Bằng kỹ sư, bác sĩ có tương đương với thạc sĩ?

Chỉ có điều, các văn bằng thể hiện trình độ đào tạo tương đương sẽ khác với trước đây, tùy thuộc vào khối lượng học tập của từng chương trình đào tạo. Đáng chú ý, trong một số trường hợp nhất định, bằng cử nhân, bác sĩ có thể tương đương với thạc sĩ.

Điều 15 về văn bằng, chứng chỉ giáo dục đại học (ĐH) tại Nghị định số 99 của Chính phủ quy định, hệ thống văn bằng giáo dục đại học bao gồm bằng cử nhân, bằng thạc sĩ, bằng tiến sĩ, văn bằng trình độ tương đương.

Bằng kỹ sư, bác sĩ chỉ có thể tương đương với thạc sĩ khi đủ chuẩn. Ảnh minh họa

Bằng cử nhân được cấp cho người tốt nghiệp chương trình đào tạo trình độ ĐH theo quy định của pháp luật, đáp ứng yêu cầu chuẩn đầu ra bậc 6 theo Khung trình độ quốc gia Việt Nam và các quy định cụ thể, hợp pháp của cơ sở đào tạo. Bằng thạc sĩ cấp cho người tốt nghiệp chương trình đào tạo trình độ thạc sĩ, đáp ứng yêu cầu chuẩn đầu ra bậc 7. Bằng tiến sĩ cấp cho người tốt nghiệp chương trình đào tạo trình độ tiến sĩ, đáp ứng yêu cầu chuẩn đầu ra bậc 8.

Văn bằng trình độ tương đương là văn bằng đối với một số ngành đào tạo chuyên sâu đặc thù thuộc hệ thống giáo dục ĐH bao gồm bằng bác sĩ y khoa, bác sĩ nha khoa, bác sĩ y học cổ truyền, bằng dược sĩ, bằng bác sĩ thú y, bằng kỹ sư, bằng kiến trúc sư, và một số văn bằng khác theo quy định riêng của Chính phủ. Căn cứ quy định về điều kiện đầu vào, khối lượng học tập tối thiểu, chuẩn giảng viên, chuẩn đầu ra và các chuẩn khác trong chuẩn chương trình đào tạo các trình độ của giáo dục ĐH theo quy định của Bộ GD&ĐT, người tốt nghiệp chương trình đào tạo chuyên sâu đặc thù cấp văn bằng bác sĩ, kỹ sư… được xếp vào bậc tương ứng trong Khung trình độ quốc gia Việt Nam.

Như vậy, với những chương trình đào tạo ĐH kéo dài 5- 6 năm, khi tốt nghiệp người học được cấp bằng kỹ sư, bác sĩ thì có thể các văn bằng này sẽ có trình độ tương đương bậc 7, là trình độ của người có bằng thạc sĩ.

Tại Hội nghị triển khai Nghị định hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Giáo dục ĐH do Bộ GD&ĐT tổ chức ngày 6-1, nhiều ý kiến đã bày tỏ sự băn khoăn về quy định mới này. PGS.TS Trần Thiên Phúc, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Bách khoa TP Hồ Chí Minh đặt câu hỏi: “Theo Nghị định 99, bằng kỹ sư, bác sĩ sẽ “tương đương trình độ” với bằng thạc sĩ. Nếu như vậy, người được cấp bằng kỹ sư liệu có được cơ quan quản lý công nhận cao hơn các văn bằng ĐH khác và được xếp lương cao hơn hay không? Liệu người có bằng kỹ sư có thể tham gia vào đào tạo trình độ cử nhân hay không và có được học liên thông lên tiến sĩ?”.

