Bác sỹ Bệnh viện Bạch Mai chỉ cách sơ cứu cho người bị sốc nhiệt

Bệnh nhân đang điều trị tại Bệnh viện Bạch Mai. (Ảnh: M.T/Vietnam+)

Ngày 22/5, Giám đốc Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết tại trung tâm đang điều trị cho một bệnh nhân bị sốc nhiệt/theo dõi ngộ độc khói do cháy khi đi đốt nương làm rẫy.

Bác sỹ của Trung tâm Chống độc đã lưu ý cách sơ cứu người bị sốc nhiệt trước khi chuyển tới cơ sở y tế.

Nhập viện trong tình trạng hôn mê

Theo lời kể của người nhà bệnh nhân, ngày 10/5 chị Chìu Thị M. (49 tuổi, ở Quảng Ninh) đi đốt nương làm rẫy từ 7 giờ sáng, trời hôm đó nắng và nóng. Khi tỉnh dậy, chị đã thấy mình đang nằm cấp cứu ở Bệnh viện Bãi Cháy, Quảng Ninh.

Người dân xung quanh cho hay phát hiện chị M. bất tỉnh ở nương lúc 1 giờ chiều cùng ngày và đưa chị vào viện cấp cứu.

Sau 3 ngày điều trị tích cực tại Bệnh viện Bãi Cháy, chị M. đã tỉnh trở lại nhưng có tổn thương gan nặng, bệnh nhân được chuyển đến Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai).

Tiến sỹ Nguyễn Tiến Dũng-Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) cho hay bệnh nhân Chìu Thị M. nhập viện trong tình trạng hôn mê, rối loạn ý thức, có tổn thương gan, tụt huyết áp. Bệnh nhân được chẩn đoán bị sốc nhiệt/theo dõi hít phải khói do cháy, có thể khí CO, hơi nóng từ vụ cháy.

Bệnh nhân tới Trung tâm Chống độc trong tình trạng các ngộ độc khí, có tổn thương gan rất nặng, rối loạn đông máu nội quản rải rác, tiêu cơ vân và còn vết thương bỏng do lửa hoặc hơi nóng ở vùng mặt.

Sau 1 tuần được cấp cứu, điều trị tích cực tại Trung tâm Chống độc, hiện tại bệnh nhân đã qua giai đoạn nguy kịch và đang dần hồi phục. Tổn thương gan, chức năng gan đang dần trở về bình thường, rối loạn đông máu đã ổn định và bệnh nhân đã tỉnh táo hoàn toàn, có thể tự ăn uống, đi lại.

Bệnh nhân M. được nhân viên y tế chăm sóc tại bệnh viện. (Ảnh: M.T/Vietnam+)

Làm mát cho người bị sốc nhiệt

Tiến sỹ Nguyễn Trung Nguyên-Giám đốc Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) khuyến cáo tình trạng của bệnh nhân M. là một trường hợp tai nạn sốc nhiệt và bệnh nhân may mắn được phát hiện và cấp cứu kịp thời nên đã tránh được tử vong.

Sốc nhiệt xảy ra ngoài cộng đồng trong điều kiện lao động và môi trường nóng là tình trạng tăng thân nhiệt quá mức (thường trên 40 độ C), do kết hợp của việc tiếp xúc với nhiệt nóng và việc tăng thân nhiệt do cơ thể vận động quá mức, lại mất nước. Hậu quả là hoạt động chuyển hóa bình thường của cơ thể bị ngừng lại hoặc rối loạn, dẫn tới tổn thương rất nhiều cơ quan, như hôn mê, co giật, trụy tim mạch, tổn thương gan, suy gan, rối loạn đông máu nội quản rải rác, tiêu cơ vân, suy thận… gây bệnh cảnh suy đa tạng.

Tiến sỹ Nguyên cho biể bệnh nhân sốc nhiệt trong trường hợp như trên thường rất nặng, nạn nhân không tử vong ngay tại chỗ nhưng có thể tử vong tại các cơ sở y tế do đến muộn, suy đa tạng hoặc không được cấp cứu ban đầu kịp thời và đúng cách.

Theo bác sỹ Nguyên, các trường hợp sốc nhiệt do lao động và môi trường hay gặp tại Trung tâm Chống độc là những người chữa cháy rừng, đốt nương hoặc tham gia các chữa cháy khác. Do người dân phải gắng sức tiếp cận lửa để dập lửa, vận động quá mức lại uống nước không đủ, khu vực bị cháy hay xảy ra tai nạn lại thường ở vùng rừng núi xa cơ sở y tế nên đây là một vấn đề khá nan giải.

Để phòng tránh các trường hợp sốc nhiệt do lao động và môi trường nóng, bác sỹ Nguyên khuyến cáo người không nên đốt nương rẫy (việc này có hại cho cả môi trường đất, không khí).

Trường hợp người khi vào khu vực chữa cháy rừng nên chú ý uống đủ các nước có chứa muối (như Oresol, nước hoa quả, nước rau luộc cho thêm muối, nước khoáng…), hạn chế tối đa việc tiếp xúc với lửa hay hơi nóng bằng các cách khác nhau. Người dân cần tăng cường số người tham gia, chú ý tới tình trạng sức khỏe của bản thân và người xung quanh và tương trợ lẫn nhau.

Để tránh sốc nhiệt do nắng nóng gây ra, thời gian làm việc nên buổi sáng bắt đầu từ sớm và kết thúc sớm, buổi chiều bắt đầu muộn và kết thúc muộn. Khi làm việc nếu thấy nóng quá, mệt hoặc khó chịu nên tạm nghỉ và thường xuyên uống các loại nước pha với muối.

Tiến sỹ Nguyễn Trung Nguyên-Giám đốc Trung tâm Chống độc. (Ảnh: T.G/Vietnam+)

Bác sỹ Nguyên cũng nhấn mạnh việc sơ cứu cũng rất quan trọng. Bệnh nhân càng được phát hiện sớm và sơ cứu, làm nguội cơ thể sớm, điều trị tích cực sớm thì càng hạn chế các tổn thương lên các cơ quan.

Người dân khi phát hiện thấy mệt mỏi, khó chịu phải cho tạm nghỉ và kiểm tra. Nếu nạn nhân bất tỉnh, thở yếu, ngừng thở thì hô hấp nhân tạo theo điều kiện tại chỗ, nếu khò khè, ứ đọng đờm, dị vật cháy thì nằm nghiêng và móc dị vật ở miệng.

Trong trường hợp da nạn nhân khô và nóng đỏ thì phải cởi bỏ quần áo ngoài chỉ che các vùng nhạy cảm và làm hạ thân nhiệt bằng phương pháp bốc hơi nước toàn thân (nước trên da khi bốc hơi sẽ mang theo nhiệt nóng và làm nguội cơ thể). Có thể tưới một lớp nước lạnh hoặc ấm trên toàn bộ da nạn nhân và quạt mát, giữ cho toàn bộ vùng da luôn ướt, thậm chí có thể nhúng cơ thể nạn nhân trong một vùng nước sau đó nhanh chóng làm nguội nạn nhân.

Để đo nhiệt độ của người bị sốc nhiệt, nếu có nhiệt kế thì phải cặp ở hậu môn, chú ý liên tục duy trì việc làm mát cơ thể nạn nhân.

Người dân cần nhanh chóng đưa nhiệt độ của người bệnh về khoảng 38 độ C và giữ ở mức này đồng thời gọi ngay người hỗ trợ, vận chuyển cấp cứu và đưa nạn nhân tới cơ sở y tế gần nhất./.

PV (Vietnam+)