Ban hành luật rất cần bảo đảm chất lượng và tính khả thi

Sửa luật để phù hợp các quy định hiện hành

Thừa ủy quyền Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm trình bày tờ trình về Dự án Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi). Theo đó, sau hơn 8 năm thi hành luật, công tác thi hành án hình sự đã được thực hiện đạt hiệu quả cao, bảo đảm sự nghiêm minh của pháp luật và thực hiện chính sách khoan hồng, nhân đạo của Đảng và Nhà nước trong giáo dục, cải tạo người phạm tội.

Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm trình bày tờ trình Dự án Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi) trước Quốc hội

Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được, luật đã bộc lộ những bất cập, hạn chế. Một số quy định đến nay đã không còn phù hợp. Đặc biệt, từ năm 2013, Quốc hội đã thông qua Hiến pháp mới và nhiều bộ luật, luật có nội dung liên quan đến thi hành án hình sự nên các quy định của Luật Thi hành án hình sự hiện hành không bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất với quy định pháp luật có liên quan. Do đó, theo Bộ trưởng Bộ Công an, trong tình hình hiện nay, việc sửa đổi Luật Thi hành án hình sự năm 2010 “là yêu cầu cấp thiết”.

Mặt khác, Luật Thi hành án hình sự hiện hành cũng bộc lộ một số bất cập như chưa quy định cụ thể về quyền và nghĩa vụ của phạm nhân; về đồ vật cấm mang vào trại giam; còn thiếu quy định về tiêu chuẩn chế độ ăn, mặc đối với con dưới 36 tháng tuổi, chế độ chăm sóc, khám chữa bệnh cho đối tượng này…

“Cần bổ sung các quy định về việc thi hành các bản án, quyết định của tòa án có hiệu lực pháp luật đối với pháp nhân thương mại phạm tội; quy định về thi hành quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện của tòa án và các quy định khác có liên quan trong việc quản lý người được tha tù trước thời hạn có điều kiện; về nghĩa vụ của người chấp hành án cải tạo không giam giữ, người được hưởng án treo; việc lao động phục vụ cộng đồng của người chấp hành án cải tạo không giam giữ...”, Bộ trưởng Tô Lâm cho biết.

Bổ sung quy định về thi hành án hình sự đối với pháp nhân thương mại

Trình bày Báo cáo thẩm tra về Dự án Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội - Lê Thị Nga - cho biết, Ủy ban Tư pháp tán thành với đề nghị của Chính phủ về việc mở rộng phạm vi sửa đổi và đổi tên gọi của dự án luật. Tuy nhiên, theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, yêu cầu đặt ra đối với luật sửa đổi toàn diện khác cơ bản với luật sửa đổi, bổ sung một số điều. Việc thay đổi phạm vi sửa đổi và tên gọi từ Luật sửa đổi, bổ sung một số điều sang Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi) sẽ đặt ra yêu cầu phải bổ sung, hoàn thiện thêm nhiều vấn đề.

Ủy ban Tư pháp nhận thấy, hồ sơ dự án luật cơ bản đủ điều kiện trình Quốc hội. Tuy nhiên nội dung nhiều vấn đề cần được xem xét, hoàn thiện thêm nhằm đảm bảo chất lượng của dự án luật. Theo đó, báo cáo đánh giá tác động đã được bổ sung nhưng nhìn chung vẫn sơ sài, chưa đánh giá đầy đủ, kỹ lưỡng tác động của nhiều chính sách, nội dung mới, quan trọng, cơ bản của dự án luật như: trình tự, thủ tục thi hành án hình sự đối với pháp nhân thương mại; cụ thể hóa quy định Hiến pháp về bảo đảm quyền con người, quyền công dân đối với phạm nhân; về tổ chức lao động, dạy nghề cho phạm nhân; về tổ chức lao động, dạy nghề cho phạm nhân ngoài trại giam; những quy định mới đòi hỏi phải có nguồn lực bảo đảm…

Đáng lưu ý, dự thảo luật đã bổ sung quy định về thi hành án hình sự đối với pháp nhân thương mại là một trong những nội dung cơ bản nhất của việc sửa đổi lần này. Đây là quy định mới, ở nước ta chưa có tiền lệ, chưa có kinh nghiệm thực tiễn nhưng trong Báo cáo đánh giá tác động, cơ quan soạn thảo chỉ đưa ra 2 phương án để lựa chọn là: có quy định hay không quy định thành một Chương trong Luật, mà chưa đánh giá cụ thể về tính khả thi của việc thi hành từng loại hình phạt đối với pháp nhân thương mại. Từ đó, Ủy ban Tư pháp đề nghị Chính phủ hoàn thiện Báo cáo đánh giá tác động về những nội dung nêu trên.

Ủy ban Tư pháp đề nghị Quốc hội cho phép xem xét, thông qua dự án luật theo quy trình 3 kỳ họp. Theo đó, tại Kỳ họp thứ 6, Quốc hội cho ý kiến về những vấn đề lớn, sau đó Chính phủ sẽ phối hợp với cơ quan chủ trì thẩm tra và các cơ quan hữu quan nghiên cứu, tiếp thu, chỉnh lý trình Quốc hội cho ý kiến lần thứ 2 tại Kỳ họp thứ 7 (tháng 5/2019), xem xét thông qua tại Kỳ họp thứ 8 (tháng 10/2019).

Lan Anh- Quỳnh Nga