Báo chí có vai trò quan trọng trong công tác bảo vệ trẻ em

Truyền thông bảo vệ trẻ em gặp nhiều thách thức

Việt Nam là quốc gia đầu tiên ở châu Á và quốc gia thứ hai trên thế giới phê chuẩn Công ước của Liên hợp quốc về quyền trẻ em và đã xây dựng, ban hành khung pháp lý tương đối toàn diện để ghi nhận và bảo đảm thực thi các quyền của trẻ em. Truyền thông, báo chí tại Việt Nam có vai trò vô cùng quan trọng trong lĩnh vực bảo vệ quyền trẻ em. Tuy nhiên, đưa tin về trẻ em là một trong những thách thức không nhỏ đối với các cơ quan báo chí và truyền thông.

Thực tế, không ít những bài báo, sản phẩm truyền thông đã vô tình hay cố ý vi phạm quyền bí mật đời sống riêng tư của trẻ khi đưa tin bằng việc sử dụng ngôn ngữ thiếu tính nhạy cảm hay hình ảnh thiếu tính chọn lọc. Điều này đã gây tác động rất lớn đến tâm lý và quá trình phát triển của trẻ.

Quang cảnh hội thảo.

Phát biểu khai mạc hội thảo, ông Đặng Hoa Nam, Cục trưởng Cục Trẻ em, Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội cho biết: Báo chí đóng vai trò rất quan trọng và đã tham gia tích cực trong việc truyền thông về các vấn đề trẻ em và tham gia bảo vệ trẻ em. Để chức năng này được thực hiện một cách có hiệu quả, lại không vi phạm các quyền riêng tư của trẻ em, báo chí cần được trang bị thêm các kiến thức và chia sẻ các giá trị đạo đức cụ thể trong truyền thông bảo vệ trẻ em và vì lợi ích tốt nhất của trẻ.

Từ trước đến nay, tại Việt Nam các hoạt động và điều luật hướng tới bảo vệ trẻ em luôn được chú trọng và được dư luận ngày càng quan tâm. Các tin bài về giáo dục trẻ, sự chăm sóc và quyền lợi của trẻ hay những vấn đề mà trẻ em đang gặp phải luôn là chủ đề bất tận, góp phần không nhỏ giúp nâng cao nhận thức của cộng đồng về bảo vệ trẻ em, hướng đến những điều tốt đẹp nhất cho trẻ.

Tuy nhiên, vì đây là vấn đề được dư luận xã hội quan tâm, nên đôi khi việc áp lực đưa tin nhanh, nóng để đáp ứng nhu cầu cộng đồng có thể khiến báo chí vô tình xâm hại trẻ em thay vì bảo vệ trẻ em. Ngoài ra, trong thời đại mạng xã hội, cạnh tranh với mạng xã hội cũng khiến việc truyền thông bảo vệ trẻ em trong giai đoạn mới gặp rất nhiều thách thức.

Phóng viên Nguyễn Ngân, Đài Truyền hình Việt Nam cho rằng, có các “ranh giới” rất mong manh và các tranh luận trong nghiệp vụ báo chí và nguyên tắc bảo vệ trẻ em, không có gì hoàn toàn đúng hay hoàn toàn sai, nhưng nhà báo có tâm cần phải đặt lên trên hết lợi ích của trẻ để viết bài có trách nhiệm, tránh tình trạng trẻ em vô tình bị "xâm hại" một lần nữa bởi nhà báo.

Tại hội thảo, các nhà báo, phóng viên đã đưa ra rất nhiều quan điểm xoay quanh cách thức áp dụng quyền trẻ em vào hoạt động báo chí; những khó khăn gặp phải trong quá trình tác nghiệp và một số thắc mắc cần được giải đáp.

Nhà báo cần đặt lợi ích của trẻ lên trên hết

Tại hội thảo, các đại biểu đã làm rõ vai trò của báo chí trong truyền thông bảo vệ trẻ em theo ba cấp độ trong thời đại số. Các nguyên tắc ứng xử bảo vệ quyền riêng tư dành cho nhà báo; vai trò điều hướng của báo chí trong xử lý trường hợp các vụ việc được dư luận xã hội quan tâm trên các phương tiện truyền thông và mạng xã hội; xác định những hạn chế và rủi ro trên nguyên tắc vì lợi ích tốt nhất cho trẻ của các chuyên gia về trẻ em và trong lĩnh vực liên quan.

Bà Nguyễn Phương Linh, Viện trưởng MSD chia sẻ tại hội thảo.

Theo đó, các nhà báo viết về trẻ em và viết cho trẻ em cần phải đứng trên cơ sở tiếp cận dựa trên quyền trẻ em, luôn vì lợi ích tốt nhất của trẻ. Các nhà báo cần phải hiểu các đặc điểm phát triển về tâm lý của trẻ, cách suy nghĩ của trẻ, biết cách lắng nghe, tôn trọng quyền được lắng nghe và quyền tham gia của trẻ và khuyến khích trẻ tham gia vào những vấn đề liên quan đến trẻ em.

Với những nội dung chất lượng, cô đọng và cập nhật mà hội thảo mang lại, hơn 50 nhà báo, phóng viên từ rất nhiều cơ quan báo chí, truyền thông ở miền Bắc đã có dịp được bổ sung kiến thức, kinh nghiệm, tương lai sẽ tạo ra những sản phẩm truyền thông chất lượng, hoàn thiện hơn và góp phần lan tỏa những thông điệp về bảo vệ trẻ em, tạo ra quy chuẩn cho báo chí Việt Nam trong công tác bảo vệ trẻ em.

Bà Nguyễn Phương Linh, Viện trưởng MSD chia sẻ mong muốn, qua hội thảo, các nhà báo sẽ tìm hiểu được thêm nhiều thông tin hữu ích và được truyền cảm hứng, động lực trong việc truyền thông cho các vấn đề trẻ em và bảo vệ trẻ em một cách hiệu quả. Việc này không chỉ thực hiện được bằng một vài bài viết khi có các vấn đề xảy ra mà cần có chiến lược lâu dài, sự bền bỉ và tâm huyết của những ngòi bút tâm huyết bảo vệ trẻ em trên cả 3 cấp độ: Giáo dục phòng ngừa, hỗ trợ và can thiệp.

Bài, ảnh: HỒNG UYÊN