ chức thi hành pháp luật và cải cách tư pháp, góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.

Định hướng công tác tư pháp nhiệm kỳ 2021-2025

Trên cơ sở bám sát các định hướng về xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN, xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật, cải cách tư pháp được thể hiện trong quá trình tham gia chuẩn bị văn kiện của Đại hội Đại biểu toàn quốc của Đảng khóa XIII; thể hiện trong các kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về tổng kết và thực hiện các nghị quyết, chỉ thị liên quan đến các lĩnh vực công tác của Bộ, ngành tư pháp; các chỉ đạo của Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Báo cáo số 01 của Bộ Tư pháp đã xác định 06 định hướng công tác mà Ngành Tư pháp tập trung thực hiện trong nhiệm kỳ 2021-2025, bao gồm:

Một là, phát huy vai trò quan trọng của Bộ, ngành tư pháp trong việc tham mưu xây dựng, hoàn thiện và tổ chức thi hành pháp luật. Bảo đảm hệ thống pháp luật Việt Nam đầy đủ, thống nhất, đồng bộ, hiện đại, công khai, minh bạch, ổn định, dễ tiếp cận với chi phí tuân thủ thấp, có hiệu lực, hiệu quả cao, có sức cạnh tranh quốc tế, lấy quyền và lợi ích hợp pháp của người dân là trung tâm, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững KT-XH và quốc phòng, an ninh trong điều kiện mới, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số quốc gia.

Nghiên cứu xây dựng Luật về tổ chức thi hành pháp luật. Bảo đảm thượng tôn pháp luật trở thành chuẩn mực ứng xử phổ biến trong đời sống xã hội và trong hoạt động của các cơ quan, tổ chức. Đẩy mạnh công tác phổ biến giáo dục pháp luật, trong đó chú trọng cả những chính sách, quy định pháp luật ngay từ khi dự thảo; thực hiện hiệu quả chủ trương Nhà nước giữ vai trò nòng cốt đi đôi với xã hội hóa hoạt động phổ biến giáo dục pháp luật. Kịp thời ban hành các văn bản quy định chi tiết luật, pháp lệnh nhằm khắc phục triệt để tình trạng nợ ban hành văn bản quy phạm pháp luật, sớm đưa các luật, pháp lệnh vào cuộc sống.

Hai là, tiếp tục hoàn thiện thể chế về THADS, hành chính. Phấn đấu đạt hoặc vượt các chỉ tiêu THADS được giao; hàng năm giảm lượng án chuyển kỳ sau. Bảo đảm 100% bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật của Tòa án về vụ án hành chính được theo dõi thi hành theo quy định của Luật tố tụng hành chính.

Ba là, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước và chất lượng các dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính tư pháp, bổ trợ tư pháp, trợ giúp pháp lý. Hình thành được mạng lưới dịch vụ pháp lý rộng khắp, thuận tiện, tin cậy cho người dân, doanh nghiệp; phát huy vai trò tự quản của các hội nghề nghiệp trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp. Đẩy mạnh hiện đại hóa các lĩnh vực công tác hành chính tư pháp, bổ trợ tư pháp, xử lý vi phạm hành chính với trọng tâm là xây dựng Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử, Cơ sở dữ liệu về xử lý vi phạm hành chính. Thực hiện tốt Kế hoạch Chuyển đổi số ngành Tư pháp giai đoạn 2020-2025, định hướng đến năm 2030.

Bốn là, chủ động phòng ngừa và tăng cường năng lực giải quyết tranh chấp, khiếu kiện trong hoạt động đầu tư quốc tế. Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về hợp tác với nước ngoài về pháp luật và tương trợ tư pháp. Song song với việc đẩy mạnh hợp tác quốc tế về pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước trong giai đoạn mới, cần tập trung rà soát, đánh giá tình hình thực hiện các thỏa thuận hợp tác đã ký để có đề xuất, điều chỉnh phù hợp.

Năm là, đổi mới mạnh mẽ, nâng cao chất lượng, mở rộng quy mô đào tạo của Đại học Luật Hà Nội, Học viện Tư pháp để bổ sung nguồn nhân lực pháp luật, tư pháp có năng, lực, trình độ cao, đáp ứng yêu cầu của xã hội. Củng có, kiện toàn, nâng cao năng lực, chất lượng đào tạo của các Trường Cao đẳng luật. Đẩy mạnh nghiên cứu khoa học pháp lý, góp phần tích cực vào việc cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về xây dựng, hoàn thiện thể chế, cải cách hành chính, cải cách tư pháp.

Sáu là, kiện toàn tổ chức bộ máy của Bộ Tư pháp, các tổ chức pháp chế và các cơ quan tư pháp địa phương theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả.Tiếp tục đổi mới công tác cán bộ; xây dựng đội ngũ cán bộ tư pháp đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ. Chú trọng luân chuyển, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong toàn ngành./.

Tuấn Phong – Giang Thanh