Báo chí thời Google

Vậy có phải Google đang giành mất chiếc bánh của báo chí? Câu trả lời không hề đơn giản.

Quan hệ cộng sinh?

Một điều không thể phủ nhận, Google đang ngày càng trở thành một công cụ đắc lực cho những người làm báo. Khi cần viết về một vấn đề gì, chỉ cần lên Google gõ từ khóa phù hợp và chỉ trong một cái chớp mắt bạn sẽ nhận được hàng triệu kết quả. Có thể nói, Google đã trở thành một "kho" tư liệu khổng lồ cho người làm báo, từ những nội dung đời thường cho đến những vấn đề địa chính trị nhức nhối của thế giới. Bạn muốn viết về món phở của người Hà Nội? Google sẽ chỉ cho bạn từ A đến Z, từ nguồn gốc cho đến những "biến tấu", cách chọn nguyên liệu, cách nấu và cả… cách thưởng thức. Hay bạn muốn biết về chính sách đối ngoại của siêu cường Mỹ? Google cũng có thể đem lại hàng ngàn kết quả, với phân tích, nhận định của hàng trăm chuyên gia từ khắp nơi trên thế giới. Với hình ảnh cũng vậy. Bạn cần một tấm ảnh về tháp Eiffel hay hình một thổ dân da đỏ? Google sẵn sàng cung cấp miễn phí.

Tuy nhiên, những nội dung và hình ảnh mà Google đem đến cho người dùng đang ở giữa một cuộc tranh cãi chưa có hồi kết về quyền sở hữu trí tuệ. Đây chính là điều mà các nhà xuất bản thường kêu ca. Họ cho rằng Google đã vi phạm bản quyền, khi cho ra kết quả là các bản tin hay hình ảnh của họ mà không xin phép hay trả tiền. Trong khi đó, Google biện minh rằng họ chỉ hiển thị trên kết quả tìm kiếm phần tiêu đề và một vài dòng của bản tin; hơn nữa chính nhờ dịch vụ tìm kiếm của họ đã giúp tăng lượt truy cập cho bài viết của các nhà xuất bản.

"Chúng tôi mang đến cho các nhà xuất bản tin tức trực tuyến một tỷ lần nhấp mỗi tháng từ Google News, và hơn 3 tỷ lượt truy cập bổ sung từ các dịch vụ khác của chúng tôi, chẳng hạn như Google Search và iGoogle.

Đó là 100.000 cơ hội một phút để giành được độc giả trung thành và tạo doanh thu miễn phí. Về bản quyền, chúng tôi chỉ hiển thị một tiêu đề và một vài dòng từ mỗi câu chuyện. Nếu độc giả muốn đọc thêm họ phải nhấp qua trang web của tờ báo. Và nếu muốn, nhà xuất bản có thể xóa nội dung của họ khỏi mục tìm kiếm của chúng tôi, hoặc từ Google News" - Eric Schmidt, CEO của Google nói.

Nhà phân tích Martin Hutchinson cũng cho rằng, mối quan hệ giữa Google và các tờ báo thực ra là mối quan hệ cộng sinh: Google thu hút độc giả cho các bài viết của các tờ báo, qua đó khuyến khích họ đăng ký với tờ báo đó; trong khi đó, bằng cách mang lại dịch vụ tìm kiếm cho người dùng, Google nhận được nhiều hợp đồng quảng cáo trực tuyến. Vì vậy, ông Hutchinson cho rằng để sống tốt, các tờ báo thay vì chống đối và than vãn với Google, hãy tìm cách thích ứng với gã khổng lồ này.

Ảnh minh họa.

Tuy nhiên, các nhà lập pháp Mỹ chỉ trích các công ty công nghệ lớn là những người gác cổng không công bằng, đối với nội dung được sản xuất bởi các phương tiện truyền thông truyền thống. Nghị sĩ David Cicilline, người lãnh đạo Tiểu ban Chống độc quyền tư pháp Hạ viện, đã khởi động một cuộc điều tra rộng rãi về ngành công nghệ, bằng cách tập trung vào cách thức kinh doanh tin tức được xử lý bởi các nền tảng khổng lồ như Facebook và Alphabet (công ty mẹ của Google).

