Bán cổ phần cảng Quy Nhơn là sai quy định

Ngày 17-9, Tổng Thanh tra Chính phủ đã ký ban hành kết luận thanh tra việc cổ phần hóa cảng Quy Nhơn.

Theo đó, thanh tra kiến nghị thu hồi hơn 75% cổ phần tại Công ty Cổ phần Cảng Quy Nhơn đã bán cho Công ty Hợp Thành để xác lập sở hữu nhà nước.

Bán 75% vốn điều lệ trái chỉ đạo

Theo quy hoạch, cảng Quy Nhơn là cảng đầu mối khu vực (loại I), cảng tổng hợp quốc gia, là cảng chính trong hệ thống cảng biển Việt Nam và đã được Thủ tướng phê duyệt việc cổ phần hóa.

Cảng Quy Nhơn do Công ty TNHH MTV Cảng Quy Nhơn quản lý. Khi thực hiện cổ phần hóa, Công ty TNHH MTV Cảng Quy Nhơn có vốn điều lệ hơn 190 tỉ đồng, do Vinalines sở hữu 100%. Giá trị thực tế của doanh nghiệp tại thời điểm tháng 3-2013 để cổ phần hóa là hơn 510 tỉ đồng (nợ phải trả gần 110 tỉ đồng).

Tổng số cổ phần phát hành lần đầu là hơn 40 triệu cổ phần (Vinalines nắm giữ 75% vốn điều lệ, số còn lại bán cho các nhà đầu tư). Tháng 9-2013, cổ phiếu công ty bán đấu giá và tổng số tiền Vinalines thu được từ việc cổ phần hóa Công ty TNHH MTV Cảng Quy Nhơn và thoái hết hơn 75% vốn đầu tư tại Công ty Cổ phần Cảng Quy Nhơn là hơn 535 tỉ đồng.

Qua thanh tra, việc cổ phần hóa, thoái vốn Nhà nước tại cảng Quy Nhơn đã xảy ra những khuyết điểm, vi phạm.

Cụ thể, tỉnh Bình Định đã đề nghị Bộ GTVT, Thủ tướng Chính phủ cho phép cổ phần hóa cảng Quy Nhơn theo hướng Nhà nước nắm giữ 49% vốn điều lệ, sau đó tiếp tục đề nghị Bộ GTVT báo cáo Thủ tướng Chính phủ cho bán hết 49% vốn nhà nước tại Công ty Cổ phần Cảng Quy Nhơn… là không đúng chức năng, nhiệm vụ theo quy định. Bởi theo đề án đã được Thủ tướng phê duyệt thì cổ phần hóa cảng Quy Nhơn, Nhà nước phải nắm giữ 75% vốn điều lệ.

Một góc cảng Quy Nhơn nhìn từ trên cao. Ảnh: TRUNG AN

Bộ Giao thông chỉ đạo thiếu nhất quán

Bộ GTVT đề nghị cho phép Vinalines chuyển nhượng hết 49% vốn điều lệ tại Công ty Cổ phần Cảng Quy Nhơn là không đúng với đề án tái cơ cấu đã được Thủ tướng phê duyệt. Bộ GTVT đã không xem xét, đánh giá toàn diện, chưa thực hiện đầy đủ vai trò, trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước về ngành, lĩnh vực và đại diện chủ sở hữu đối với Vinalines.

Bộ GTVT còn chỉ đạo Vinalines phương thức chuyển nhượng vốn nhà nước tại Công ty Cổ phần Cảng Quy Nhơn không rõ ràng, thiếu nhất quán (ban đầu chỉ đạo bán đấu giá qua sở giao dịch chứng khoán nhưng sau đó lại cho phép Vinalines bán cổ phần theo phương thức thỏa thuận trực tiếp).

Đáng chú ý, Bộ GTVT đã có hai văn bản cho Công ty Hợp Thành thỏa thuận trực tiếp khi chưa được Thủ tướng cho phép là trái thẩm quyền, vi phạm các văn bản pháp luật. Vì vậy, hai văn bản này phải được xem xét, hủy bỏ; hơn 75% cổ phần Vinalines đã chuyển nhượng cho Công ty Hợp Thành phải được xử lý thu hồi về sở hữu nhà nước.

Thanh tra cũng chỉ rõ hai công ty kiểm toán (Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn thuế ATC (ATC) và Công ty Hợp danh kiểm toán Việt Nam (CPA)) có các vi phạm trong việc áp dụng các phương pháp không đúng quy định để xác định giá trị máy móc, vật kiến trúc, thẩm định giá để chuyển nhượng. Trách nhiệm chính đối với những khuyết điểm, vi phạm nêu trên thuộc về các công ty tư vấn (ATC, CPA) và các thẩm định viên; ngoài ra còn có phần trách nhiệm của HĐTV Vinalines, ban chỉ đạo cổ phần hóa, tổ giúp việc trong việc thẩm định, phê duyệt giá trị doanh nghiệp, giá cổ phần.

Lựa chọn nhà đầu tư sai

Thanh tra cũng chỉ rõ nhà đầu tư chiến lược (Công ty Hợp Thành) thiếu kinh nghiệm trong lĩnh vực cảng biển nhưng đã được chọn.

Tỉnh Bình Định cho Công ty TNHH MTV Cảng Quy Nhơn, Công ty Cổ phần Cảng Quy Nhơn quản lý, sử dụng hơn 28 ha theo hình thức thuê đất trả tiền hằng năm nhưng chậm điều chỉnh giá thuê. Tỉnh còn giao cho Công ty Cổ phần Cảng Quy Nhơn quản lý, sử dụng hơn 800 m2 đất không thu tiền sử dụng đất là không đúng đối tượng…

Từ các sai phạm trên, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ GTVT chủ trì kiểm điểm, xử lý nghiêm trách nhiệm theo quy định của pháp luật đối với các tập thể, cá nhân thuộc thẩm quyền quản lý có liên quan đến những khuyết điểm, vi phạm trong quá trình thực hiện cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại cảng Quy Nhơn.

Thanh tra kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ GTVT hủy bỏ hai văn bản trái thẩm quyền; thu hồi hơn 75% cổ phần tại Công ty Cổ phần Cảng Quy Nhơn về sở hữu nhà nước.

Bộ Tài chính tổ chức thực hiện đánh giá toàn diện hoạt động thẩm định giá; chấn chỉnh hoạt động của các tổ chức, cá nhân hành nghề thẩm định giá; công khai những trường hợp vi phạm; kiên quyết thu hồi giấy phép hành nghề, xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật đối với hành vi thông đồng, trục lợi, làm thất thoát tài sản nhà nước…

H.CHÂU - V.LONG