Báo cáo sơ bộ khảo sát đề án tạo thuận lợi thương mại tại Cát Lái

Cục trưởng Hải quan TPHCM phát biểu tại hội nghị. Ảnh: T.H

Giảm tải cho cảng Cái Lái

Theo Cục trưởng Cục Hải quan TPHCM Đinh Ngọc Thắng, Cát Lái là cảng biển xếp hạng thứ 34 thế giới về quy mô khai thác với công suất đạt hơn 5 triệu TEUs vào năm 2019, chiếm 50% tổng sản lượng khai thác tại miền Nam và 77% tổng sản lượng khai thác tại TPHCM, phục vụ trung bình từ 13-14.000 container/ngày. Tốc độ tăng trưởng bình quân hàng tăng hơn 10%/năm. Tuy nhiên các chính sách kiểm tra chuyên ngành, thủ tục liên quan đến giao nhận hàng hóa gặp nhiều hạn chế, cơ sở hạ tầng giao thông, kho, bãi, cảng chưa đáp ứng được công suất lưu thông hàng hóa.

Sự bất cập này dẫn tới các hiện tượng ùn tắc container tại các địa điểm kho, bãi, cảng và các tuyến đường giao thông trong giờ hành chính, làm tăng chi phí logistics đối với doanh nghiệp, lãng phí nguồn lực xã hội, hạn chế cơ hội phát triển, cạnh tranh của doanh nghiệp nhỏ và vừa, giảm sức cạnh tranh của nền kinh tế.

Xác định tầm quan trọng của công tác tạo thuận lợi thương mại đối với nền kinh tế, cũng như quyết tâm của Chính phủ, Bộ Tài chính và Tổng cục Hải quan trong hoạt động tạo thuận lợi thương mại, nhằm giải quyết tình trạng ách tắc hàng hóa tại Cảng Cát Lái, năm 2019, Cục Hải quan TPHCM thực hiện chương trình đột phá trong công tác tạo thuận lợi thương mại, chủ trì xây dựng và triển khai “Đề án tạo thuận lợi thương mại: Thủ tục hải quan trong hoạt động Logistics và chống ùn tắc tại cảng Cát Lái”. Đề án sau khi triển khai nhận được sự quan tâm của lãnh đạo UBND TPHCM, Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan và Dự án Tạo thuận lợi thương mại do USAID tài trợ.

Ông Michael Greene - Giám đốc USAID Việt Nam đánh giá cao những nỗ lực của Cục Hải quan TPHCM qua việc triển khai đề án giảm ùn tắc tại cảng Cát Lái, hy vọng đề án sẽ được triển khai nhân rộng, đồng thời cam kết sẽ hợp tác và hỗ trợ với Cục Hải quan TP.HCM thực hiện đề án qua đó góp phần nâng cao tăng trưởng thương mại của Việt Nam.

Khuyến nghị nâng cao hiệu quả đề án

Phó Cục trưởng Cục Hải quan TPHCM Nguyễn Hữu Nghiệp cho biết, sản lượng hàng hóa thông qua cảng Cát Lái rất lớn, mỗi năm một tăng cao. Để đề án tạo thuận lợi được thực hiện hiệu quả, Cục Hải quan TPHCM mong muốn nhận được ủng hộ hơn nữa của các bộ, ngành trong công tác tạo thuận lợi thương mại.

Bên cạnh đó, cần sự liên kết hoạt động giao nhận hàng hóa giữa các cảng tại khu vực TPHCM; phát triển đại lý hải quan và thay đổi thói quen của cộng đồng doanh nghiệp, nên sử dụng các đại lý hải quan chuyên nghiệp. Đối với các lô hàng được phân luồng Xanh- miễn kiểm tra thực tế hàng hóa, không nhất thiết chỉ hạ cảng Cát Lái mà có thể tận dụng các cảng nội địa để hạ bãi, nhằm giảm tải cho các cảng Cát Lái.

Từ kết quả khảo sát ban đầu của đề án, các chuyên gia USAID cũng cho rằng, để được hưởng lợi từ dự án các doanh nghiệp cần lưu ý chuẩn bị các chứng từ, tài liệu liên quan lô hàng chuyển cho cơ quan Hải quan thông qua cổng thông tin điện tử để được xem xét làm thủ tục cho hàng hóa ngay từ khi tàu chưa cập cảng. Cùng với đó, cần đẩy mạnh, ứng dụng cơ chế một cửa quốc gia; cơ quan kiểm tra chuyên ngành cần phối hợp tốt với cơ quan Hải quan trong quá trình thông quan hàng hóa tại cửa khẩu. Bên cạnh đó, xem xét việc kiểm hóa ngoài cảng để giảm tải cho cảng Cát Lái hiện đang quá tải.

Cùng với đó, các chuyên gia cũng đưa ra một số khuyến nghị, đối với hàng đến, vận hành đầy đủ Cơ chế một cửa quốc gia của Việt Nam và tích hợp các quy trình cần thiết về chứng nhận xuất xứ, kết quả kiểm tra chuyên ngành.

Đối với việc kiểm tra, cải cách thủ tục kiểm tra chuyên ngành, số hóa tất cả quy trình và tích hợp việc kiểm tra giữa cơ quan kiểm tra chuyên ngành và Hải quan nhằm thúc đẩy tạo thuận lợi thương mại…

Theo Cục Hải quan TPHCM, kết quả khảo sát là góc nhìn khách quan từ các chuyên gia trong và ngoài nước của Dự án đối với tình trạng ùn tắc hàng hóa tại cảng Cát Lái. Với tinh thần cầu thị, luôn luôn lắng nghe và liên tục cải tiến, Cục Hải quan TPHCM sẽ củng cố thêm các luận chứng mang tính khoa học để phục vụ công tác cải cách hành chính, tạo thuận lợi thương mại một cách triệt để, mạnh mẽ hơn nữa.

Lê Thu