Theo đó, với một danh sách dài các cáo buộc, bao gồm sự thống trị của họ trên thị trường quảng cáo kỹ thuật số, truyền bá thông tin sai lệch trên nền tảng của họ, mua lại các đối thủ nhỏ hơn và vi phạm quyền riêng tư trong xử lý thông tin cá nhân.

Nỗ lực hòa hợp

Ngày 20-3-2019, Google đã triển khai một công cụ mới mà họ tin rằng sẽ giúp các nhà xuất bản tin tức chống lại tin giả. Công cụ mới được phát triển theo Sáng kiến Google Tin tức (Google News Initiative), một chương trình mà công ty đã ra mắt vào năm ngoái để thúc đẩy hoạt động báo chí.

Bonita Stewart, Phó Chủ tịch Quan hệ đối tác của Google, cho biết chỉ là "hiểu lầm" khi cho rằng Google xung đột với các nhà xuất bản. "Thực tế là chúng tôi kinh doanh với họ. Khi họ kiếm được tiền cũng là khi chúng tôi kiếm tiền" - Bonita nói.

Đối với Google, hợp tác với ngành tin tức cũng có nghĩa là liên tục làm việc để lọc thông tin sai lệch khỏi kết quả tìm kiếm hàng đầu của nó và để quảng bá tin tức chất lượng. Hai công cụ kiểm tra thực tế mới, miễn phí cho các tổ chức kiểm tra tin tức và thực tế, là một cách Google nhắm đến để cải thiện công cụ tìm kiếm của mình.

Thẻ kiểm tra thực tế cho phép Google News đưa ra những câu chuyện mới nhất để gỡ lỗi thông tin sai lệch trong cột Kiểm tra thực tế. Các thẻ này cũng giúp Google làm cho những câu chuyện đó nổi bật hơn trong kết quả tìm kiếm của nó.

Google cũng chống lại tin tức giả bằng cách cấp ngân sách cho các tổ chức kiểm tra thực tế và cho các chương trình xóa mù chữ trên toàn cầu. Sáng kiến Google News cũng bao gồm một chiến dịch xóa mù chữ truyền thông trị giá 10 triệu USD với Google.org, để giúp những người trẻ tuổi biết sự khác biệt giữa tin tức thật và giả.

Ngoài ra, năm ngoái Google đã khởi động chương trình 25 triệu USD với YouTube để hỗ trợ tin tức video và cam kết thêm 5 triệu USD để giúp cải thiện khả năng âm thanh của các tổ chức tin tức, chẳng hạn như cho podcast hoặc radio.

Google cũng đóng vai trò là đối tác sáng lập của First Draft, một tổ chức phi lợi nhuận mang các nhà báo, học giả và công nghệ lại với nhau, để chống lại thông tin sai lệch ở quy mô lớn hơn. Và Google hợp tác với các tổ chức tin tức để xây dựng các công cụ miễn phí giúp các nhóm đó vượt qua các thách thức kỹ thuật và cung cấp chuyên môn kỹ thuật trong các lĩnh vực trí thông minh nhân tạo.

Bất chấp những lời chỉ trích trong những năm qua, Google cho biết họ muốn giúp các công ty truyền thông kiếm tiền. Google có một nhóm 1.800 tổ chức tin tức mà đôi khi họ khai thác để hiểu rõ về cách nó có thể giúp tăng doanh thu của ngành tin tức. Năm ngoái, Google cho biết họ đã chuyển 14 tỷ USD doanh thu cho các nhà nhà xuất bản thông qua các công cụ quảng cáo.

Nó cũng đã ra mắt "Đăng ký với Google", một tính năng cho phép người dùng Google đăng ký chỉ bằng cách nhấp chuột. Công ty cũng làm việc với các đối tác truyền thông như The Washington Post để phát triển một công cụ, giúp các công ty truyền thông xác định rõ hơn những độc giả trực tuyến nào có nhiều khả năng đăng ký.

Dựa trên dữ liệu và phân tích, Google cho biết họ có thể giúp các nhóm tin tức điều chỉnh quảng cáo của họ để họ phân biệt giữa những độc giả thường xuyên có khả năng đăng ký và độc giả bình thường, những người phát sinh.

Văn Cường