PGS Hoàng Minh Sơn, Hiệu trưởng Trường ĐH Bách khoa Hà Nội cũng cho rằng: Trước kia trong luật cũ, bằng kỹ sư là bằng tốt nghiệp ĐH. Có nhiều trường đào tạo 4 -4,5 năm, trong khi rất nhiều trường kỹ thuật có truyền thống đào tạo 5 năm. Vì vậy, khi đưa vào xác định kỹ sư là bằng sau cử nhân hay trên cử nhân sẽ là khó khăn rất lớn. Tôi lo lắng khi triển khai sẽ không có sự thống nhất giữa các trường…".

Về vấn đề này, bà Nguyễn Thị Kim Phụng, Vụ trưởng Vụ Giáo dục ĐH, Bộ GD&ĐT cho biết: “Nói tất cả các bằng kỹ sư, bác sĩ tương đương với thạc sĩ không hẳn đã chính xác. Nguyên tắc xác định tương đương đã có quy định ở tại Khoản 2, Điều 14.

Vì vậy, xác định văn bằng nào nằm ở bậc 6 hay bậc 7 thì phải xem xét đồng thời các tiêu chuẩn được quy định nêu trên chứ không chỉ dựa vào khối lượng học tập, không quy đơn giản tính từ số tín chỉ hay số năm học ra trình độ được đào tạo”.

Cũng theo bà Phụng, đây chỉ là chuẩn hóa thêm một bước các văn bằng đã có. Trước đây kỹ sư, bác sĩ, cử nhân được xếp trong một mặt bằng của bằng tốt nghiệp ĐH. Khi chưa có quy định này, người ta hình dung tất cả trên một mặt bằng thì sẽ bất lợi cho những người đã tích lũy được nhiều hơn nhưng không được thừa nhận ở mức cao hơn. Còn bây giờ, phân ra thành khung bậc 6, bậc 7…, có bằng cử nhân, thạc sĩ và các văn bằng đối với một số ngành đào tạo chuyên sâu đặc thù để công nhận các giá trị tích lũy chi tiết hơn.

Vì vậy, bằng bác sĩ, kỹ sư theo đúng chuẩn tại Nghị định này sẽ được công nhận ở mức cao hơn bằng cử nhân; nếu đạt chuẩn bậc 7 thì sẽ được công nhận tương đương thạc sĩ.

Bà Phụng cũng cho biết, trong năm 2020, Bộ GD&ĐT sẽ ban hành Thông tư quy định chuẩn chương trình của các trình độ giáo dục ĐH. Chuẩn chương trình này là chuẩn đầu vào, chuẩn khối lượng học tập tối thiểu, chuẩn giảng viên, chuẩn đầu ra và các chuẩn khác nữa như chuẩn về phát triển chương trình, kiểm tra đánh giá…

Trả lời câu hỏi về việc những người được cấp bằng bác sĩ, kỹ sư có được bỏ qua giai đoạn thạc sĩ để học thẳng lên nghiên cứu sinh hay không, bà Nguyễn Thị Kim Phụng cho rằng: Nhìn chung, công nhận đủ điều kiện hay áp dụng liên thông đều cần phải có nguyên tắc chung để xem xét với những trường hợp cụ thể chứ không chỉ dựa vào tên gọi của bằng cấp hay số lượng tín chỉ.

Nếu trường cấp bằng kỹ sư nhưng chương trình đào tạo chỉ ở mức khoảng 120 tín chỉ, chuẩn giảng viên, chuẩn đầu ra… không đảm bảo thì không thể nói người có bằng kỹ sư đó tương đương thạc sĩ. Bên cạnh đó, việc có được học thẳng lên nghiên cứu sinh hay không còn phụ thuộc vào quy định về tuyển sinh đầu vào trình độ tiến sĩ sau này.

Việc này hiện đang được một số trường và các nhóm nghiên cứu phối hợp với các đơn vị xây dựng chính sách của Bộ nghiên cứu để có quy định phù hợp khi sửa đổi, bổ sung quy chế tuyển sinh và đào tạo trình độ tiến sĩ theo kế hoạch năm 2020.

Huyền Thanh